Media-icmal 13.10.17

Ölkədə pambıqçılığın inkişafı, ölkə banklarında kreditlərin verilməsinə baxış, neft hasilatının azalmasının səbəbləri bugünkü (13 oktyabr, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Əməyin azad...

"Azərbaycan" qəzeti "Pambıqçılar dövlətin dəstəyindən ruhlanıblar" sərlövhəli (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=131729) məqalədə ölkədə pambıqçılığın inkişafını dəyərləndirir.

Zərdabın Əlvənd kəndində pambıqçı Sürəyya Mirəliyeva ilə görüşündən danışan müəllif vurğulayır ki, bu il havalar pambıqçılıq üçün o qədər də əlverişli olmayıb, payız sərt üzünü tez göstərib.

"Amma işgüzar adamlar havaların şıltaqlığına da qalib gələ bilir. Pambıq yığımı başlayandan bəri vaxt itirmədən xeyli məhsul toplanıb. Hər gün ən azı 120-130 kiloqram pambıq toplayıram, bunu da son hədd saymıram. Bunun nəticəsidir ki, ötən illə müqayisədə məhsuldarlıq xeyli artıb. Müqavilə şərtlərinə əsasən bizim əməyimizə də yüksək qiymət verilir". Bunu isə pamblqçı S.Mirəliyeva deyir.

S.Mirəliyeva deyir ki, təsərrüfatın inkişafında çoxşaxəliliyə üstünlük verirlər, hansı sahə daha çox gəlir gətirə bilirsə istiqaməti ora yönəldirlər: "Mənim pambıqçılıqda daha çox səriştəm var, düz 30 ildən çoxdur ki, pambıq əkini ilə məşğul oluram. Bu təsərrüfat sahəsindən az gəlir götürmürəm. Ailəmizin böyük ehtiyacları bu hesaba ödənilir".

Pambıqçı bu il becərmə işlərinin vaxtında görülməsi, sahələrin düzgün gübrələnməsi hesabına hər hektardan ən azı 30-32 sentner məhsul götürməyi nəzərdə tutduqlarını bildirir.

Müəllif vurğulayır ki, bu gün pambıqçılıq sərt idarəetmənin, yersiz amirliyin məngənəsindən qurtarır, təsərrüfatı pambıqçılar özü idarə edir: "Pambıq emalı zavodu ilə vaxtında müqavilə bağlanır, satış qiyməti də tərəflərin razılığı ilə düzgün tənzimlənir. Pambıqçı bilir ki, hər hektarın məhsuldarlığından nə qədər xeyir götürəcək. Belə olanda yüksək nəticəyə inam da artır".

Müəllif vurğulayır ki, ölkədə iqtisadiyyatın çoxşaxəli inkişafı üzrə faydalı işlər görülür, o cümlədən pambıqçılıqda nəzərə çarpan geriləməni aradan qaldırmaq istiqamətində ciddi dönüş yaranıb.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, pambıqçı ilin əvvəlindən gəlirini-çıxarını hesablaya bilir, pambıq emalı zavodu ilə müstəqil müqavilələr bağlanır, şərtlər müəyyənləşir, müstəqil işləmək vərdişləri son nəticəyə də təsir edir.

Müəllif deyir ki, pambıq yığımında son mərhələ başlayıb, məhsulu itkisiz toplamaq üçün bütün imkanlar səfərbər edilib.

Oturduqları budaqları kəsənlər?

"Exo" qəzetində isə "Azərbaycan banklarında sui-istifadə davam edir" (http://ru.echo.az/?p=63512) sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkədə kreditlərin verilməsini ekspert Əkrəm Həsənovla araşdırır: "Hazırda Azərbaycanda kreditlərin verilməsi faktiki qeyri-hüquqi müstəvidə baş verir. Mərkəzi Bank elan edir ki, xarici valyutada fiziki şəxslər üçün kredit faizləri 16.25%, manatla 16.10% təşkil edir. Gerçəklikdə isə bu faizlərlə kredit almaq, sadəcə, mümkün deyil". Ekspert müzakirə olunan sahədə durumu qəzetə belə şərh edir.

Ə.Həsənov xatırladır ki, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası banklara xarici valyutada kredit verməyə qadağa qoyub, manatla kreditə gəlincə, Mərkəzi Bank banklara krediti 15% ilə verir: "Məgər kommersiya bankları 15% ilə kredit götürdüyü halda pulları elə həmin faizlə də verirlər? Bankların əhaliyə kredit verməsi və cəmi 1% qazanmasını düşünmək özü axmaqlıqdır. Əgər doğrudan da banklar belə aşağı dərəcə faizilə kredit verirsə, ilk növbədə bu pullar haradan gəlib sualı meydana çıxır. Odur ku, bu rəqəmlər havadan götürülüb". Ə.Həsənov bu şərhilə ölkədə belə aşağı faiz dərəcəsilə kredit verilməsi haqda deyilənləri təkzib edir.

Ekspert deyir ki, hazırda maliyyə bazarında hətta hüquqi şəxslər üçün orta faiz dərəcəsi 20-25% arasındadır, fiziki şəxslər üçün isə bu dərəcə 30%-ə yüksəlir və bundan irəli gələrək Ə.Həsənov deyir: "Amma Mərkəzi Bank deyir ki, orta faiz dərəcəsi 16.10%-dir. Onda belə çıxır ki, banklar bəzi müştərilərə kreditləri çox aşağı faizlə verir, əksəriyyət üçün isə daha sərt tələb və şərtlər müəyyən edir. Bu, artıq hüquq-mühafizə orqanları səviyyəsində müzakirə predmetidir. Birincisi, kredit təşkilatları nizə krediti banka sərf etməyən faiz dərəcəsilə verirlər, ikincisi, niyə kreditlər bəzilərinə 25%-ə, digərlərinə isə 16.10%-ə verilir. Bu, onu göstərir ki, Azərbaycan banklarında sui-istifadə davam edir".

Ekspert bank sahibləri və bank rəhbərlərinin əvvəlki illərdə olduğu kimi yenə də öz yaxın adamlarına demək olar ki, faizsiz kredit vermələrini banka vurulan ziyan kimi dəyərləndirir və bunun bütün bank sektoruna mənfi təsir göstərəcəyi barədə xəbərdarlıq edir: "Hökumət hazırda bank sektorunun sağlamlaşdırılması ilə məşğuldur, amma belə çıxır ki, kredit təşkilatları özləri bu məsələdə xüsusi olaraq maraqlı deyildirlər".

Ə.Həsənov vurğulayır ki, əhali və biznes sahibləri nisbətən əlverişli şərtlərlə kredit ala bilməmələrindən şikayətçidirlər, son vaxtlar isə kreditləşmə faktiki dayandırılıb: "Amma Mərkəzi Bank bunun əksini sübut etməyə çalışır, deməli, ayrı-ayrı şəxslərin bu maliyyə xidmətinə çıxışı var, deməli, banklar özünə sərf etməyən şərtlərlə kreditlər verə bilirlər.Təəssüf ki, bu, ancaq banka yaxın şəxslər kateqoriyasına aiddir".

Neft hasilatının azalması "müəmması"

"Novoye Vremya" qəzetində isə diqqəti "Narahatedici meyllər: neft-qaz sahəsində nə baş verir?" (http://www.novoye-vremya.com/w108253/.../#.Wd-vEGi0PIU) sərlövhəli məqalə cəlb edir.

Müəllif rəsmi statistik rəqəmlərə istinadən ölkənin neft-qaz hasilatı sənayesindəki azalmalarla bağlı dəyərləndirmələr edir və ümumiləşdirmələr aparır.

Yazı müəllifi deyir ki, bu ilin yanvar-sentyabr aylarında SOCAR 5 milyon 579,3 ton neft çıxarıb ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 1,7% azalma deməkdir. Bəhs edilən dövrdə 4 milyard 457,8 milyon kubmetr qaz hasil olunub ki, bu da ötən ilin analoji dövrlə müqayisədə 5,3% azalmanın göstəricisidir.

Müəlifə görə, neft hasilatında azalma bu gün baş verməyib və hasilatda 8% azalmanı kiçik rəqəm saymaq olmaz, həm də neft sahəsilə bağlı ÜDM-in azalması neft sahəsindəki ümumi problemlərin göstəricisidir. "Təəssüf ki, SOCAR hasilatın azalmasının hansı səbəblərdən baş verdiyini açıqlamır. Əgər hasilatın azalması Azərbaycanın da iştirakçısı olduğu OPEK-in dünyada neft hasilatının azaldılması qərarına bağlı olsaydı bunu açıqlardılar. Görünür, neft hasilatının azalması başqa səbəblərdən baş verir". Müəllif bununla da neft hasilatının azalmasında müəmmaların olmasına işarə edir.

Müəllif hesab edir ki, bu azalmanın əsas səbəblərindən biri köhnə neft yataqlarında hasilat həcminin azalmasıdır, belə ki, "Azəri-Çıraq-Günəşli" blokunda neçə 10 illərdir neft hasil edilir, amma texnoloji təchizat tələblər səviyyəsində deyil.

Müəllifə görə, daha bir səbəb son illərdə Azərbaycanda yeni irihəcmli bir yatağın belə açılmamasıdır, üstəlik neft dollarları ölkəyə daxil olan vaxt neft avadanlıqlarının modernləşdirilməsi məsələsi, sadəcə, unuduldu, indi isə fəsad kimi ortaya çıxıb.

Məqalədə xatırladılır ki, OPEK dünya neft bazarındakı duruma dair icmalında da 2017-ci ildə Azərbaycanda neft hasilatının azalacağını proqnozlaşdırırdı və bütün bu proqnozları nəzərə almaqla belə nəticəyə gəlmək olar ki, ölkənin neft-qaz sahəsində neqativ proseslər baş verir

Müəllif bu il sentyabrın 14-də imzalanmış "yeni əsrin neft sazişi"nin durumu dəyişə biləcəyinə ümud etsə də hasilatın tezliklə artacağına inanmadığını vurğulayır: "Yeni texnologiyalar pul deməkdir, indiki maliyyə durumu ilə bu vasitələri tapmaq çətin olacaq, neftin qiyməti kəskin enəndən bu yana isə xarici investorlar Azərbaycan neftinə sərmayə qoymağa tələsmirlər".

Müəllif xatırladır ki, Azərbaycanda neft ehtiyatlarının azalması da az əhəmiyyətli amil deyil, bundan bütünlükdə ölkə iqtisadiyyatının, xüsusulə də qeyri-neft sahəsinin inkişafında istifadə edilməlidir, yeni neft yataqları açılmalıdır, əks halda neft sahəsində ÜDM-in kiçilməsinin qarşısını almaq mümkün olmayacaq.--0--