Ekspertlər Neft Fondundan Mərkəzi Banka 7,5 mlrd manat transfert haqda

Makroiqtisadi sabitliyi qorumaq üçün Mərkəzi Banka 7,5 mlrd manat transfert edilməsi barədə qərar iqtisadçılar tərəfindən birmənalı qarşılanmayıb.

Turan-ın məlumatına görə, "İqtisadi forum" jurnalının baş redaktoru Samir Əliyev qeyd edib ki, bu il Neft Fondu Mərkəzi Bankla birgə valyuta hərracına 7,7 milyard USD çıxaracaq. Bu təxminən ayda 352 milyon dollar edir. 

«Deməli, bu transfert gözlənilməz hadisələr (neftin kəskin ucuzlaşması, siyasi böhran, maliyyə panikası və s.) baş verməsə bazarı 2017-ci ildə sakitləşdirə biləcək. Bankların dollar satışı bərpa ediləcək. Qara bazarın əhəmiyyəti azalacaq», deyə S.Əliyev hesab edir.

Bununla yanaşı, ekspertin fikrincə, valyuta çatışmazlığını Neft Fondunun aktivləri və Mərkəzi Bankın ehtiyatları hesabına müvəqqəti aradan qaldırmaq olar. Ancaq bu, problemin ömrünü uzatmaq və onun taleyini dünya bazarlarında neftin bahalaşmasına bağlamaqdan başqa bir şey deyil.

«Hökumət bu qərarla təxminən 1 il vaxt qazandı. Hətta bu təşəbbüsdən sonra da manatın tam üzməsini iddia etmək olmaz. Manat Mərkəzi Bankın dəstəyi ilə üzməkdə davam edəcək. Bu addımlardan sonra manatın bahaşması real deyil”, deyə o bildirib.

Amma S.Əliyev hesab edir ki, Neft Fondunun pulu hesabına valyuta bazarını dollarla təmin siyasəti isə sonda uğursuzluğa düçar ola bilər və təhlükəsizlik yastığının "əriməsinə" gətirib çıxara bilər.

İqtisadi təşəbüslərə yardım İctimai Birliyinin sədr müavini Rövşən Ağayev hesab edir ki, bu qərar çıxılmazlıqdan doğan mümkün variantlardan biridir. Onun fikrincə, belə görünür ki, hökumət manatın indki səviyyədən daha artıq ucuzlaşmasını istər siyasi, istərsə də sosial və iqtisadi baxımdan təhlükə olduğu qənaətindədir.

 «Strateji baxımdan bu addımın fəsadları olacaq - ölkənin strateji valyuta ehtiyatlarının sürətlə itirilməsi baxımdan Əks halda biz 2017-ni zaman olaraq qazanacağıq, amma qarşıdakı illər bizim üçün daha böyük itkilər və sarsıntılar ola bilər», deyə o bildirib.

«REAL» hərəkatının icraçı katibi, iqtisadçı Natiq Cəfərli bu qərarı mənasiz və məntiqsiz hesab edir. Onun fikrincə, bu qərar pulu bir cibdən alıb, o biri cibə qoyub sonra xərcləməyə bənzəyir.

«Yəni hökumət 4,5 mlrd dolları əlavə əridir ki, dollar 2 manatı keçməsin, təqribən 1,90-1,95 səviyyəsində qalsın. Yeganə hədəf budur, başqa heç bir effekt olmayacaq, ara yerdə, güya,, gələcək nəsillərə yığılan Neft Fondunun vəsaitləri daha tez, sürətlə əriyəcək, paralel olaraq da dövlətin borcları artacaq və ölkə 1-2 ildən sonra defolt təhlükəsi ilə üzbəüz qalacaq», deyə N.Cəfərli qeyd edib.

İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəiznin rəhbəri Qubad İbadoğlu bildirib ki, böhranın xərclərini Fonddan maliyyələşdirmək qərara alınıb. Bu da Fondun cari ildə proqnozlaşdıırlan gəlirlərin 90 faizə qədərini təşkil edir.

«Bu “Neft və qaz gəlirlərinin idarə olunması üzrə uzunmüddətli Strategiya”nın “daimi real xərclər” prinsipi əsasında müəyyənləşdirilmiş xərcl’r limitinin pozulmasıdır».  D71