Ölkədə demokratiyanın durumu ağırdır, amma çıxış yolu var

Siyasi partiyaların “Demokratiya və İnsan haqları Mərkəzi” çərşənbə günü Demokrat Partiyasının ofisində “Azərbaycanda demokratiyanın vəziyyəti” mövzusunda konfrans keçirib.

Konfransda ölkədə demokratiyanın mövcud durumu və bu situasiyadan çıxış yolları barədə fikirlər səslənib. Məruzə ilə çıxış edən Müsavat Partiyası başqanı İsa Qəmbər ölkədə demokratiyanın durumunu “olduqca ağır və acınacaqlı” adlandırıb. Durumun sabit qalmadığı, əksinə, tendensiyanın mənfiyə doğru getdiyi söylənib. Partiyalara, mediaya, QHT-lərə təzyiqlərin həddən artıq gücləndiyi ifadə edilib. Ölkədə demokratik institutların, demək olar ki, fəaliyyətdən saxlandığı vurğulanıb. Bu təzyiqlər bütünlükdə ölkədə inkişafın önündə maneə kimi dəyərləndirilib. Son zamanlar ölkədə ictimai-siyasi fəallara qarşı repressiyalar dövlətçiliyə kölgə salan addımlar kimi qiymətləndirilib.

Ölkədə demokratiya sahəsində belə ağır durum yaranmasına səbəb kimi hakim rejimin mahiyyəti, müxalifətin istənilən səviyyədə fəaliyyət göstərə bilməməsi, həm də beynəlxalq qurumların demokratik hərəkata lazımi dəstək verməməsi göstərilib. Qeyd edilib ki, azad və demokratik seçkilər olmadığı üçün xalq hakimiyyəti seçkilərlə dəyişməyə ümidini itirib. Daha sonra isə demokratik qüvvələrə meydan verilmədiyi üçün hakimiyyətə bu qüvvələrin yerini bəzi ölkələrdə olduğu kimi ekstremist qüvvələrin tuta biləcəyi xəbərdarlığı edilib.

Bu durumdan çıxış yolu kimi partiyaların funksional əməkdaşlığını davam etdirilməsi, xalqı fəallaşdırması göstərilib. Demokratiya uğrunda mübarizə ən müxtəlif yönümlü qüvvələri birləşdirməyə və birgə fəaliyyət göstərməyə vadar edən müstəvi kimi təqdim edilib. Eyni zamanda partiyaların özlərini yenidən formatlaması, siyasi xətlərinə nəzər salması təklif edilib. Hakimiyyətlə dialoq məsələsinin mümkünlüyünə işarə edilib və ümummilli maraqlar naminə müxalifətin heç zaman dialoqdan imtina etmədiyini nəzərə çatdırıb. Son olaraq, İ.Qəmbər ölkəyə istiqlaliyyəti milli-azadlıq hərəkatı qüvvələrinin gətirdiyini deyərək, demokratiyanı da məhz bu qüvvələrin gətirəcəyi bəyanatı səsləndirib.

Eyni zamanda, siyasi müstəvidə uğur əldə edə bilməsi üçün müxlaifətin özünün xalqa açıq olması təklifi səsləndirilib. Hazırda iqtidarın seçki kimi ümumxalq prosesini hakimiyyətlə iqtidar arasında “qrup” mübarizəsi kimi təqdim etdiyi, xalqı bu prosesdən kənarda saxladığı vurğulanıb. Eyni zamanda demokratiya müstəvisində birləşmək istəyən siyasi qüvvələr arasında səmimiyyət olmasının vacibliyi nəzərə çatdırılıb. Qərbin demokratiya uğrunda mübarizəyə dəstəyinə gəlincə, Ümid Partiyasının sədri İqbal Ağazadəyə görə, mübarizə kütləviləşdikcə dəstək də olacaq.

Demokrat Partiyasının sədri Sərdar Cəlaloğlu qeyd edib ki, demokratiya hakimiyyəti dəyişmək yox, insan kimi yaşaya bilmək üçün lazımdır. Bunu dövlət başçısından sıravi vətəndaşa kimi hamının belə başa düşməsinin lazım gəldiyi ifadə olunub. Müxalifətin indiyə qədərki ənənəvi siyasətdən əl çəkiməsinin  vacibliyi irəli sürülüb. İqtidarla dialoqa getmək müsbət qəbul edilib. Amma ölkədə bəzi radikal müxalif qüvvələrin bu dialoqu cəmiyyətə hakimiyyətə “satılmaq” kimi təqdim etdiyi üçün heç bir qüvvənin bu yöndə addım atmağa cəsarət etmədiyi deyilib. İqtidara düşmənçilik ritorikasının dəyişməsi təklif edilib. İndiki avtoritar rejimin mahiyyətinə baxmayaraq, öz fəaliyyəti üçün Qərbdən dəstək ala bildiyi halda demokratiya üçün dəstək almağın daha asan olacağı iddia edilib.

Burada əks fikirlər də olub. Belə ki, Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının sədri Əli Əliyev iqtidarla bərabər gücə malik olmadıqca iqtidarın müxalifətlə dialoqa getməyəciyi iddia edilib. Onun fikrincə, mövcud hakimiyyəti Azərbaycana Qərb sırıyıb və Qərbin Azərbaycanda “biznes layihəsi”dir. Ə.Əliyevə görə, müxalifət yaxın hədəf olaraq 2015-ci ilin parlament seşçkilərini hədəf götürməli, bütün siyasi qüvvələr vahid “deputatlğa namizədlər komandası” formalaşdırmalıdır. 2018-ci ildə, yəni cümhuriyyətin 100 illiyində indiki iqtidarı hakimiyyətdən yola salmalıdır.

Partiya liderləri son olaraq ölkə həyatı ilə bağlı belə konfransların davamlı olaraq keçirilməsini təklif ediblər və yaxın vaxtlarda növbəti konfransın hazırlanması haqda razılığa  gəliblər. -05C-