Media-icmal 02.05.2017

Ölkədə ixrac məhsullarının dünya bazarına çıxış imkanları, təhlükəli peşələr, intiharların artması səbəbləri, sahibkarların direktordan şikayəti bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

Dünya bazarına çıxış imkanları

“Azərbaycan” qəzeti “İxrac potensialının yeni istiqamətləri müəyyənləşir”

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=121022) sərlövhəli məqalədə müəllif ölkə məhsullarının dünya bazarına çıxışı üçün böyük imkanların olmasını dəyərləndirir. 

Müəllif deyir ki, qeyri-neft sektorunda rəqabətədavamlı, ixrac potensialına malik məhsulların istehsalı Azərbaycanın yeni iqtisadi siyasətinin əsas prioritetləri hesab edilir: “Bu səbəbdən də hazırda ərzaq təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsində xüsusi əhəmiyyətə malik olan iri fermer təsərrüfatlarının, aqroparkların, texnoparkların, intensiv metodlara əsaslanan müasir təsərrüfatların yaradılması davam etdirilir”.

Bununla bağlı hər bir rayon üzrə xüsusi inkişaf planının hazırlandığı, dövlətin fermerlərə subsidiyalar ödədiyi, gübrə, yanacaq güzəştləri edildiyi vurğulanır.  

Müəllif xarici bazarlara çıxacaq malların öz yerini tutması üçün təşviqə başlandığını xüsusi vurğulayır: “Dövlət başçısı İlham Əliyev “Made in Azerbaijan” brendinin xarici bazarlarda təşviqinə, yerli şirkətlərin ixracla bağlı xarici ölkələrdə sertifikat və patent almasına, ixracla əlaqəli tədqiqat-inkişaf proqramlarına və layihələrinə çəkilən xərclərin dövlət büdcəsi hesabına ödənilən hissəsinin müəyyənləşdirilməsi, eləcə də ödənilmə mexanizminin tənzimlənməsi qaydasını təsdiqlədi. Ölkə rəhbəri daha sonra müvafiq istiqamətdə işlərin görülməsilə əlaqədar fərman verdi. Müsbət nəticələr isə göz önündədir. Belə ki, hazırda Azərbaycanın 2921 çeşiddə məhsulu 116 ölkəyə ixrac edilir”.

Məqalə müəllifi qeyd edir ki, dövlət başçısı İ.Əliyevin sədrliyi ilə bu il aprelin 17-də Yevlaxda keçirilən qeyri-neft ixracatçılarının respublika müşavirəsində mövqeyihni bildirib: “Biz eyni zamanda böyük dövlət şirkətlərini və özəl şirkətləri də bu işə cəlb etməliyik ki, onlar da fəaliyyət göstərdikləri ölkələrdə bu brendi təbliğ etsinlər. Xüsusilə, burada dövlət qurumlarından söhbət gedir. Çünki bunu hamı yaxşı bilir ki, reklam, əlbəttə, ticarətin ayrılmaz hissəsidir...”.

Müəllif  vuğrulayır ki, bu tədbirdə dövlət başçısı İ.Əliyev pambığın dünya bazarında yeri olduğunu deyib, amma meyvə-tərəvəz və digər məhsulların ixracı üçün indidən planların qurulmasının vacibliyini  bildirib.

Məqalədə dünya bazarında neft maşınqayırmasına ciddi tələbatın olduğu üçün bu sahənin inkişaf etdirilməsi xüsusi qeyd olunur.

Müəllif vurğulayır ki, qəzetə açıqlamalarında deputatlar Vahid Əhmədov və Əli Məsimli də kənd təsərrüfatları ilə yanaşı emal sənayesinin də inkişaf  etdirilməsini vacib sayıblar.   

Bununla yanaşı məqalədə ölkədə hazırlanan şirniyyatların dünya bazarına çııxş imkanlarının çox olduğu da yer alır.

Bunlar təhlükəli peşələrdir...

“Exo” qəzeti “Azərbaycanda ən zədələyici və təhlükəli işlər” sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=59058) müəllif  ölkədə ən təhlükəli peşələrin adlarını açılqayır.

Müəllif  orta statistik şəxsin işsiz qalmasını mümkün saymır, eyni zamanda bəzən çəkdiyi zəhmətin yaxşı gəlir gətirmədiyi və bəzən də əməkçinin həyatı və sağlamlığı üçün təhlükəli olduğunu bildirir: “Əmək təhlükəsziliyi qaydalarının pozulmasına daha çox tikinti sahəsində rast gəlinir və Azərbaycanda isə hələlik bu, belədir. Bu işdə ən çox rast gəlinən bədbəxt hadisə hündürlükdən yıxılmaqdır. Belə bədbəxt hadisələr ləvazimatdan düzgün istifadə etmədikdə baş verir.   

Qəzetə şərhində Həmkarlar İttifaqları Əmək Təhlükəsizliyi şöbəsinin müdiri Vladimir Arqutkin deyir ki, say baxımından ən çox bədbəxt hadisələr neftçilər və elektriklərlə baş verir: “Bədbəxt hadisələrin çoxu onların payına düşür. Tikinti sektoruna gəlincə, keçən il bu sahədə bədbəxt hadisə qeydə alınmayıb. Bu, həm də onunla izah edilir ki, iqtisadi böhranla bağlı bəzi tikinti işləri dondurulub. Bütünlükdə isə ənənəvi olaraq bu sahə təhlükəli sayılır və bədbəxt hadisələr çox zaman tikinti və təmir işləri zamanı baş verir”.   

V.Arqutkin deyir ki, burada məsələ daha çox səhlənkarlıqla bağlıdır, elə tikinti şirkətləri var ki, əmək təhlükəsizliyi qaydalarına tam riayət edir, bəziləri isə bu qaydaları gözardı edirlər.

Daha sonra mütəxəssis keçən il istehsalatda baş vermiş bədbəxt hadisələr barədə statistik rəqəmləri açıqlayır: “Bütünlükdə isə 2016-cı ildə texniki təhlükəsilzik qaydalarının pozulması nəticəsində 95 nəfər xəsarət alıb, bunun nəticəsində 49 nəfər həyatını itirib. Bu saya həlak olan neftçilər də daxil edilib. Bəzən elə olur ki, istehsalatda bədbəxt hadisələrin sayı yuxarı, bəzən isə aşağı olur. Sığorta şirkətləri bu hadisələrlə bağlı kompensasiyaları ödəyirlər”. 

Digər mütəxəssis, “Xidmət-iş” Həmkarlar Federasiyasının vitse-prezidenti Cəmaləddin İsmayılov da Azərbaycanda istehsalatdakı bədbəxt hadisələrin çoxaldığını deyir: “Demək olar ki, Azərbaycanda il ərzində 80-100 arasında belə hadisə baş verir. Ən çox zədələnmələr tikinti sahəsində baş verir, bunun arxasınca isə nəqliyyat texnikası sahəsindəki müəsssisələr gəlir. Demək lazımdır ki, buna səbəb əməkçinin əmək təhlükəsizliyi haqqında bilgisizliyi və şirkətlərin əmək təhlükəsizliyi qaydalarının tətbiqinə səhlənkar yanaşmalarıdır”.     

C.İsmayılov hesab edir ki, bunu aradan qaldırmaq üçün ən yaxşı yol müəssisədə Həmkarlar İttifaqının təşkilidir, çünki bu təşkilatlar olmayan müəssisələrdə çox zaman istehsalatda bədbəxt hadisəyə görə əməkçiyə kompensasiya belə ödəmirlər.

İntiharlar niyə artır ?

“Novoye Vremya” qəzeti “İntiharlar ölkəni silkələyir” sərlövhəli məqalədə (http://www.novoye-vremya.com/w90424/.../#.WQdvW4iLTIU) ölkədəki intihar hadisələrini müzakirəyə çıxarır. 

Müəllif son iki gündə bir neçə nəfərin intihar etməsini nəzərə çatdırır və bu sırada Bakı təcridxanasında bloger Mehman Qələndərlinin intiharından tutmuş 5-ə qədər intihar halını sadalayır.

Müəllif mütəxəssislərə istinadən deyir ki, sadalanan statistika  ölkədə intiharlarla bağlı tam mənzərəni yaratmır: “Təkcə Bakıda hər gün 2-3 intihar cəhdi olur. İntihar üçün həddən artıq dərman qəbul etməkdən özünü yandırmağa qədər ən müxtəlif vasitələr seçilir. İnsanları buna vadar edən səbəblər də müxtəlifdir. Boşanma, yaxınların ölümü, işdəki münaqişələr, sağalmaz xəstəliklər, pulsuzluq, borclar, işsizlik bu səbəblər sırasındadır”.

Müəllif son zamanlar irihəcmli borclar və ödənilməmiş kreditlər kimi maliyyə problemləri səbəbindən də insanların intihara əl atdıqlarını bildirir .

Məqalədə KİV-lərdəki intihar barədə xəbərləri ümumiləşdirilərək 2016-cı ildə 50-dən çox yeniyetmənin, 400-dən çox kişi və qadının intihar etdiyi vurğulanır.  

Müəllif intihar probleminin olduqca ciddi məsələ kimi dayandığını bildirərək yazır: “Belə faktların artması cəmiyyətin xəstə olmasından xəbər verir, səbəbsiz isə xəstəlik olmur: həyat səviyyəsi aşağı düşür, insan dəyərləri itirilir.

Onu əhatə edən sosial məsələləri həll edə bilmir, üzərinə düşən problemləri aradan qaldırmağı bacarmır... Bütün baş verənlərin ilkin səbəbi vətəndaşların sosial rifah halının qaydasında olmaması ilə bağlıdır və əsasən də bu, intiharlara gətirir” .       

Yazıda deyilir ki, ölkədə rifah halının az-çox yaxşı təmin edildiyi vaxtlarda da intiharlar olub, amma artıq davam edən iqtisadi böhran bu meyli daha da gücləndirib və hətta əvvəllər heç kəsin eşitmədiyi “kredit intiharları” kimi termini yaradıb: “onlarla, bəlkə də yüzlərlə insan bank sturkturları və kollektorlar tərəfindən kreditlərin ödənilməsi üçün edilən mənəvi-psixoloji və bəzən də fiziki təzyiqlərə davam gətirməyərək intihara əl atıblar. Ödənilməmiş kreditlərlə bağlı məsələnin həllinin yubadılması bu problemi daha da mürəkkəbləşdirir. Əgər əvvəllər depressiya, alkoqolizm, narkomaniya  səbəbindən 40 yaşdan yuxarı şəxslər intihara əl atırdısa indi Azərbaycanda intihar kəskin şəkildə “cavanlaşıb”.

Müəllif deyir ki, məktəblilər, tələbələr, fəhlələr, işsiz cavanlar sabaha ümidi itiriblər, belə təlaşlı əhval-ruhiyyə isə hakimiyyət institutuna etimadsızlığa, ölkədən getməyə və bəzən də intihara gətirir.  

Müəllif xatırladır ki, zəif və özünü doğrultmayan səhiyyə, aşağı keyfiyyətli təhsil, korrupsiya, cəmiyyətin həddən artıq varlılara və kasıblara bölünməsi izsiz ötmür və ədalətsizliyə cavab olaraq çoxlarının ölkədə intihara əl atdığı vurğulanır.

Müəllif hesab edir ki, intihar problemini aradan qaldırmaq olar və bunun yolu sistemli və kompleks islahatlardan keçir.

Sahibkarlar direktordan şikayətçidir

“Bizim Yol” qəzeti “Sahibkarlar direktordan prezidentə şikayət etdilər”

(http://www.bizimyol.info/news/96526.html) sərlövhəli məqalədə “Vətən” kinoteatrının direktoru ilə sahibkarlar arasında qalmaqal yaranmasını araşdırır.  

Müəllif deyir ki, bu barədə qəzetə sahibkarlardan biri Şahin Cəfərov bildirib.

Və onun iddiasına görə, 9 ildir ”Vətən” kinoteatırında sahibkarlıq fəaliyyəti göstərən şəxslərə əsassız tələblər irəli sürülüb: “Direktor hər ay biz sahibkarlardan 10 min manatdan çox icarə haqqı alıb, üstəlik elektrik enerjisinə görə də ödəniş etmişik. Dövlətə isə cəmi 800 manat vergi ödəyib, qalan məbləği mənimsəyib. İndi dövlət ondan vergi tələb edir. May ayının 25-nə kimi direktora vaxt qoyublar. O da bizdən əsassız olaraq 35 min manat tələb edir”.

Sahibkar habelə iddia edir ki, direktor kinoteatrı Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi vasitəsi ilə satışa çıxardaraq külli miqdarda pulu mənimsəyib: “Məhəmməd Dostuyev bizə dediyinə görə, “Vətən” kinoteatrına 3 miliondan artıq pul verilib. Amma  o pulun cəmi 1 milyonunu dövlətə keçirib. Qalanı isə mənimsənilib”.

Ş.Cəfərovun sözlərinə görə, direktor sahibkarlari hədələyir, 2017-ci ilin  sonuna kimi müqavilələri olduğu halda mayın 1-dən kinoteatra girişi bağlayaraq onları içəri buraxmır.  

Ş.Cəfərov deyir ki, kinoteatrın satılması barədə bugünkü günədək bir rəsmi açıqlama yoxdur və bu heç kimi maraqlandırmır, sahibkarları hazırda kinoteatr ərazisində olan əmlaklara yaxın qoymurlar: “Bizim əlimizdə müqavilə ola-ola bizi niyə incidirlər? Ərazi üzrə Nəsimi Rayon Polis İdarəsinin 22-ci polis bölməsinə müraciətimizdən sonra hansı tədbirlərin görüləcəyinə və bizim hüquqlarımızın qorunacağına ümid edərək sahibkarlığımıza davam edəcəyimizi gözləyirik. Əks halda məhkəməyə və digər orqanlara müraciət etməyə məcbur qalacağıq”.

Hüquqlarının pozulduğunu bildirən sahibkarlar Şahin Cəfərov, Elman Hacıyev və Nadir Məmmədov prezident İlham Əliyevə və aidiyyatı qurumlara müraciət ediblər.