Hacı Cavadın ruhu və saray münasibətləri

Medallı İbrahim-Dağıdıcı

İndi isə dünyəvi cəhətdən baxaq, axı fərman göylərdə imzalanmayıb. Mehdiyevin davranışı və prezidentin ona qarşı münasibəti pərdəni bir qədər aralayır, onun arxasında ciddi-cəhdlə gizlədilən saraydaxili münasibətlər görünür. Prezident nəyə görə tərifləyir, nəyə fikir vermir və tabelikdə olan şəxslərin hansı əməlləri bağışlanmır? Hərçənd, kim deyir ki, Mehdiyev məhv edilib, adi adama çevrilib, onu doğma yurduna ləklərin dibini yumşaltmağa göndərəcəklər? Bu yüksək mənsəb sahibinin adını yeni kadr təyinatları, məsələn, Azərbaycanın başqa şəhər və ya kəndində başqa bir rayonun icra başçısı vəzifəsinə təyinat haqqında fərmanda oxuyacağımıza heç şübhə yoxdur.

Mehdiyevin Bakının Yasamal rayonunun icra başçısı vəzifəsində bütün fəaliyyəti, - o, bu vəzifəyə 2006-cı ildə Xətai rayon icra hakimiyyətinin başçısı vəzifəsindən keçirilib, - və sənayedəki işləri sökülmüş binalar və məhv edilmiş ağaclarla məşhurdur. Və onun bu əməlləri həmişə bağışlanırdı. Yasamal rayonunda Mehdiyevin sökdüyü evlərin və parkların siyahısı çox uzundur.

2013-14-cü illərdə mətbuat gecələr Yasamal rayonunda bağların məhv edildiyi, onların yerində icazə sənədi alan biznesmenlərin gəlirli obyektlər tikmək niyyətində olduğu barədə məlumat yayırdı. Belə hadisələr haqqında sakinləri uşaqların oynaması üçün bağlar salan məhəllələrdə yaşayan politoloq Elxan Şahinoğlu və jurnalist Kamal Əli məlumat verirdi. Sakinlər müdafiə xətti yaradır, gecə ağacları qoruyurdular, çünki Mehdiyevin dağıdıcıları gecələr hücuma keçirdilər. Həmin vaxt mənzil kodominiumunun sədri olan Kamal Əli sakinlərlə birlikdə Yasamal rayon İcra Hakimiyyətinə gedirdi. Mehdiyev, təbii ki, onları qəbul etmirdi, belə ki, həmin vaxt taleyi əvvəlcədən həll olunmuş "obyektdə" idi, şikayətçiləri qəbul edən şöbə müdiri isə bütün söküntülərin arxasında Bakı şəhər İH başçısı Hacıbala Abutalıbovun durduğu mesajını verirdi. Yəni, Yasamal İH baçısı kimdir ki, rayonda kiməsə nəsə tikməyə icazə versin?

Aprelin 11-də şəxsən Mehdiyevin iştirakı ilə Qulubəyov məscidi sökülüb, ertəsi gün inşaatçılar eyni niyyətlə Hacı Cavad məscidinin ətrafına gəliblər. Bu məscid yalnız məhəllə müsəlmanlarının qətiyyəti sayəsində xilas olub. Həmin günlərdə Mehdiyev məscid icmasının hakimiyyətlə münaqişəsini işıqlandıran jurnalist Fərqanə Novruzovanı vurmuşdu. Bu münaqişənin videogörüntülərinə aşağıdakı linkdə baxmaq olar: https://youtu.be/GvkxM5EcTNQ

Mömünlər Hacı Cavad məscidin müdafiyəsində

Ötən ilin yayında o, jurnalist Yana Mədətovanın əlindən telefonu almağa çalışıb, daha sonra elə onun göstərişi ilə qadın zorla polis bölməsinə aparılıb və yaşayış binasının söküntüsünü videoya çəkməməsi üçün üç saat orada saxlanılıb.

2015-ci ildə Mehdiyev Bakı şəhər İcra Hakimiyyəti başçısından "Lake Residence" MMC şirkətinin onun xəbəri olmadan icazəsiz eyniadlı otelə məxsus olmayan ərazini ələ keçirib orada işlər həyata keçirdiyinə görə töhmət alıb.

Daha sonra Mehdiyev Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin obyektlərini sökməyi hədəf götürüb. Bu ilin martında inşaatçılar şair Mikayıl Müşviqin abidəsini postamentindən deviriblər. İnşaatçıların bu əməli ölkənin mədəni ictimaiyyətini qəzəbləndirib, cəzalandırılan və işsiz qalan isə sadə iş icraçısı olub, baxmayaraq ki, PİA.AZ jurnalistlərinin üzə çıxardığına görə, "Azəravtoyol" inşaat təşkilatına abidənin söküntüsü haqqında göstərişi şəxsən İ.Mehdiyev vermişdi.

Hacı Cavad məscidin icmasıilə danışıqlar

1974-cü ildə sovet dövründə aldığı "Şərəf nişanı" ordeninə əlavə olaraq 2016-cı ilin martında İbrahim Mehdiyev prezident tərəfindən "Şərəf" ordeni ilə təltif edilib. İkinci orden ona yeni qüvvə verib, belə ki, həmin ilin avqustunda şəxsən Mehdiyevin başçılıq etdiyi polis komandası Şərifzadə küçəsi 33 ünvanında yerləşən "Alimlər Evi"nə hücum edib, onların yeganə evi olan çoxmərətəbəli evi sökmək istəyib. Bütün sakinlərin köçürülməsini gözləmədən, evi buldozerlərlə söküblər, - bu barədə Kavkaznews.az məlumat yaymışdı. Elə həmin saytın apardığı araşdırmaya əsasən, Mehdiyevin dağıdıcı fərmanlarının icraçısı həmişə iş icraçılarının tender seçimi olmadan sifariş alan "İnşaat və Konstruksiyalar" şirkəti olur.

Mehdiyevin sonuncu dəfə mişarladığı ağaclar hələ bu il onun sökdürdüyü Ovçu Evinin yanında dururdu. Yenə də, bakılıların gecikmiş qəzəbi... Axı, nə şəhər sakinlərinin gözünü oxşayan Evi, nə də bir əsrlik ağacları qaytarmaq olmaz. Yenə Mehdiyevdən yuxarı hakimiyyət müdaxilə etdi. Orada planlaşdırılan obyektin tikintisi dayandırıldı. Hazırda orada yol boyunca hakimiyyətin bakılıların məmnuniyyəti üçün yaşıl park salmaq planlarını göstərən nəhəng lövhələr var. Bəs onda ağacları mişarlamaq nəyə lazım idi?

Əlbəttə, bakılılar Prezident Administrasiyasına şikayət göndərirdilər, oradan əməkdaş zəng edir və bəyanatın həqiqət olub-olmadığını yoxlayırdı, şikayətçilərin adlarını soruşur və məktubun mahiyyətini dəqiqləşdirirdi. Bununla da prezidentin "cəza tədbiri" bitirdi.

Administrasiyanın anlayışında "özbaşınalıq" sözünün mənası

Deməli, şəhər sakinlərinin şikayətləri Prezident hakimiyyəti tərəfindən diqqətə alınmırdı, belə ki, İbrahim-Dağıdıcını heç nə dayandırmırdı. İndi isə açıq-aşkar Mehdiyevin Hacı Cavad məscidini özbaşına sökdüyünə görə işdən azad edildiyini deyən Prezident Administrasiyasının sədri Əli Həsənovun bəyanatına diqqət yetirək. Həm də onu söküntünün ertəsi gün qovublar. Paradoksal nəticəyə gəlmək çətin deyil: belə çıxır ki, bakılıların işdən sonra nisbətən təmiz hava uda biləcəkləri və uşaqları ilə gəzə biləcəkləri istirahət yerlərini sökən Mehdiyev özbaşına hərəkət etmirdi, hər dəfə yuxarıdan icazə alırdı və buna görə cəzalandırılmırdı. Məscid məsələsində isə özbaşınalığa görə işdən azad edildi.

Mehdiyevin rəhbərliyinin icazəsi olmadan istənilən əməlinin mümkün olmadığına işdən qovulduğu gün Yasamal rayon icra başçısını müdafiə edən Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin rəhbəri Mübariz Qurbanlı da inanır. Jurnalist Natiq Cəfərli "Saraydan" verilən bəyanatlar xronologiyasını izləyib:

Şənbə günü saat 12.17-də APA agentliyi məscidin sökülməsinə bəraət verən Qurbanlının sözlərini dərc edib. Dindarların hüquqlarının müdafiəsi üçün təyin edilmiş məmur üçün qəribə bir mövqedir, deyilmi? Qurbanlı "Sovetski" məhəlləsinin sakinlərinə ictimaiyyətin rahatlığını pozmamaları, səs-küy salmamaları barədə xəbərdarlıq edib, belə ki, məscid sökülməyib, yalnız Şərifzadə küçəsi, 1 ünvanına köçürülüb. Qeyd edək ki, Şərifzadə küçəsində A.Şaiq küçəsi, 79 ünvanında müsəlmanların sökülən ibadət evini əvəz etməsi düşünülən yeni tikintinin yalnız bünövrəsi qoyulub. İki ünvan arasındakı məsafə o qədər böyükdür ki, sökülən məscidin icması piyada yeni məscidə gedə bilməz. Yeni məscid bir ildən tez tikilməz, deməli, hakimiyyət "Sovetski" məhəlləsinin sakinlərini əvvəlcə yeni ibadət evi ilə təmin etməyi, sonra isə köhnə məscidi sökməyi vəd etməklə aldadıb. Aldadılmış müsəlmanların narazılığı aydındır, onları bazardakı kimi aldadıblar.

Elə həmin gün saat 15.17-də "AzərTAc" agentliyi Mehdiyevin vəzifəsindən azad edilməsi haqqında fərman dərc edib.

16.31-də isə Əli Həsənov prezidentin fərmanını məscidin özbaşına sökülməsi ilə izah edib, faktiki olaraq, Mehdiyevi dindarların hisslərini təhqir edən yalançı adlandırıb. Bundan müsəlmanlara nə? Axı fərmanlarla nə məhv edilmiş bağları, nə sökülmüş binaları qaytarmaq olmaz.

Mübariz Qurbanlı da çətin vəziyyətə düşüb. İndi o, bir növ Mehdiyevin əlbiri - prezidentin əleyhinə çıxan və işdən qovulmuş rayon icra başçısının tərəfində olan şəxs oldu. M.Qurbanlı niyə cəzalandırılmadı? - deyə N.Cəfərli sual edir.

Dövlət və din rehbərləri məsləhətləşirlər

Əli Həsənovun çıxışında "özbaşına" sözünü yada salan Cəfərli təəccüb edir: icra hakimiyyəti başçılarının müstəqilliyi ilə özbaşınalıq arasındakı sərhəd nədir? Yəni məmurlar qanun və müəyyən edilmiş qaydalar çərçivəsində müstəqil qərarlar qəbul etməməlidirlər?

Cəfərlinin ikinci sualı dindarlara vəd edilmiş yeni məscidə tətbiqən "müasir" sözü ilə bağlıdır: dindarların tarixi şəxsiyyət tərəfindən tikilmiş öz ictimai, tarixi məscidi var idisə, niyə ibadətxana müasir, şüşədən və betondan olmalıdır? Onda nə müasir olmalıdır? İbadətxana ictimai binadırsa, niyə məscidi dövlət tikməlidir? Axı sökülən məscid sovetöncəsi Azərbaycanda dövlət tərəfindən deyil, ictimai xadim, xeyriyyəçi və tacir Hacı Cavad tərəfindən tikilmişdi.

Hacı Cavad məscidi ətrafında yekunlaşmamış hadisə ölkənin ali icra hakimiyyətində qanunsuzluğu, cəfəngiyyatı, intizam olmadığını göstərir. Yüksək vəzifəli məmurlar bilmirlər ki, səlahiyyətləri harada başlayır, harada qurtarır. Dünən prezidentə lazım olan şey bu gün onun narazılığına, tabeliyindəki şəxsə qarşı amansız qərar qəbul etməsinə səbəb ola bilər. Yuxarılarda heç kim öz gələcəyindən əmin deyil. Ötən ilin mayında Fatma Abdullazadə bir çox mənalarda xoş olan Prezident Administrasiyasının humanitar siyasət məsələləri üzrə şöbəsinin müdiri vəzifəsindən nəyə görə azad edildi? Onun işdən çıxarılması haqqında fərmanda bu sərt cəzaya səbəb olan təqsiri ilə bağlı heç nə deyilmir. İ.Mehdiyevdən sonra, kim və nəyə görə növbəti qurban olacaq?