Media-icmal 08.02.19

Dövlət başçısının Şamaxı səfəri, süd istehsalı sahəsindəki problemlər, neft bazarındakı təlatümlər və s. məsələlər bugünkü (08 fevral, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Vətəndaşın yanında olmaq səfəri

"Azərbaycan" qəzeti "İmdada yenə İlham Əliyev çatdı" sərlövhəli məqalədə dövlət başçısının fevralın 7-də Şamaxı səfərini dəyərləndirir.

Müəllifə görə, prezidentin bu səfərinin mahiyyəti yalnız zəlzələnin (fevralın 5-də gecə saatlarında baş vermiş zəlzələ nəzərdə tutulur-red) fəsadlarını yerində öyrənməkdə deyildi, bütünlükdə idarəçilik fəlsəfəsinin məntiqi təzahürü idi.

"Dövlət başçısı daim ölkədə baş vermiş ekstremal proseslərə çevik münasibət bildirib, hadisə yerinə şəxsən baş çəkib və bu prosesdə insanların maraqlarının qorunmasını ön plana çəkib, ən nəhayət, vətəndaş mənafeyinə həssas münasibətin mükəmməl nümunəsini yaradıb", müəllif səfəri brlə dəyərləndirir.

Müəllif 2004-2012-ci illərdə ölkə həyatında baş vermiş ayrı-ayrı ekstremal hadisələrə dövlət başçısının göstərdiyi reaksiyaları vurğulayır və bunları əsl liderlik örnəyi adlandırır: "Bütün bunlar göstərir ki, İlham Əliyev hər zaman mövcud gerçəklikləri operativ və obyektiv şəkildə qiymətləndirib, habelə ölkənin taleyüklü problemlərinə daim böyük həssaslıqla yanaşıb. Bir neçə gün əvvəl Şamaxı rayonu ərazisində baş verən zəlzələdən sonra hadisəyə çevik reaksiya verməklə prezident növbəti dəfə əsl liderlik örnəyi göstərdi" deyə müəllif səfər barədə düşüncəsini davam etdirir.

Müəllif vurğulayır ki, dövlət başçısı bu səfərə qədər müvafiq dövlət qurumlarına zəlzələ nəticəsində vətəndaşlara dəyən ziyanın həcminin müəyyən olunması barədə tapşırıqlarını verib

Yazı müəllifi vurğulayır ki, bununla yanaşı birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın göstərişinə əsasən Heydər Əliyev Fondunun Regional İnkişaf İctimai Birliyinin nümayəndələri və könüllüləri dağıntılar baş verən yerlərdə sakinlərlə görüşüblər, hər bir sakinin evində olan nümayəndələr mövcud vəziyyət barədə məlumat toplayaraq müvafiq strukturlarla birgə iş aparırlar.

Müəllif hesab edir ki, bütün bu fəaliyyət Azərbaycan hakimiyyətinin öz vətəndaşına diqqət və qayğısının bariz təcəssümüdür.

Müəllifə gröə, dövlət başçısının bu hadisəyə operativ və çevik reaksiyası vətəndaşın taleyinə biganə qalmaması, hər zaman öz vətəndaşlarının yanında olması, baş verən istənilən ekstremal hadisə zamanı, çətin vəziyyətlərdə öz vətəndaşını tək qoymaması, maddi və mənəvi dəstəyini onlardan əsirgəməməsi göstəricisinin nümayişi olub.

Azərbaycan südünün bazar problemi

"Fed.az"da isə "Samir Eyyubov: Yerli bazarda satmaq əvəzinə, xaricə qaçırıq" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkədə süd və süd məhsullarının bahalaşması səbəblərini "Azərbaycan süd və süd məhsulları istehsalçıları və ixracatçıları ictimai birliyi"nin sədri Samir Eyyubovla müzakirə edir.

Müəllifin deməsinə görə, bu yaxınlarda Azərbaycandan xaricə süd və süd məhsulları ixrac ediləcəyi ilə bağlı bəyanatlar səsləndi və bu bəyanatlar fonunda marketlərdə əhaliyə satılan yerli məhsullar bahalaşdı.

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycanda hazırda yerli süd məhsulları qiymətinə görə (idxal rüsumu ilə birlikdə ölkəyə gətirilən) Belarus və Ukrayna məhsullarından daha baha olduğu halda ixracı mümkünsüz görünür.

S.Eyyubov isə deyir ki, ölkədə südün maya dəyərinə təsir edən amillərdən biri yemdir və yemlə bağlı vəziyyət düzəlmir: "Bu, Azərbaycanda ciddi problem olaraq qalır və xaricdən asılılığımız çox yüksəkdir. Xüsusən qüvvəli yemlər - soya və qarğıdalı yemlərindən söhbət gedir. Xammal südün maya dəyərinin 70 faizini təşkil edən də məhz budur".

Birlik sədri bildirir ki, hazırda yerli məhsullar rəqabətdə Rusiya və Belarus südünə tam uduzur, bu narahatedici məsələni Kənd Təsərrüfatı və İqtisadiyyat nazirliklərilə müzakirə etməyə hazırlaşırlar.

S. Eyyubov vurğulayır ki, ölkədə süd istehsalçısı olan 37 müasir fermer təsərrüfatı var, qalanı kəndli-fermer təsərrüfatıdır: "Rəsmi statistikaya görə, ölkədə 1 milyon 200 min südlük inək var. Ancaq məsələ burasındadır ki, cins heyvanlardan günə 20 litr, yerli cinslərdən isə 5-7 litr süd sağılır. Ona görə də heyvan göstəricisinə baxmayaraq, süd o qədər də bol deyil".

S.Eyyubov yerli südün indiki qiymət bahalığı fonunda xaricə satılması məsələsinə aydınlıq gətirərək deyir: "Azərbaycanın yerli süd istehsalçıları Azərbaycan bazarında Belarus, Ukrayna məhsulları ilə rəqabətə dözə bilmədiyi üçün məcburən Səudiyyə Ərəbistanı və Rusiyada ixrac yeri axtarır".

Birlik sədri yerli südün baha olması səbəbini quru südün yenidən emalında da görür: "Bir çox istehsalçılar onu yenidən südə döndərmək üçün tərkibinə kərə yağı əvəzinə palma tərkibli yağlar vururlar. Palma yağı 2 man 50 qəpik, kərə yağları 14-15 manatdır. Problem həmin falsifikat mallarındadır və bu mallar bizim keyfiyyətli malları qiymətdə vurur. Digər tərəfdən də Ukrayna və Belarus südləri daha ucuzdur. Azərbaycanın iri emalçıları normal mal istehsal edirlər, ancaq qiymət rəqabətində uduzurlar. Hökumətlə görüşüb istehsalçılara kömək etmək lazımdır.

S.Eyyubov hökumətin köməyini bəzi istehsalçıları məhsulun üzərində göstəricini düzgün göstərməyə məcbur edə bilməsində, alıcının piştaxtadakı malın spred, yoxsa təbii kərə yağından olmasını görərək seçim imkanı olmasında görür. Birlik sədri iddia edir ki, indi alıcıya bu hüquq verilmir, çünki spred yağlardan hazırlanan məhsullar gizli şəkildə piştaxtaya çıxarılır.

Qiymətə inam, yoxsa, asılılığı azaltmaq?

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Əlverişli qiymətlərdən danışmağın yeri varmı?" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif Venesuelada baş verən hadisələr fonunda dünya neft bazarında qiymətlərin dayanıqlı olmamasını və neft ölkəsi kimi Azərbaycana bunun mümkün təsirlərini müzakirə müstəvsinə gətirir.

Məqalə müəllifi Azərbaycanın bəzi rəsmilərinin dünya bazaında neftin qiymətinin 60-70 dollar olmasını əlverişli saymasını məqbul hesab etməyərək əsas xəttin iqtisadiyyatın neft amilindən asılılığını minimuma endirməyi önə çəkir.

Daha sonra müəllif Avropa Komissiyasının açıqlamalarına istinadən qarşıdakı illərdə neftin qiymətinin dünya bazarında enəcyini vurğulayaraq bu amili indidən nəzərə almağa çağırır.

"İndi neftin əlverişli qiymətdə olub-olmaması yox, iqtisadiyyatı "neft sürprizləri"ndən qorumaq düşüncəsi əsas olmalıdır. Qeyri-neft sektorunun sürətlə inkişaf etdirilməsi bunun mübahisə doğurmayan tərəfidir və ümumiyyətlə, indi belə şəraitdə əlverişli qiymətdən danışmağın yeri deyil", müəllif neftin qiymətlərini əsas amil kimi görməyi rədd edir.

Müəllifin deməsinə görə, OPEC-in neft hasilatını azaltması qərarı belə neftin qiymətinin sabit qalmasında və ya nisbətən bahalaşmasında əsas rola malik deyil, burada başqa amillərin də rolu var.

Müəllif həm də vurğulayır ki, bu bazara ayrı-ayrı dövlətlərin öz təsir mexanizmləri var və bu mexanizm önündə hər hansı qərarın davam gətirməsi inandırıcı deyil.