Media-icmal 20.10.2016

Dövlət müstəqilliyinin qazanılmasında Heydər və İlham Əliyevlərin rolu, ölkə iqtisadiyyatına investisiya qoyuluşunun azalması, qazın keyfiyyətsizliyinin zəhərlənmələrə səbəb olması, tibbi müayinə sahəsində qiymətlərin bahalığı bugünki medianın aparıcı mövzusudur.

Müstəqilliyin inkişafı - Heydər Əliyev fenomeni

“Azərbaycan” qəzetindəki “Müstəqilliyin şərəfli yolu” sərlövhəli məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=107879) müəllif XX əsrin 80-ci illərində baş vermiş milli-azadlıq mübarizəsi dövrünü təhlil edir.

Müəllif həmin dövrdə indiki postsovet ölkələrinin və Şərqi Avropa dövlətlərinin mübarizəsi barədə danışır. Müəllif belə hesab edir ki, lider baxımından bəxti gətirən ölkələr problemləri daha tez həll edib və bu sırada Azərbaycanın da adını çəkir: “Heydər Əliyevin Moskvadan Azərbaycana qayıdışı, əvvəlcə Naxçıvan Muxtar Respublikasına, az sonra isə bütövlükdə ölkəyə rəhbərlik etməsi dövlət quruculuğunun və ictimai-siyasi proseslərin məqsədyönlü şəkildə idarə olunmasına, irəli aparılmasına, inkişaf etdirilməsinə şərait yaratmışdır”.

Müəllif həm də belə düşünür ki, Azərbaycanda müstəqil dövlətçiliyin müasir inkişaf modelinin formalaşdırılması da görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyevin adı və fəaliyyəti ilə üzvi surətdə əlaqədardır. Müəllifə görə, Heydər Əliyevin Azərbaycana 35 il rəhbərliyi dövründə göstərdiyi tarixi xidmətlər, əldə etdiyi mühüm nəticələr müasir inkişafın Azərbaycan modelinin əsasını təşkil edir.

Müəllif Azərbaycanda  “azərbaycançılıq” ideyası müəllifinin də H.Əliyev olduğu düşüncəsindədir və bundan irəli gələrək bu ideyanı birləşdirici ideya adlandırır. Dünya azərbaycanlılarının qurultaylarının keçirilməsi də H.Əliyevin azərbaycançılıq təliminin əhəmiyyətli hadisələrindəndir. Bu, taleyin hökmü ilə dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayıb-işləyən, həmin ölkələrin vətəndaşları olan azərbaycanlıların möhtəşəm birlik və həmrəylik qurultaylarıdır. 

Müəllif deyir ki, indiki prezident İlham Əliyev də azərbaycançılıq təliminin daha da inkişaf etdirilməsinə böyük töhfələr verir. Müəllifə görə, Dünya Azərbaycanlılarının qurultaylarının keçirilməsinin davam etdirilməsi bunun sübutudur.

Müəllif deyir ki, “Azərbaycançılıq” hərəkatı üstündə köklənmiş diaspor quruculuğu da dövlət müstəqilliyinin bəhrəsidir. Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycanda müstəqil dövlətçiliyin ən mühüm təməl şərtlərindən biri də demokratik,  hüquqi dövlət quruculuğunun uğurla davam etdirilərək daha da möhkəmləndirilməsidir.  Müəllif ölkədə azad seçkilər keçirilməsini, çox partiyalılığın fəaliyyətdə olmasını, siyasi plüralizmin müstəqil Azərbaycanın demokratik inkişafının əsas prinsiplərindən biri kimi qorunub saxlanılaraq inkişaf etdirildiyini vurğulayır.  Müəllifə görə, icra edilən beynəlxalq enerji layiyələri Azərbaycanın dünyaya inteqrasiyasına əsas verir. Müəllif düşünür ki, Azərbaycanın  dövlət modeli başqa dövlətlər üçün də nümunə ola bilər.

İnvestisiya qoyuluşu 57% azalıb

“Azadlıq.info” iqtisadçı ekspert Nemət Əliyevin ölkə iqtisadiyyatındakı duruma dair düşüncələrinə yer verib. http://www.azadliq.info/161292.html

Ekspert son iki ildə ölkə iqtisadiyyatına investisiya qoyuluşunun ciddi şəkildə azaldığı düşüncəsindədir: “Son iki ildə investisiya qoyuluşu 57% və ya 8,7 milyard dollar azalıb. Azalmanın 39%-i ötən ilin, 60%-i isə bu ilin payına düşüb. Ötən il ilə müqayisədə bu il vəziyyət daha çox pisləşib”.

Ekspert deyir ki, bu ilin 9 ayında bütün mənbələrdən ölkə iqtisadiyyatına vur-tut 6,5 milyard dollar sərmayə yatırmaq mümkün olub.“Bir il əvvəlki vəziyyətlə müqayisədə bu il bu göstərici emal bölməsində 69%, qeyri-neft sənayesində 73%, kənd təsərrüfatında 66%, xidmət sahələrində 73% pisləşib. Hətta neft sektoruna yatırımlar da azalıb”.

İqtisadçı deyir ki, Dövlət Statistika Komitəsinin açıqladığı 9 aylıq iqtisadi və sosial inkişafa dair makroiqtisadi göstəricilərin təhlilindən bu nəticələrə gəlmək mümkün olub.

Ekspertə görə, ölkə iqtisadiyyatında belə acınacaqlı durumun yaranması təsadüfi deyil və bunun səbəbləri var, həmin səbəblər aradan qaldırılmadıqca iqtisadiyyatdakı bu mənfi meyllərin aradan qaldırılması əsla mümkün deyil: “Əlverişli iqtisadi şərait təmin edilməzsə, Mərkəzi Bankın yarıtmaz pul-kredit siyasətinə son qoyulmazsa, dövlət büdcəsinin icrası sahəsində özbaşınalıq dayandırılmazsa, sahibkarların sıxışdırılması durdurulmazsa, monopoliya, korrupsiya, haqsız rəqabət yığışdırılmazsa, qanunlar işlək vəziyyətə gətirilməzsə, tənəzzülü cilovlamaq mümkün olmayacaq”.

Dəm qazından zəhərlənmənin səbəbi - keyfiyyətsiz qaz

“Novoe Vremya” qəzeti isə “Dəm qazından zəhərlənənlərin sayı artır” sərlövhəli  (http://www.novoye-vremya.com/w69327/.../#.WAggc-h97IU) məqalədə son vaxtlar mətbuatda sıx-sıx yer alan bu problemi müzakirə edir.

Müəllif havaların soyuması ilə bağlı qaz sobalarından istifadə olunması, evlərə, mənizllərə qaz verilməsində fasilələrin yaranmasının bu problemin yaranmasına səbəb olduğunu deyir. Müəllif Hacıqabulda bir ailənin 7 üzvünün dəm qazından zəhərləndiyini və faktla bağlı cinayət işi qaldırıldığını bildirir:  “Belə faktlara görə cinayət işi daim qaldırılır, amma istintaq zəhərlənmənin konkret səbəblərinə gedib çıxa bilmir. “Azəriqaz” isə daim günahı zərərçəkənlərin üzərinə yıxaraq onları qaz cihazlarından istifadə edərkən təhlükəsizlik qaydalarına əməl etməməkdə suçlayır. Müəllif belə halların da olmasını istisna etmir. Eyni zamanda, müəllifə görə, qazın verilməsində yaranan fasilələr də bu tip faciələrin baş verməsi səbəbləri sırasındadır. Müəllif düşünür ki, əgər hadisə qaz verilməsində yaranan fasilə ilə bağlıdırsa, bu zaman məmurlar da cəzalandırılmalıdır.

Müəllif daha bir səbəb kimi qaz sızmasını göstərir və deyir ki, qaz idarəsi əməkdaşları gəlib mənzildə qaz verilməsinə baxıb gedirlər, amma qaz xəttində nasazlıq olub olmamasını yoxlamırlar. Müəllif xatırladır ki, qaz sızması təkcə zəhərlənməyə yox, partlayışa da səbəb olur.

Müəllifə görə, belə halların arxasında əhaliyə verilən qazın keyfiyyətsiz olması durur. Müəllif deyir ki, hələ yay aylarında Energetika Nazirliyi yanında Qaz verilməsinə nəzarət idarəsi verilən qazın keyfiyyətsiz olduğunu bəyan edirdi.

Müəllif bildirir ki, bu idarənin əməkdaşları keyfiyyətsiz qaz verilməsini istehlakçının hüquqlarının pozulması adlandırırlar.

Müəllif bu məqamdan irəli gələrək, gələcəkdə ola biləcək zəhərlənmələri aradan qaldırmaq üçün  “Azəriqaz” və SOCAR-a istehlakçılara keyfiyyətli qaz verilməsi üçün indidən hərəkətə keçmək çağırışı edir. Müəllif xatırladır ki, nə qədər tez çatışmazlıqlar aradan qaldırılacaq, “qaz genosidi”ni o qədər tez aradan qaldırmaq olar.  Müəllif  “Azəriqaz”a xatırlatma etməyi də unutmur: “Qış dağların arxasında deyil, “Azəriqaz”ın özünü hərəkətə gətirməsi üçün o qədər də vaxt qalmayıb”.

Ölkə vətəndaşı: “Chek-up” nədir?

“Bizim Yol” qəzetində isə “Chek-up" müayinədən xəbərsiz azərbaycanlılar…” (http://www.bizimyol.info/news/86373.html) sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif öncə “chek-up” anlayışını və mahiyyətini izah edir: “Xəstəliklərdən qorunma və erkən diaqnoz məqsədi ilə edilən analizlər toplusuna "chek-up" (çekap) deyilir. "Chek-up" Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının hazırladığı diaqnostika proqramıdır. İki formada həyata keçirilir - ümumi və fərdi. "Chek-up" əsasən, kardioloji, uroloji, şəkərli diabet, qastroenteroloji, hamilə qadınlar üçün, uşaqlar üçün və ginekoloji olur”.

Müəllif izah edir ki, "check-up" konkret xəstəliyi və ya şikayəti olmayan istənilən şəxsdə mövcud ola biləcək və ya mövcud xəstəliklərin erkən müəyyən edilməsinə imkan verən müayinələr kompleksidir

Müəllif ölkənin ayrı-ayrı klinikalarında bu "check up"ların qiymətlərinə də toxunur, bildirir ki, qiymətlər adambaşına olmaqla 49-150 manat arasında dəyişir.

Müəllifin dediyinə görə, yaxın müddətdə Respublika Müalicəvi Diaqnostika Mərkəzi (RMDM) tərəfindən “ASAN xidmət” mərkəzlərində “check-up” müayinələrə başlanılacaq.  RMDM-dən verilən məlumata görə, müayinələr ilkin olaraq 1 saylı Bakı “ASAN xidmət” mərkəzində keçiriləcək. Sonra müayinələr digər “ASAN xidmət” mərkəzlərini də əhatə edəcək: “Cəmi 6 dəqiqəyə 27 (aclıq) və 23 (toxluq) meyarı üzrə müayinədən keçən hər bir vətəndaşın sağlamlıq nəticələri anındaca SMS şəklində onun telefonuna göndəriləcək”.

Daha sonra müəllif sorğu nəticəsində ölkə vətəndaşlarının sonuncu dəfə nə zaman "check up" müayinəsindən keçməsi, qiymətlərin əhalinin büdcəsinə uyğun olub-olmaması sorğusunun nəticələrinə toxunur. Müəllif ayrı-ayrı respondentlərə istinadən dəyərləndirmələri nəzərə çatdırır və əksəriyyət qiymətlərin baha olmasını əsas gətirərək, “chek-up”dan keçmədiklərini deyirlər: “İndiyə kimi bircə dəfə də olsun "check-up" müayinəsindən keçməmişəm, xəstələnəndə həkimə getmişəm, həkim yoxlayıb 5-10 manat pul vermişəm.Yazdığı dərmanlar filan qədər pul edib, mənimsə almağa imkanım olmayıb. Bu saat evdə həmin reseptlərdən o qədər var ki… Daha dərman ala bilməyəndən sonra həkimə nəyə gedib yoxlanım ki?”

Müəllif deyir ki, digər rəy yazan istifadəçilər də bu müayinələrin qiymətinin bahalığından şikayətlənir və istifadə etmədiklərini bildirirlər. Bəzi istifadəçilər isə "check-up" müayinələri haqda ümumiyyətlə məlumatsız olduqlarını qeyd ediblər.

Müəllif xarici ölkələrdə “chek-up” müayinələri, icbari tibbi sığorta barədə danışır və Azərbaycanda bu durumu bir cümlə ilə belə ifadə edir: “Azərbaycanda "Tibbi sığorta haqqında" qanun layihəsi 1999-cu ildə prezident tərəfindən imzalansa da, bu günə qədər həyata keçməyib”.