CƏMİL HƏSƏNLİ: 15 SENTYABR ŞƏHƏR GÜÜN ELAN EDİLMƏLİDİR

    15 sentyabr 1918-ci ildə Bakının xarici qoşunlardan azad edilməsi Azərbaycan və türk xalqlarının tarixində şanlı səhifələrdəndir, tarix elmləri doktoru, Azərbaycan parlamentinin deputatı, professor Cəmil Həsənli belə hesab edir.
     Bu fakta dünya siyasəti kontekstində bir hadisə kimi yanaşılmamalıdır. Birinci Dünya Müharibəsinin son dövründə neft Bakısının əhəmiyyəti xeyli artdı, çünki həmin vaxt dünya neftinin 50%-i və Rusiya neftinin 85%-i Bakıda çıxarılırdı. Şimaldan bolşeviklər, cənubdan - İrandan ingilislər buraya can atırdılar. Müharibənin əvvəllərində Almaniyanın da Bakını ələ keçirmək planları var idi.
     «Bakıya iqtisadi maraqlara görə yox, həmrəylik məqsədilə can atan yeganə qüvvə Türkiyə idi», deyə Həsənli bildirib.
     Türkiyə 1918-ci ilin martında Bakıda azərbaycanlıların erməni silahlı dəstələri tərəfindən törədilər kütləvi qətllərinə reaksiya verən yeganə ölkə oldu. Həmin vaxt üç gün ərzində 12 min nəfər qətlə yetirilmişdi. Buna görə Türkiyə Qafqaz İslam Korpusu Nuru-Paşanın rəhbərliyi ilə köməyə tələsdi və Bakını azad etdi.
     Türk ordusunun Gəncədən hərəkət etdiyi yol boyunca yerli əhali onu xilaskar kimi qarşılayırdı. Yerli əhalinin dəstəyi hücumun uğurunu təmin etdi. Qafqaz İslam ordusunun hissələri Göyçay və Qaraməryəmdə düşmənə məhvedici zərbə endirdi.
     Həsənlinin sözlərinə görə, Bakının azad edilməsi tarixi təsadüfi seçilməyib. Məhz sentyabrın 15-də Qurban bayramı qeyd edilirdi. Türkiyənin müdafiə naziri Ənvər Paşa Bakının bu tarixə qədər azad edilməsi göstərişi vermişdi ki, «müsəlmanlar bayramı öz şəhərlərində qeyd etsinlər».
     Şərqdən Bakı kəndlərinin könüllü dəstələrinin şəhərə hücumu da hərbi əməliyyatın uğuruna şərait yaratdı. Bakı azad edildikdən iki gün sonra ADR hökuməti şəhərə köçdü.
     Həsənli 15 sentyabr tarixini milli bayramlar siyahısına daxil etməyi və onu Şəhər Günü elan etməyi təklif edir.