Media-icmal 12.05.20

Koronavirus pandemiyası ilə bağlı karantin rejiminin uzadıla bilməsi ehtimalı, işsizlik probleminə baxış, son bağlanan dörd bankda əmanətlərin vəziyyəti və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

“Azərbaycan” qəzeti  “Prezidentdən sərt xəbərdarlıq” sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizəni dəyərləndirir.

Müəllif hesab edir ki, pandemiya səbəbindən aylardır dünya dövlətləri ciddi təşviş içərisindədir, beş aydır koronavirus adlı bəlaya qarşı vaksin tapılmır.

Müəllifə görə, çox az ölkələr qabaqlayıcı tədbirlər hesabna az itkilərlə bundan xilas ola biləcək və belə ölkələrdən biri Azərbaycandır. 

Onun fikrincə, bunlara baxmayaraq, vətəndaş məsuliyyətsizliyi, sanitar-epidemioloji, tibbi-profilaktik tədbirlərə əməl edilməməsi yenidən arzuolunmaz vəziyyətin yaranmasına səbəb olub, belə ki, may ayının 31-dək davam etdirilməsi nəzərdə tutulan yumşaldılmış karantin rejimi heç bir həftə keçməmiş xoşagəlməz nəticələrlə, yoluxma sayının artması ilə müşayiət olunur.

“Görünən odur ki, məhdudiyyətlərin aradan qaldırılması ilə ölkədə epidemiyanın ikinci dalğasının başlama ehtimalı artır. Çünki koronavirusun yayılması uzunmüddətli prosesdir və bu səbəbdən də mövcud qaydalara riayət olunması, zəruri profilaktik tədbirlərin davam etdirilməsi mütləqdir”.

Müəllif belə vəziyyətin yaranmasına səbəb kimi vətəndaşlarda yaranmış arxayınçılığı və etinasızlığı göstərir.

Müəllifin fikrincə, bəzi məsuliyyətsiz vətəndaşların qaydalara əməl etməməsi bütün xalqı yenidən təhlükəyə sürükləyir, hazırda görünən odur ki, vətəndaşlarda elə bil qorxu hissi azalıb, sanki insanlarda psixoloji arxayınlıq yaranıb ki, virusun yayılması prosesinin sona çatması arxayınlığı yaranıb.

Məqalə müəllifi hesab edir ki, məhz bu məsuliyyətsizlik dövləti ciddi tədbirlər görməyə, karantin rejimini daha da, yəni əvvəlkindən çox sərtləşdirməyə sövq edir.

Müəllifə görə, bu dinamika kəskin artarsa karantin rejimi əvvəlki vəziyyətinə gətirilərək daha da sərtləşdiriləcək, qaydaları pozanlara qarşı da daha ciddi cəza tədbirləri görüləcək.

Bunun da nəticəsi olaraq mayın 31-dən sonra da karantin rejimi uzadıla bilər

“Yeni Sabah.az” “Ölkədə kifayət qədər ciddi işsizlik problemi var” -  sərlövhəli məqalədə ölkədə işsizlik problemi müzakirəyə çıxarılır.

Ekspert deyir ki, ölkədə rəsmi şəkildə işsizliyin 5 faiz civarında, təxminən 500 min işsiz olduğu bildirilir, amma koronavirusla mübarizə çərçivəsində 600 min işsiz insana (buraya karantinə görə işini itirənlər də daxildir) 190 manat birdəfəlik yardım göstərilib.

Ekspert vurğilayır ki, işsiz olduğu halda yardım ala bilməyənlər də var, buna səbəb isə bəzilərinin sosial yardım alması, adlarına ev və maşınların olması, ailə vəziyyətini düzgün qeyd etməməsidir. Təbii ki, sadalanan faktorlar onların işsiz olmadığı mənasına gəlmir, sadəcə, standartlara uyğun gəlmədilər.

Bundan irəli gələrək müəllif tələblərə uyğun gəlməyən işsiz şəxsləri də nəzərə almaqla ölkədə ümumi işsizlərin sayının nə qədər olması sulaını ortaya qoyur.  

Ekspertə görə, koronavirus pandemiyası göstərdi ki, işsizlik faizi ilə bağlı rəsmi statistik rəqəmlər həqiqəti əks etdirmir: “...Koronavirus pandemiyası bu yalanı sübut etdi. İstər işsizlər haqqında, istər ölkədəki yoxsulluğun faizi haqqında verilən statistik rəqəmlərin həqiqəti əks etdirmədiyi ortaya çıxdı”.

Ekspert hesab edir ki, ölkədə işsizliklə bağlı fərqli mənzərə var, 190 manat üçün 2 milyona yaxın adam müraciət eləsə də 600 min nəfərə yardım göstərilib. “Heç yardımın sona qədər edilib-edilmədiyi də məlum deyil. Bütün bunlar onu göstərdi ki, ölkədə kifayət qədər ciddi işsizlik problemi var, proses get-gedə artır” deyə ekspert bidirir.

Onun fikrincə, şox sayda insanlar var ki, abırlarına qısılaraq müraciət etməyiblər, yaxşı olar ki, yanaşmanı dəyişsinlər, həqiqəti ortaya çıxarsınlar.

“Bizimyol.info”  “Bağlanan bankların müəmmalı kapitalı və batan əmanətləri” sərlövhəli məqalədə bu il aprelin 27-də Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) İdarə Heyətinin “Atabank” ASC, “AGBank” ASC, “NBCBank” ASC və “Amrah Bank” ASC-yə müvəqqəti inzibatçılar təyin olunması və “Atabank” ASC və “Amrah Bank” ASC-nin bağlanmasını qiymətləndirir.

Maraqlıdır ki, bir müddət öncə bu banklar kapitallarının az olmadığını bəyan etmişdilər. Lakin Mərkəzi Bank bağlanan banklarının maliyyə vəziyyətinin yaxşı olmadığını bildirdi.

Müəllifə görə, “Atabank” və “Amrah Bank”ın bağlanması digər 2 bankın “AGBank” ASC və “NBCBank”ın taleyinin naməlum olması əmanətçilərdə bütün bank sektoruna inamsızlıq yaradır.

Müəllif hesab edir ki, banklar Mərkəzi Banka səhv məlumat verib, deməli, digər banklar da analoji addım ata bilərlər, bankların yanlış hesabat təqdim etməsi biznes sektoru, ümumilikdə ölkə iqtisadiyyatı üçün zərərlidir.

Müəllif deyir ki, 4 bankda əhalinin ümumilikdə 680 milyon manat qorunmayan əmanətinin olduğu məlumdur, daha dəqiq desək, bu 680 milyon manatı banklar artıq itirib, o əmanətlər yoxdur, bu hadisə əmanətçilərin banklara inamını azaltdığına görə bir ay ərzində 800 milyon manat əmanət geri çəkilib.

Müəllifə görə, bu qərar əmanətçilərə sərf etsə də bu qərardan sonra kreditlərin faizi də artacaq.

Müəllifin deməsinə görə, bağlanan və inzibatçı təyin olunan bankların kredit portfeli bir milyard manata yaxındır, bunun da 60 faizindən çoxunun ödəniş vaxtı keçib, yəni problemli kreditlərdir, bu vəsaitlərin necə toplanacağı isə məlum deyil.