AZƏRBAYCANDA İPƏK ƏNƏNƏSİ YENİDƏN ÇİÇƏKLƏNİR
İPƏK YOLU BOYUNCA
İpəkçilik Azərbaycanda qədim bir ənənədir və yaz fəsli ipək qurdu mövsümü hesab olunur. Qax rayonunda yerləşən Otaraşvili ailəsinin uzun qapalı artırması var və onlar burda fərqli ağ sürfələrin yetişdirilməsi və bəslənməsi ilə məşğul olur. Qulluq dedikdə ipək qurdları üçün otaqda düzgün temperatur və nəmişliyin təmin edilməsi nəzərdə tutulur. Bəslənmə dedikdə isə heç də həmişə tut yarpaqları ilə bəslənmə nəzərdə tutulmur.
YIRTICILAR
İpəkqurdları əslində ipək qurdu yumurtalarının tırtıllarıdır. Bu fərqli ağ qurdlar təxminən 30 gün dayanmadan tut yarpaqları ilə qidalanırlar. Bu zaman ərzində sürfələr böyüyür və bir neçə dəfə qabıq verir. İpəkçilik sərfəli biznesdir amma bu ailə üçün ipəkçilik fəaliyyətlərini genişləndirmək üçün çətin olardı. Niyə? Çünki onlar ipək qurdları üçün kifayət qədər təzə tut yarpaqları təmin edə bilmirlər.
BARAMA MƏRHƏLƏSİ
Sonda, ipəkqurdu yaxınlığında yerləşən yarpağın üatünə qalxır və baramaları fırlanmağa başlayır. İpək sapı sürfənin tüpürcəyindən formalaşır, bu tüpürcək hava ilə təmas etdikdə qatılaşır. Proses tamamlandıqda bir barama təxminən 2 qram çəkidə olur.
NÖVBƏTİ MƏRHƏLƏLƏR
Daha sonrakı mərhələdə barama içindəki pupu öldürmək üçün qaynadılır, qurudulur və emala verilir. Bir baramanın ipək sapının uzunluğu 1.6 kilometrədək ola bilər.
TƏŞVİQ SİYASƏTİ
Azərbaycan kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan kənd əhalisini qədim ənənəni yaşadaraq ipəkçiliklə məşğul olmağa təşviq edir. İpək qurdları hələ yumurta halında Çindən gətirilir. Onlar regional mərkəzdə 10-15 gün ərzində inkubasiya edilir və pulsuz olaraq fermerlərə paylanır. Ölkənin 30 rayonu bu təsərrüfat növünə cəlb edilib, təkcə Qax rayonundan 72 təsərrüfat cəlb olunub.
ƏSRLƏRDƏN GƏLƏN QƏDİM ƏNƏNƏ
Azərbaycan ipəkçiliyi yalnız ipək qurdları və barama ilə kifayətlənmir. Baramanın ipək sapları makara üzərinə sarınır. Kəlağayı kimi tanınan milli şarf üçün istehsal olunan yüksək keyfiyyətli ipək parçaların istehsalı tam başqa bir sənaye növüdür. Bugünədək ənənəvi naxışlarla basmaq və parlaq boyalarda nəmləndirmək də daxil olmaqla istehsalın bir çox mərhələləri əllə həyata keçirilirdi. Tarixən kəlağayı Şəkidə və Basqalda kişilər, xüsusilə ağsaqallar tərəfindən hazırlanıb. Ənənəyə görə döyüş edən kişilər arasındakı kağaqayı atan bir qadın qan tökülməsini dayandıra bilər və bir qız oğlana yaylığını verərək evlilik təklifini qəbul edir.
ŞƏKİ: İPƏK TİCARƏT MƏRKƏZİ
Şəki rayonu ipək mağazaları və satış yerləri ilə maşhurdur. Bu rəngarəng mağazalardan birinə addım atmaq çox asan lakin əliboş mağazadan çıxmaq qeyri-mümkündür.
Mədəniyyət
-
Azərbaycanda kitabların qiyməti geniş diapazonda dəyişir və adətən 5-25 AZN ($3-$15) arasında olur. Bununla belə, artan yaşayış xərcləri səbəbindən bir çox kitabsevərlər sevdikləri əsərləri əldə etməkdə çətinlik çəkirlər. Nəticədə, ikinci əl kitablar, elektron kitablar və ya xarici ölkələrdən onlayn sifarişlər daha sərfəli alternativlər kimi populyarlaşır.
-
İncəsənət və ekologiyanın birləşdiyi COP29 yaşıl zonasının mərkəzində Azərbaycan cəsarətli bəyanatla çıxış edib. Dünya səslərinin hay-küyü arasında ART Pavilion mədəniyyətin, yaradıcılıq və davamlılığın kəsişməsinə bariz sübutdur. Onun mərkəzində azərbaycanlı rəssam Aida Mahmudova özünün təəssüratoyadıcı Beyond Functionality adlı sərgisini təqdim edib.
-
Mexikoda keçirilən möhtəşəm mərasimdə Danimarkanın kiçik Dunstal şəhərindən olan 21 yaşlı Victoria Kjær Teilvig “Miss Universe” yarışmasının qalibi elan olundu. Bu, Danimarkadan olan iştirakçının bu mötəbər titulu qazandığı ilk haldır.
-
İqlim dəyişikliyinin təsirləri getdikcə artan bir dünyada, incəsənət gözlənilməz, lakin güclü bir platforma olaraq ortaya çıxaraq ekoloji məsuliyyət barədə məlumatlandırma və müzakirələrə təkan verir. Bu təşəbbüslərdən biri də hazırda Goethe-Institutun dəstəyi ilə Kapellhausda nümayiş olunan “Başqa bir iqlim növü” adlı sərgidir. Bu sərginin zamanlaması təsadüfi deyil və 11-22 noyabr tarixlərində Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransı — COP29 ilə üst-üstə düşür. Sərgi, yerli və beynəlxalq perspektivləri birləşdirərək tamaşaçılara vacib ekoloji məsələlər barədə düşünməyi təklif edir.
Rəy yaz