Media-icmal 10.12.18

"Elektron hökumət"in mahiyyəti, bank sistemi sahəsindəki durum, Q.Qurbanovun milli yığma komandanın baş məşqçiliyindən getməsinə münasibət,

Azərbaycanda quşların miqrasiyası problemləri və s. məsələlər bugünkü (10 dekabr, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

"Elektron hökumət"- operativlik və şəffaflığa keçid

"Azərbaycan qəzeti ""Elektron hökumət": operativliyə, şəffaflığa və məmnunluğa keçid" sərlövhəli məqalədə "Elektron hökumət"in mahiyyətini dəyərləndirir.

Müəllif "elektron hökumət"in (Government) qurulması və inkişafını müasir dünya düzənində dövlətin demokratik dəyərlərinin inkişaf amillərindən biri adlandırır.

Yazı müəllifi "elektron hökumət" sistemini vaxt itirmədən, bürokratik maneələr olmadan, İnternet resursları üzərindən zəruri saydığı məlumatları, arayışları vətəndaşın sürətlə əldə etmək vasitəsi adlandırır.

Bu baxımdan müəllif Azərbaycanda yaradılan "Elektron hökumət"i bürokratiyadan şəffaflığa açılan yol kimi qiymətləndirir: "Məhz bu "hökumət"də dövlət orqanlarına müraciət edən hər kəs özü ilə məmur arasındakı bürokratik ünsiyyət maneələrini asanlıqla dəf edir, münasibətlərini sadələşdirməklə yanaşı, həm də saflaşdıra bilir".

Müəllif deyir ki, dövlət orqanları tərəfindən elektron xidmətlərin geniş tətbiqi vətəndaş məmnunluğunun artmasına səbəb olur və bu sahədə dövlət başçısı İlham Əliyevin 2011-ci və 2012-ci illərdə imzaladığı fərmanlar "elektron hökumət"in hüquqi bazasının əsasını yaradıb.

Bu mənada müəllif Milli Sertifikasiya Xidmətləri Mərkəzi yaradıldığını, dövlət qurumlarının informasiya sistemləri arasında informasiya mübadiləsini təmin edən infrastrukturun qurulduğunu, "elektron hökumət" portalının istifadəyə verildiyini bildirir.

Yazı müəllifi deyir ki, elektron xidmətləri göstərən təşkilatların siyahısına demək olar ki, əksər nazirliklər, komitələr və s. təşkilatlar daxildir, bu usə ölkədə "elektron hökumət"in yüksək səviyyədə qurulmasının göstəricisidir: "Hazırda Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi 39, Mərkəzi Seçki Komissiyası 7, Vergilər Nazirliyi 65, Dövlət Gömrük Komitəsi 13, Ədliyyə Nazirliyi 24, Səhiyyə Nazirliyi 31, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi 18, Dövlət Dəniz Administrasiyası 17, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi 22, Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi 35, Dövlət Miqrasiya Xidməti 11 adda elektron xidməti göstərir.

Müəllif vurğulayır ki, bu siyahıda ən geniş elektron xidmət siyahısı (65 növ) Vergilər Nazirliyinə aiddir, bu isə o deməkdir ki, vətəndaş bu əməliyyatları həyata keçirmək üçün heç yerə getmir, vaxt itirmir, elektron müraciətlə problemlərini həll edir.

Məqalə müəllifi digər nazirliklər, komitələr və s.qururmlarda da "elektron xidmətlər"in müsbət rolundan bəhs edir və təcrübə artdıqca xidmət siyahısının genişləndiyini, yeni sahələrin əlavə olunduğunu bildirir.

Son olaraq müəllif ölkədə "elektron hökumət" haqqında az danışılmasına baxmayaraq, onun bürokratik maneələrin qarşısının alınmasında və bütün nazirlikləri əhatə etməklə şəffaflığın təmin edilməsindəki rolunun danılmaz olduğunu vurğulayır.

Bank sektorunun bir problemi belə həll olunmayan 2018-ci il ...

"Moderator.az"da isə "Bank sektoru ilə bağlı bütün problemlərin həlli 2019-cu ilə qaldı" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif 2018-ci ili bank sektorundakı problemlərin həlli baxımından nə dərəcədə faydalı saymağın mümkünlüyünü bank sahəsi üzrə ekspert Əkrəm Həsənovla müzakirə edir.

Ekspertin deməsinə görə, cari ildə bank sektorundakı əsas problemlərdən demək olar ki, heç biri həllini tapmayıb, müsbət məqam kimi manatın sabitliyinin qorunmasını göstərmək olar:"2018-ci ili bank sektorunda durğunluq ili kimi xarakterizə edərdim. Problemlər kəskin dərinləşmədi, 2015-2017-ci illərdəki kimi problemlər yaşanmadı. Amma problemlər öz həllini də tapmadı, ən müsbət məqam milli valyutanın sabitliyi oldu. Milli valyutamız son illər ilk dəfə oldu ki, sabit qaldı. Problemli kreditlər bank sisteminin əsas problemi olaraq qalır, bəzi bankların isə azğınlaşmasını gördük".

Ə.Həsənov hesab edir ki, bank sektoruna cavabdeh qurumlar arasında həmrəyliyin olmaması, bəzi hallarda fikir ayrılıqları problemlərin həlinə mənfi təsir göstərir.

Bank sektorundakı problemlərin həlli ilə bağlı ortaya konkret bir plan, proqramın qoyulmamasını ekspert təəssüf doğuran hal hesab edir.

Ekspert ölkənin bank sistemində bir neçə neqativ cəhəti də xatırladır: "2016-cı ilin dekabrında dövlət başçısı tərəfindən təsdiq olunmuş maliyyə bazarlarının inkişafı ilə bağlı strateji yol xəritəsinə əsasən, bu ilin sonuna başa çatmalı olan bankların sağlamlaşdırılması prosesi bitmədi. Mərkəzi Bank problemli kreditləri olan banklara kredit vermədi. Bank sisteminn bütün problemlərinin həlli 2019-cu ilə qaldı".

Ə.Həsənov hesab edir ki, 2019-cu ildə əmanətlərin tam sığortalanması haqqında qanunun müddətinin uzadılıb-uzadılmaması ilə bağlı problemə aydınlıq gətirilməlidir: "Biz növbəti ilə daha bir böyük problemlə gedirik, gələn il martın 4-dən sonra əmanətlərin tam sığortalanması ilə bağlı qanun öz qüvvəsini itirəcək. Qanunun müddətinin uzadılıb-uzadılmaycağı isə hələ bəlli deyil".

Kənd təsərrüfatının azalan rəqəmləri

"Azadllq.info" "Kənd Təsərrüfatının dəhşət doğuran rəqəmləri" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir .

Sayt kənd təsərrüfatındakı durumla bağlı kənd təsərrüfatı mütəxəssisi, iqtisadçı ekspert Vahid Məhərrəmlinin düşüncələrinə yer verir.

Ekspert deyir ki, ölkə təlabatının 1,7 faizi qədər düyü, 1,2 faizi qədər çay istehsal edən hakimiyyət "Çay, çəltik və sitrus festivalı" keçirir.

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatlna əsasən ekspert deyir ki, 2016-cı ildə ölkədə 5,4 min ton təmizlənmiş düyü istehsal olunub, həmin ildə 48,1 min ton isə düyü idxal edilib: "Ümumilikdə, 2016-cı ildə ümumi istifadə 54,4 min ton təşkil edib ki, bunun da 41,4 min tonundan ərzaq məhsulu kimi istifadə olunub. Bu isə adambaşına 4,2 kiloqram düyü deməkdir".

V.Məhərrəmli vurğulayır ki, DSK-nın məlumatına görə, Azərbaycanda düyü ilə özünütəminetmə səviyyəsi 2016-cı ildə 10,1 faiz təşkil edib və nəzərə alaq ki, adambaşın istehlak norması il ərzində 32,8 kiloqram nəzərdə tutulur.

Bundan irəli gələrək V.Məhərrəmli bildirir ki, Azərbaycan istehsal etdiyi 5,5 min ton düyü ümumi təlabatın 1,7 faizi qədərdir.

Ekspert son 18 il ərzində ölkədə düyü istehsalının kəskin şəkildə azaldığını, əvəzində isə düyü idxalının artdığını deyir: "Belə ki, 2000-ci ildə ölkədə 22,2 min ton düyü istehsal olunduğu halda, sonrakı illərdə bu göstərici 8 dəfə azalıb".

Ekspertə görə, Azərbaycan hətta 90 il əvvəl indikindən 3 dəfə, 30 il əvvəl isə 10 dəfə çox çay əkini ilə məşğul olub, 1988-ci ildə 13200 hektar sahədə çay plantasiyası olduğu halda 2017-ci ildə çay əkmələri sahəsi cəmi 1114 hektar təşkil edib.

V.Məhərrəmli hesab edir ki, əkin sahələrinin azalması özünü çay istehsalında da göstərib, belə ki, 30 il əvvəl, 1988-ci ildə ölkədə 34,5 min ton yaşıl çay istehsal olunduğu halda 2017-ci ildə cəmi 780 ton çay istehsal olunub.

İqtisadçıya görə, çay istehsalının və əkin sahələrinin azalması keçən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərindən başlasa da, bu sahə 1995-ci ildən sonra daha sürətlə geriləməyə başlayıb, hətta 2008-ci ildə ölkə üzrə ümumi çay yığımı 320 tona, əkin sahəsi isə 2010-cu ildə 600 hektara qədər azalıb.

Müəllifin deməsinə görə, çayçılığın geriləməsi məhsuldarlığın kəskin şəkildə aşağı düşməsinə də səbəb olub, belə ki, belə ki, 1988-ci ildə hər hektardan 49,5 sentner məhsul əldə olunduğu halda 10 il sonra məhsuldarlıq 38 dəfə azalaraq 1,3 sentnerə düşüb.

V.Məhərrəmli deyir ki, 1996-cı ildən 2011-ci ilədək çayçılıq sahəsində məhsuldarlığı 10 sentnerə belə qaldırmaq mümkün olmayıb.