Media-icmal 09.01.18

Ölkədə investisiya siyasəti, unun bahalaşması, sanatoriyaların fəaliyyəti və s. məsələlər bugünki (09 yanvar, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Azərbaycanın problemsiz investisiya siyasəti

"Azərbaycan" qəzeti "13 milyard manat investisiya" sərlövhəli məqalədə Azərbaycanın invetisiya siyasətini dəyərləndirir.

Müəllif 2018-ci ilin də böyük güclər arasında siyasi və iqtisadi qarşıdurmalar, ticarət müharibələri, qarşılıqlı sanksiyaların dünya iqtisadi inkişafına mənfi təsiri, bu səbəblə neftin qiymətinin qeyri-sabitliyi ilə yadda qaldığını deyir.

Müəllifə görə, belə təlatüm və etimadsızlıq iş dünyasına, investisiya yatırımına da mənfi təsir göstərir, bu səbəbdən dünyada investisiya qoyuluşunda azalma var, amma Azərbaycanda bu problem yoxdur.

Yazı müəllifi hesab edir ki, bunun səbəbi odur ki, dövlət həm həyata keçirdiyi layihələri maliyyələşdirir, həm də özəl sektoru güzəştli kreditlərlə təmin edir, məqsəd isə hər iki sahədə aparılan islahatları davam etdirməklə birgə qeyri-neft sektorunun davamlı inkişafına nail olmaqdır.

"Ötən ilin yanvar-noyabr aylarında ölkənin iqtisadi və sosial sahələrinin inkişafı üçün bütün maliyyə mənbələrindən əsas kapitala 12 milyard 899,4 milyon manat vəsait yönəldilib. Hesabat dövründə qeyri-neft sektoruna yönəldilən vəsaitin həcmi 21,2, o cümlədən qeyri-neft sənayesinə qoyulan investisiyalar 22,6 faiz artıb", deyə müəllif Dövlət Statistika Komitəsinə istinadən 2018-ci ildə investisiya qoyuluşunun həcmini açıqlayır.

Müəllifin sözlərinə görə, istifadə olunan vəsaitin 68,4 faizi məhsul istehsalı sahəsində istifadə edilib, bu dövr üçün ümumi sərmayənin 51,8 faizi dövlət, 48,2 faizi qeyri-dövlət sektorlarının sərmayədarları tərəfindən qoyulub.

Məqalədə deyilir ki, yaradılan münbit investisiya mühitinə görə ölkə iqtisadiyyatına yabancı sərmayə qoyuluşu da davam edir, bunun nəticəsidir ki, ötən ilin yanvar-noyabr aylarında xarici müəssisə və təşkilatlar tərəfindən əsas kapitala 4 milyard 754,5 milyon manat vəsait yönəldilib: "Xarici ölkələr və beynəlxalq təşkilatların vəsaitləri hesabına əsas kapitala yönəldilən vəsaitin 3 milyard 838,9 milyon manatı İngiltərə, İsveçrə, Türkiyə, Malayziya, ABŞ, Yaponiya, Rusiya, İran və Çexiya sərmayədarlarına məxsus olub", deyə müəllif vurğulayır.

Müəllif deyir ki, kapital qoyuluşu ölkədə bir sıra yeni sosial, iqtisadi və infrastruktur obyektlərinin tikilib başa çatmasına imkan yaradıb və məqalənin sonunda bu kapital qoyuluşu əsasında yaradılan obyektlərin adlarını sadalayır.

Bahalaşan un: çörəyin qiyməti qalxacaq, ya çəki azalacaq?

"Modern.az"da isə "Unun qiyməti niyə qalxıb?..." sərlövhəli məqalədə verilən suala cavab axtarılır.

Müəllifin iddiasına görə, son günlər respublika ərazisində satılan müxtəlif markalardan olan unun qiymətində bahalaşma müşahidə edilir, yanvarın əvvəlində 3-4 qəpiklə başlayan bahalaşma artıq bir neçə manata yüksəlib: "İstehsalçı şirkətlər bildirir ki, 50 kiloqramlıq "Mehriban" unu 27 manatdan 28.50 manata, "Sarı Sünbül" unu 25 manat 50 qəpikdən 27 manat 50 qəpiyə, "Karmen" unu isə 25 manatdan 27 manatadək bahalaşıb.

Yazı müəllifi paytaxt sakinlərinə istinadən bildirir ki, əslində qiymətlərdəki artım istehsalçı şirkətlərin dediyi rəqəmlərdən çoxdur: "Əvvəllər 21 manata aldığımız 45 kq-lıq "Karmen" ununun kisəsini dünən 25 manat 20 qəpiyə aldım. Qiymət artımı düz 4 manat 20 qəpik təşkil edirdi", deyə sakinlər söyləyiblər.

Müəllif bunu da vurğulayır ki, bəzi şirkətlər qiymət artımını dünya bazarındakı bahalaşma ilə əlaqələndirsələr də, bununla razılaşmayanlar da var.

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin şöbə müdiri Vüqar Hüseynov "modern.az"a bildirib: "2018-ci ildə ölkədə qarğıdalı ilə birlikdə ümumilikdə 3,29 milyon ton taxıl istehsal olunub ki, bu da 2017-ci illə müqayisədə 12.6 faiz çoxdur. Taxıl istehsalının əvvəlki illərlə müqayisədə artması göstərir ki, qıtlıqla bağlı iddiaların əsası yoxdur. Nazirlik un emalı prosesində iştirak etmədiyi üçün qiymət məsələsinə cavabdehlik daşımır", deyə V.Hüseynov vurğulayır.

İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli isə "modern.az"a bildirib ki, Azərbaycanda unun bahalaşması qonşu ölkələrdə bu məhsulun qiymətinin qalxması ilə bağlıdır: "Rusiya, Qazaxıstan, Ukraynada taxılın qiymətində 5-10 faizədək artım müşahidə olunur ki, bu da unun bahalaşmasına təsir edib. Bizim xaricdən aldığımız taxılı, yaxud unu yerli taxıla qatmaq hesabına çörək hazırlanır. Təəssüf ki, Azərbaycanda istehsal olunan taxılın keyfiyyəti o qədər də yüksək deyil. Odur ki, xarici ölkələrdən alınmış taxılla qarışdırılmalıdır ki, hazırlanan çörək keyfiyyətli olsun. Hazırda un qiymətlərindəki artım məhz bununla bağlıdır".

Ekspert hesab edir ki, unun qiymətindəki artım çox olmadığı üçün çörək bahalaşmayacaq: "Həm də uzun illərdir bizdə belə praktika mövcuddur ki, çörəyin qiyməti qaldırılmır, çəkisi aşağı salınır. İndiki məqamda da çörəyin bahalaşmasının ciddi etiraz doğuracağı nəzərə alınaraq, çəkinin azaldılmasına çalışacaqlar".

N.Cəfərli həm də diqqəti yeni il ərəfəsində baş vermiş şirniyyatların müəyyən dərəcədə bahalaşmasına yönəldir: "Bunu həm unun bahalaşması, həm də bayramla əlaqələndirmək olar. Amma ümumilikdə taxıl və unun qiyməti ciddi şəkildə qalxmadığından, Azərbaycanda da qeyd edilən məmulatların kəskin bahalaşması gözlənilmir".

Pul yox, uşaqların istirahəti də yox...

"Marja.az"da isə "Sanatoriyalarımızın əksəriyyəti ziyanla işləyir" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif ölkədə sanatoriyaların fəaliyyəti barədə Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının sədri, deputat Səttar Möhbalıyevlə söhbətləşir.

"Bu gün sanatoriyalarımızın əksəriyyəti ziyanla işləyir, buna baxmayaraq, biz qiymətləri artırmırıq. Sanatoriyalarımıza bir yollayışın (red. - sovet dönəmindəki putyovka ) qiyməti 600 manatdır. Bu, çox ucuz qiymətdir, ancaq biz ziyanla işləsək də, qiymətləri qaldırmırıq. Çünki qiymətləri qaldırsaq, maddi durumu aşağı olan insanların istirahətə getmək imkanı məhdudlaşacaq", - deyə Konfederasiya sədri sayta bildirir.

Deputatın sözlərinə görə, indiki qiymətlərlə bu sahədə çalışan işçilərin maaşlarının artırılması belə mümkün deyil, çıxış yolunu isə belə görür: "Amma bu yollayışların müəyyən hissəsini vətəndaşlara güzəştli qiymətlə satmasaq, xaricdən gəlmək istəyənlərə təklif etsək, onda bir yollayışı 1500-2000 manata satarıq, beləliklə, ziyanı də ödəyər, maaşları da artırarıq".

S.Möhbalıyev deyir ki, 2018-ci ildə Konfederasiyadan və özəl sektordan alınan bütün yollayışlar nəzərə alınmaqla vətəndaşlara 100 mindən artıq yollayış verilib.

Deputat yollayışın dəyərinin neçə faizini vətəndaşın ödəməsi məsələsinə aydınlıq gətirərək deyir ki, sovet dönəmində yollayışın 30 faizini vətəndaş ödəyirdi, amma müstəqillik əldə etdikdən sonra bu, 5 faizə endirlib: "Sonradan Dünya Bankı, digər beynəlxalq maliyyə qurumları vətəndaş tərəfindən ödənişi yenidən 30 faizə qaldırmağı tələb etdilər. Uzun mübahisələrdən sonra 15 faizin üzərində dayandıq", deyə S.Möhbalıyev bahalaşmaya görə ünvan kimi beynəlxalq qurumları göstərir.

S.Möhbalıyevin açıqlamasından aydın olur ki, ölkədə uşaq düşərgə, sanatoriya sistemi yoxdur: "Uşaq sanatoriyalarının yaradılması külli miqdarda maliyyə vəsaiti tələb edir. Biz uşaq sağlamlıq düşərgələrini, sanatoriyalarını yaratmaq istəyirik, lakin bunun üçün maliyyə vəsaiti tələb olunur, özü də külli miqdarda", deyə Konfederasiya sədri bu sistemin yaradılmamasına səbəb kimi

maliyyə çatışmazlığını göstərir.

Onun sözlərinə görə, hətta ayrı-ayrı bölgələrdə münasib şəraiti olan məkanlar tapmaq üçün baxış keçirilib, lakin baxılan yerlər düşərgə-sanatoriya sistemi yaratmaq üçün yararlı olmayıb.

Deputat vurğulayır ki, vəziyyətdən çıxış yolu kimi ailəyə 3-5 nəfərlik yollayışlar verilir ki, uşaqlar da öz valideynləri ilə birlikdə istirahət etmək imkanı əldə edirlər.