Monparnasda gəzinti (davamı)

ALSTOM nəqliyyat şirkəti ilə tanışlıq Luvrun yaxınlığındakı restoranda nahardan başladı. Müəssisə sahibləri açıq-aşkar təəssürat yaratmaq və niyyətlərinin ciddi olduğunu göstərmək istəyirdilər. Etiraf etmək lazımdır ki, Café Marly-də baş tutan görüş layiqli keçdi (artıq həmkarım Natiq Cavadlı şampan şərabı ilə dəniz iblizinin dadına baxmaq qərarına gəlmişdi və səfərin sonuna qədər dadı damağından getməmışdi).  

Şirkət metro üçün vaqonların hazırlandığı Valense şəhərinə qatarla səfər təşkil etmişdi. Lakin bundan əvvəl bizi metropolitenin idarə olunmasını həyata keçirən Paris Loqistik İdarəetmə Mərkəzinə (RATP) apardılar.

Bizə Paris metropoliteninin necə idarə olunmasından, əsasən qədim infrastrukturun (Paris metrosunun 100 yaşı var) təkmilləşdirilməsi yollarından danışdılar və göstərdilər. 

Hazırda bu metronun bir neçə xəttində qatarlar maşinist olmadan hərəkət edir və şirkət Bakı metropoliteninə də  oxşar sistemi təklif etmək istəyir.

Ümumilikdə, söhbət Bakının böyük nəqliyyat layihəsindən gedib. Bu layihəyə əsasən Azərbaycanın paytaxtında metronun hərəkəti iki dairəvi və bir əlavə xətt üzrə həyata keçiriləcək. Onlarla yeni stansiya inşa ediləcək və metropolitenin əvvəlki loqistika sistemi idarə olunması mürəkkəb və əlverişsiz olacaq.

Həmçinin bildirildi ki, belə idarəetmə sisteminin tətbiqinə dair müqavilənin  bağlanması ilə bağlı Bakı metropoliteni ilə danışıqlar aparılır.

Eyni zamanda yeni metro vaqonlarının alınmasına dair danışıqlar aparılır. Onlar müasir dizayn və avadanlığı, həm də kondisioner sistemi ilə seçilir ki, bu da Bakı şəraiti üçün çox vacibdir.

Valense vaqonqayırma müəssisəsində Azərbaycandan olduğumuzu biləndə bizi xoş qarşıladılar.

- Bəli, sizin Hafiz Məmmədov bizim klubu alıb. Biz buna çox sevinirik, yoxsa müflişləşdiyinə görə bağlayardılar”, - bizi müşayiət edən mühəndis dedi.

- Klubu neçəyə alıb?

- Şayiələrə görə, 10 mln. avroya, üstəlik oyunçuların alınmasına da 5 mln. avro ayırıb.

- Hə, necədir? Nəticə var?

- Əlbəttə, artıq klub öz göstəricilərini yaxşılaşdırıb və biz ümid edirik ki, birinci liqaya çıxacaq.

Biz  Məmmədovu öz stadionumuzda görəndə və onu bizə təqdim edəndə az qaldıq qucaqlayıb öpək. Biz qızğın azarkeşlərik, futbol bizim həyatımızdır, mühəndis dedi və eyni zamanda sual verdi: 

- Məmmədovda bu qədər pul haradandır? Nə ilə məşğul olur, niyə öz vətənində yox, Fransada futbol klubunu maliyyələşdirir?

Bu yerdə mən gerçəkdən etiraf etdim ki,  onun nə işlə məşğul olduğunu, haradan bu qədər pula sahib olduğunu bilmirəm. Lakin onun biznesi haqda təxmin edə bilərəm. Bizim zənginlər öz gəlir mənbələrini açıqlamağı xoşlamırlar və kapitalı xaricə aparmalarının səbəblərini söyləmirlər.

- Elə biz də belə düşünürdük, eybi yox, pul iy vermir, - mühəndis fəlsəfəyana söyləyərək bizi sexlərə apardı.    

Müasir vaqonların istehsalı maraqlıdır, lakin asan iş deyil. Ancaq bu müəssisədə hər şey saz vəziyyətdədir və hər bir vaqon ciddi qrafikə uyğun hazırlanır.

- Bizim vaqonları təkcə Parisdə deyil, Dubayda, Cakartada, İstanbulda, Almatı və dünyanın digər şəhərlərində görmək olar. Hazırda geniş qapıları olan bir uzun vaqondan ibarət qatar populyardır. Sərnişinlər vaqonun bir başından o biri başına gedə bilər, içəridə qapı və arakəsmə yoxdur. Bundan əlavə, ikimərtəbəli qatarlar var. Bizi ən çox təəcübləndirən o oldu ki, bu vaqonların hamısının təkəri rezindəndir. Onların necə işlədiyini təsəvvür etmək çətin idi, vaqon ustalarının sözlərinə görə, onlar müəyyən funksiyanı yerinə yetirirlər, səsi azaldır, davamlılıq və komfort yaradırlar.

Onu da demək lazımdır ki, ALSTOM qatarları çox yaxşı və genişdir. Bu qatarlarda gedərkən Paris metrosunun yaxşı keyfiyyətlid olduğuna əmin olduq. Düzdür, Paris metrosu özü kifayət qədər qədim və qarışıqdır (Avropada ən qarışıq), stansiyaları və xətləri dəyişmək olduqca narahatdır.

ALSTOM-un dəmir yollarının enindəki fərq problemini necə həll etməsilə bağlı sualın cavabında şirkətin nümayəndəsi deyib ki, artıq çoxdandır bu, problem deyil. Əsasən MDB-də keçmiş SSRİ-də inşa edilmiş metropolitenlərin standartları nəzərə alınmaqla Mıtişınski vaqon istehsalı zavodu ilə birgə müəssisə yaradılıb.  

Müəssisənin özü barədə də danışmamaq olmur. Bu, bayır tərəfdən elmi-tədqiqat institutunu xatırladır – təmizlik hökm sürür, meşə fonunda qazonlar salınıb. “Vaqonqayırma zavodu” söz birləşməsini çirkli ərazidəki səs-küylü yer kimi qəbul etməyə alışmış bizlər üçün bu, qeyri-adi idi. 

Ancaq Bakıda bu cür qatarları görmək çox yaxşı olardı, ən azı isti iyul ayında metro vaqonunda nəfəsimizin kəsiləcəyindən qorxmarıq. Yeri gəlmişkən, kondisioneri olan vaqonun qiyməti o birindən ( kondisioneri olmayandan) cəmi 1,5% bahadır.