Mikrokreditləşmə genişlənəcək

Ötən həftə Bakıda 7-ci mikromaliyyə konfransı başa çatıb. Tədbir çərçivəsində bu sektorun bir sıra problemləri müzakirə edilib. Müzakirələrdə ABŞ, Özbəkistan, Niderland, Gürcüstan və s ölkələrin nümayəndələri iştirak edib.

Hazırda Azərbaycanda əhalinin 5%-i  mikromaliyyələşmə ilə əhatə edilib. Bu bazarın müştəri sayı (hazırda 500 mindən çox) və kredit həcminə görə (mayda 1,22 mlrd manat və ya 1,4 mlrd dollar) iki dəfə artacaq. Bu rəqəmləri Azərbaycan Mikromaliyyələşmə Assosiasiyasının icraçı direktoru Jalə Hacıyeva gətirib. Maraqlıdır ki, on il əvvəl mikromaliyyələşmə portfeli 12 mln manat idi.

Konfransda bu bazarın inkişafının bütün tərəfləri müzakirə olunub. İkinci gün müşatəri şikayətləri və kreditor-borcalan sistemindəki problemlər müzakirə olunub. Həmçinin maliyyə savadlılığı məsələsi də mzakirə edilib.

Yaxşı inkişaf etsə də, mikromaliyyələşmə bazarında bir sıra problemlər var.

Ümumi qənaətə baxmayaraq, mikromaliyyələşmə adi biznes sahəsi deyil. Bu kreditləşmə növünün maya dəyəri yüksəkdir – bir borcalana xidmət 259 manata başa gəlir. Mikromaliyyələşmə qısamüddətli maliyyələşmədir. Amma orta aylıq kredit dərəcəsi 2,5%-3%-dir, yaxın vəzifə onu 2%-ə endirməkdir. 

Kredit reyestri ilə işləmək çox vacibdir. AMB reyestrə sorğunun qiymətini azaldıb. Sektora AMB-nin dəstəynə ehtiyac var. Müsbət hallar da var: mikromaliyyələşmə “tavanı” 16 min manata artıb, qaytarılmayan kreditlər 3%-dən azdır. 

İstehlak krediti ilə mikrokreditləşmə arasında fərq azdır. Amma mikrokreditləşmə əlavə dəyər yaradan layihələrə yönəlir. «Mikrokreditləşmə, tikinti və mənzil tikintisi krediti» bölməsində deyilib ki, burda təkcə özünə mənzil tikən yox, həm də məsələn, birinci mərtəbəni hansısa biznesə ayıran borcalanlara üstünlük verilir. «Aqrarkredit» təmsilçisi bildirib ki, kreditlər bir neçə tranşa verilir, bank evin layihələnməsi və smeta tərtibində borcalana kömək etməyə hazırdır. Mənzilə ehtiyac getdikcə artır. Hər il ölkədə 70-80 min yeni ailə qurulur. Amma 13-14 min nəfər yeni ev əldə edə bilir. Bu layihələrin əsas hissələrindən biri enerji təchizatıdır.    

 «Maliyyə həlləri: investorların rolu və maliyyə əhatəsi» bölməsində müzakirələrdə bildirilib ki, borcalanların maliyyə savadlılığının artırılması, xarici investorlara çıxış çox vacibdir. Dünyada mikrokreditləşməyə dəstək vermək istəyən strukturlar çoxdur. DB, AYİB, КfW kimi çoxlu institutlar məlumdur. МIXmarket vasitəsilə şəbəkə tərəfdaşlığı isə yeni imkanlar açır.

Azərbaycanda mikrokreditləşmə genişlənəcək. Ölkənin ən böyük investisiya bankı olan PASHA bankın mikrokreditləşməyə qoşulması da bunu göstərir.

Kuluarlarda həmçinin o da deyilib ki, neft gəlirləri problemi artdıqca kiçik və orta biznesin kreditləşməsi artırılmalıdır. Bu biznes iqtisadiyyatın dayağıdır, —0—