Media icmalı 11.05.18

Keçmiş prezident Heydər Əliyevin 95 illik yubileyinin qeyd olunması, cəmiyyətdəki nöqsanlara baxış, bank sistemindəki durum bugünkü medianın (11 may, 2018-ci il) aparıcı mövzularındandır.

Müstəqilliyin təminatçısı

"Yap.org" saytında Heydər Əliyevin zəkasından güc almış Azərbaycan dövləti daim inkişaf edəcək" sərlövhəli məqalədə keçmiş dövlət başçısı Heydər Əliyevin xidmətlərindən bəhs edilir.

H.Əliyevin fəaliyyətini dəyərləndirən Milli Məclisin sədri Oqtay Əsədov deyib ki, Azərbaycan tarixinin otuz ildən artıq bir dövrü Heydər Əliyevlə bağlıdır: "Onun xidmətləri sayəsində xalqımız əvvəlcə siyasi və iqtisadi müstəqilliyinin möhkəm təməlini yaradıb, daha sonra isə müstəqil dövlətini qorumaq və yaşatmaq üçün tarixin verdiyi imkanı reallaşdıra bilib. Bugünkü qüdrətli Azərbaycan ulu öndərin xalqa məhəbbətinin, Vətən yolunda fədakarlığının parlaq nişanəsidir".

Müəllif vurğulayır ki, H.Əliyevin istər sovet (1969-82-ci illər), istərsə də müstəqillik dönəmində (1993-2003-cü illər) hakimiyyətdə olduğu illər ağır sınaq illəri olub.

Müəllif hələ sovet dönəmində Azərbaycan dilinin dövlət dili statusu almasını, hərbi kadr potensialının hazırlanmasını, minlərlə gəncin təhsil üçün Rusiyaya və s. göndərməsini H.Əliyevin ölkənin müstəqillik yolunda qarşılaşacağı problemləri qabaqcadan görməsi və bu gün üçün vacib olacaq problemləri o zaman həll etməsi adlandırır.

Yazı müəllifinə görə, 1987-ci ildə H.Əliyevin Sovetlər İttifaqına rəhbərlikdən uzaqlaşdırılması Azərbaycana qarşı məkrli planların reallaşdırılması yolunda ilk addım olub.

Müəllif hesab edir ki, hazırda Azərbaycanın müstəqilliyinin davam etməsi H. Əliyevin dövlət müstəqilliyinin itirilməsinə səbəb ola biləcək təhlükələri aradan qaldırması ilə bağlıdır.

Yazı müəllifi deyir ki, müstəqillik dönəmində neft strategiyası, Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərlərinin çəkilişi, bazar iqtisadiyyatının tətbiqi, Avropaya inteqrasiya xətti, hüquqi dövlət quruculuğu və s. H.Əliyevin fəaliyyətinin nəticəsidir.

Müəllif deyir ki, H.Əliyev məhvə məhkum olan dövləti qoruyub yaşadıb və onu xalqa ərməğan edib.

"Biz kimik?" sualının cavabı harada?

"Azadlıq.info" saytında isə "Biz haralıyıq?" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycan cəmiyyət daxilindəki eybəcərliklərə ironik üslubla yanaşaraq onu öz baxış bucağından tənqid edir.

Müəllif deyir ki, ölkədə "bolluq"dur, korrupsiyadan yaltaqlığa qədər "qeyri-neft sektoru"nun bütün sahələri inkişaf edib, "üfünətli məhsullar"da idxal asılılığı yoxdur: "Günahsız adamları şərləmək üzrə dissertasiya yaza bilərik, ən alçaq adama yaltaqlanmağın formaları barədə nüfuzlu universitetlərdə mühazirələr oxumaq potensialımız var. Milyardları həzm etdikdən sonra doymamağın mümkünlüyünü sübuta yetirərik. 70, 80, 90 yaşında vəzifə kürsüsündən yapışmaq ehtirasımızı nümayiş etdirə bilərik".

Müəllifə görə, eybəcərliklər bu sadaladıqları ilə bitmir, ölkə adamları aldanmaqlarına şükr edə bilirlər, qatili alqışlamağı, vampirin üzünə gülümsəməyi, oğruya müqəddəs varlıq kimi baxmağı bacarırlar: "Bu ölkədə 150 manat əməkhaqqı alan adam 150 milyardı müsadirə edənə baxıb, "bundan sonra gələn daha pis olacaq" deyə bilir. Bu ölkədə ləyaqətli insanın işgəncəyə məruz qalmasına tamaşa edib, "hökumətlə hökumətlik etmək olmaz" qənaətinə gələnlər var".

Yazı müəllifi deyir ki, ölkədə "sən haralısan?" sualı kimi bir eybəcərlik də yaşanır, buna geniş formatda yanaşaraq bu sualı hamının özünə verməli olduğunu bildirir: "Biz indi haralıyıq? Bizim indi haramız qalıb? Biz doğurdan da buralıyıqsa, niyə buraların məhv edilməsinə rahatlıqla tamaşa edə bilirik? Biz buraların vətəndaşıyıqsa, niyə özümüzü oralardakı kimi aparırıq? Bəlkə də sualı biraz da konkretləşdirməliyik ki, "biz kimik?". Səsinin, haqqının, bu gününün, sabahının oğurlanmasıyla barışan adamlar deyilikmi?".

Müəllif deyir ki, bu insanlar haqsızlığa etiraz etmək qorxusu yaşayırlar, bu haqsızlıq hər bir sahədədir, elə bu qorxu da hər sahədə vardır.

Müəllif vurğulayır ki, indi insanlar pulun yanında "liliput"kimi görünürlər, bu qədər aşağılandıqdan sonra "dünya hara baxır", "Qərb ölkədəki haqsızlığı görmür" deyib, "sveji" bəhanəyə girişirlər.

Müəllif isə hesab edir ki, toplum olaraq haqsızlıq qarşısında kor olduğumuz halda dünyadan dörd gözlə müşahidə tələb edirik və ilk növbədə özümüzə bu sualı verməliyik ki, "bizim görməli oldğumuzu niyə dünya görməlidir?".

Müəllifə görə, bu sualın cavabı hələ də ölkə vətəndaşı ola bilməməkdədir, ölkə vətəndaşı olanda dünya bizi görəcək, deməli, ilk olaraq ilk növbədə özümüz özümüzü görməyi bacarmalıyıq.

Banklara bərpa olmayan etimad

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Bəzi banklar bağlanacaq iddiası" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif ölkənin bank sisteminin mövcud durumu və yaxın gələcəyi barədə ekspert Əkrəm Həsənovla müzakirəni gündəmə daşıyır.

Müəllif deyir ki, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası bu günlərdə bank sektorunda müsbət iqtisadi inkişafdan bəhs edib.

Ekspert Ə.Həsənov deyir ki, rəqəmlərdə müəyyən müsbət tendensiya müşahidə olunsa da, bu bütünlükdə bank sektoruna şamil oluna bilməz:"Azərbaycanda ötən ilin sonundan başlayaraq əmanətlərin həcmi artıb. Səbəb odur ki, manat sabitləşib, manatla əmanətlər üzrə faizlər yüksəkdir, əmanətlərin həcmində cüzi artım var. Lakin bu hələ o demək deyil ki, bank sisteminə etimad artıb, sadəcə, kimlərsə qısamüddətli gəlir əldə etmək istəyir".

Ekspert deyir ki, artıma daha səbəb bankların məcburən problemli kreditlərini bir hissəsini silməsidir ki, bu kreditlərin həcmi azalıb.

Ə.Həsənova görə, likvidlik ona görə artıb ki, banklar kredit vermirlər, bankların sərbəst vəsaitləri çoxalıb, bununsa nə dərəcədə yaxşı, ya pis göstərici olması birmənalı deyil: "Mən hesab edirəm ki, bankların ən əsas məsələsi kimi problemli kreditlər artmaqda davam edir, bu il çox güman ki, əmanətlərin həcmi də azalacaq, çünki faiz dərəcələri düşür".

Ekspert deyir ki, kredit portfelində biznes kreditlərinin həcminin artmasına gəlincə, bunun nə dərəcədə real olduğunu aydınlaşdırmaq mümkün deyil: "Bank sektorunun ötən illərdəki təcrübəsi onu göstərdi ki, bəzi hallarda kreditin ayrıldığı biznes qurumları, ümumiyyətlə, mövcud olmur. Odur ki, bu rəqəmlərin nə qədər reallığa uyğun olması mübahisəlidir, ümumilikdə isə kredit verilməsi davam edir".

Ə. Həsənov bu il bir neçə bankı bağlanma təhlükəsi gözlədiyini də deyib və əlavə edib ki, bu bankların xilas olması üçün real tədbir görən yoxdur, problemli bankların əmanət qəbul etməsini məhdudlaşdırıblar, digər tərəfdən də kredit vermirlər.

Ekspertə görə, qeyri-sağlam banklar bu gedişlə bağlanmağa məcbur olacaqlar və hazırki gedişat onu göstərir ki, kömək olmadığı halda ilin sonuna doğru bəzi banklar bağlanacaq, hazırda ciddi risk altında olan banklar var.