Media-icmal 28.12.19

Azərbaycan qazının Avropaya nəqlində TANAP-ın rolu, daşınmaz əmlakın icbari sığortası ətrafında müzakirələr, bəzi ticarət mərkəzlərində qeyri-leqal mal dövriyyəsi barədə rəsmi açıqlama və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır... 

Azərbaycan qazının Avropa qapısı - TANAP

“Azərbaycan” qəzeti “TANAP Azərbaycanın bütün qaz ehtiyatlarını işə salmağa imkan verəcək” sərlövhəli məqalədə bu kəmərin qaz nəqlində rolunu dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, 2019-cu ildə Azərbaycan iqtisadiyyatının enerji sektoru mühüm hadisələrlə zəngin olub və bu sırada TANAP-ın (Trans-Anadolu Qaz Boru Kəməri) istifadəyə verilməsinin özünəməxsus yeri var, belə ki, layihənin başa çatması “Cənub qaz dəhlizi”nin reallaşmasında önəmli əhəmiyyətə malikdir.

Müəllif əlavə edir ki, dövlət başçısı İlham Əliyev də yerli jurnalistlərə ilin yekunları ilə bağlı müsahibəsində TANAP-la bağlı sualları cavablandırılıb: “TANAP layihəsinin istismara verilməsi, əlbəttə ki, böyük hadisədir, tarixi hadisədir. Demək olar ki, “Cənub qaz dəhlizi”nin əsas hissəsini təşkil edən bu layihə uğurla başa çatdırıldı və əvvəlcədən nəzərdə tutulmuş daha aşağı qiymətlə”.

Daha sonra müəllif 2011-ci ilin sonunda bu layihə ilə bağlı Azərbaycan və Türkiyə arasında anlaşma memorandumu imzalanması, 2018-ci ilin iyununda istismara verilməsi  barədə yazır. 

Məqalə müəllifi deyir ki, ümumilikdə “Cənub qaz dəhlizi” dörd layihədən - “Şahdəniz” yatağının işlənməsinin ikinci mərhələsindən, Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin (CQBK) genişləndirilməsindən, TANAP və TAP (Trans-Adriatik Qaz Boru Kəməri) xətlərinin çəkilişindən ibarətdir.

Müəllif deyir ki,  “Şahdəniz-2”dən hasil olunan ildə 16 milyard kubmetr qazın 6 milyard kubmetri Türkiyəyə, 10 milyard kubmetri Avropaya çatdırılacaq.

Yazi müəllifi hesab edir ki, bu layihələr bir-biri ilə sıx bağlıdır.

Müəllif əlavə edir ki, TANAP-ın varlığı həm də Xəzərin Azərbaycan sektorundakı yeni qaz yataqlarının işlənməsi üçün sərmayə yatıran investorlara inam və əminlik bəxş edir.

Məqalənin sonunda isə müəllif TANAP-ın xüsusi rolu barədə Prezident İlham Əlyevdən sitat gətirir: “Bu, sadəcə olaraq bir kəmər deyil ki, Türkiyə ərazisindən keçir. Bu, həm Türkiyəni təmin edəcək və artıq edir, Gürcüstanı, Avropanı da. Eyni zamanda, imkan verəcək ki, biz bütün qaz ehtiyatlarımızı işə salaq, xarici investorları cəlb edək, yenə də milyardlarla dollar vəsait qoyulacaq. Beləliklə, Azərbaycan gələcəkdə qazın ixracından vəsait qazanacaq”.

Bu sığorta hamı üçündür, yoxsa...?

“Bizimyol.info”da isə “İcra hakimiyyəti öncə öz binasını sığortalatdırsın, sonra vətəndaşa sığortanın faydasını desin” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif daşınmaz əmlakın məcburi olması və bunun nəticələri barədə daşınmaz əmlak məsələləri üzrə ekspert İlkin İbrahimovla söhbətləşir.

Daşınmaz əmlakın icbari sığortalanması “İcbari sığortalar haqqında” qanunla məcburi xarakter daşıyır. “Bizimyol.info” xəbər verir ki, bu barədə daşınmaz əmlak məsələləri üzrə ekspert İlkin İbrahimov bildirib.

Ekspert “bizimyol.info”ya bildirir ki, icbari sığorta müqaviləsinin bağlanmamasına görə fiziki şəxslər otuz manat məbləğində, vəzifəli şəxslər səksən manat məbləğində, hüquqi şəxslər iki yüz manat məbləğində cərimə edilir: “Vəzifəli şəxs sığorta etməyə vətəndaşı məcbur etməsə, yəni ona protokol yazmasa 80 manat cərimələnməlidir”.

İ.İbrahimova görə, əgər evini sığorta etməyən şəxsin sığorta hadisəsi baş vermişsə “İcbari sığortalar haqqında” qanunun müvafiq maddəsinə əsasən dövlət zərər çəkmiş şəxsə zərərin 20 faizə qədərini sığorta kompensasiyası kimi ödəyə bilər.

Ekspert deyir ki, İcbari Sığorta Bürosu naməlum avtomobillə törədilmiş sağlamlığa ziyana görə vətəndaşa ödəniş verir, bu, icbari sığortanın ən təməl prinsipidir.

“Ölkəmizdə 99.9 faiz mütəxəsislər bunu ya bilmir, ya da qorxusundan demir”, deyə İ.İbrahimov diqqətə çatdırır.

Ekspert bildirib ki, “İcbari sığortalar haqqında” qanunun müvafiq maddəsində bütün dövlət binalarının sığortalanmalı olduğu vurğulanır: “Bu da, təbii ki, dövlət büdcəsi hesabına edilməlidir. Hesab edirəm ki, dövlət ilk növbədə bu tətbiqi öz inzibati binalarının üzərində həyata keçirməli, sonra da vətəndaşa bunun faydalarını başa salmalıdır”.

İ.İbrahimov hesab edir ki, bunun əksi ona bənzər ki, icra hakimiyyəti vətəndaşa əmlakı sığortalamamağa görə protokol yazır.

Onun sölzərinə görə, vətəndaş da sual verir: “Sizin binanın sığortası var? Onlar da deyir “xeyir”. Vətəndaşın sonrakı sualı o olacaq ki, “onda xeyir ola, siz sığortalamırsız, mən sığortalayıram?”.

“Binə” və “Sədərək”dən nazir müavini də dad deyir

“Oxu.az”da isə “Nazir müavini: “Binə” və “Sədərək”də nəzarət-kassa aparatlarının qoyulması heç bir nəticə verməyib” sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif Vergilər nazirinin müavini Sahib Ələkbərovun “Binə” və “Sədərək” ticarət mərkəzlərində qeyri-leqal mal dövriyyəsi barədə fikirlərinə yer verib.

““Binə” və “Sədərək” ticarət mərkəzlərində nəzarət-kassa aparatlarının qoyulması heç bir nəticə verməyib, verməyəcək də”. “Oxu.az” xəbər verir ki, bunu Vergilər nazirinin müavini Sahib Ələkbərov açıqlamasında dilə gətirib.

Müəllifin sözlərinə görə, nazir müavini adları çəkilən həmin ticarət mərkəzlərində nəzarət-kassa aparatlarından istifadənin təmin edilməsi üçün sənədsiz mal dövriyyəsinin qarşısının alınmasının vacibliyini vurğulayır: “Əgər sənədsiz mal dövriyyəsinin qarşısı alınmasa, şəffaflıq olmasa, bu, çox acı nəticələr verəcək. Həmin ticarət mərkəzlərinin sahibləri də bu məsələdə maraqlıdırlar”, deyə nazir müavini gerçək vəziyyəti anladır. 

S.Ələkbərovun sözlərinə görə, təxminən 2015-2016-cı illərdə həmin ticarət mərkəzlərində nəzarət-kassa aparatlarının quraşdırılması istiqamətində bir sıra işlər görüldü, amma nəticə olmadı: “Lakin bunun heç bir nəticəsi olmadı və olmayacaq. Çünki Azərbaycanda sənədsiz mal dövriyyəsi aparılır. Kimdən soruşursan “mal haradan gəlib?”, deyir, “Sədərəkdən, Binədən” gəlib”.

Nazir müavini hesab edir ki, bu şərtlər altında şəffaflıqdan, rəqabətdən söhbət belə gedə bilməz.

S.Ələkbərovun sözlərinə görə, mal ölkəyə iki yolla gəlir: idxal və istehsal yolu ilə, istehsalda, demək olar ki, ciddi problem yoxdur, olanların həcmi də çox deyil.

İdxal məsələsində vəziyyətə gəlincə isə, nazir müavini vurğulayır ki, sənədsiz malların qarşısının alınması istiqamətində Dövlət Gömrük Komitəsi və Vergilər Nazirliyi çox ciddi tədbirlər görür.

Bütün bu tədbirlərin görülməsinə baxmayaraq, nazir müavini hesab edir ki, qeyri-leqal mal dövriyyəsinin qarşısını almaq düşünülən qədər də asan deyil: “Amma, inanın ki, bu elə də sadə məsələ deyil. Karqo məsələsinin, üçüncü şəxslər üçün mal gətirənlərin, qiymət dəyişənlərin qarşısı alınmalıdır”.

S.Ələkbərovun sözlərinə görə, bu gün məhz bu səbəbdən nəzarət-kassa aparatlarından istifadə edən sahibkarların sayı nisbətən azdır.