Media-icmal 20.10.17

Qarabağ problemi ilə bağlı Cenevrə görüşünün nəticələri, problemli kreditlərin həlli yolları, ölkə səhiyyəsində durum bugünki (20 oktyabr, 2017-ci il) medianın aparıcı mözularındandır...

Əsas şərt - ərazi toxunulmazlığı

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün toxunulmazlığı danışıqlar prosesində əsas amildir" sərlövhəli məqalədə Qarabağ problemi sahəsindəki danışıqları (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=132205) dəyərləndirir.

Müəllif problemə oktyabrın 16-da Cenevrədə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistan Prezidenti Serj Sarkisyan arasında keçirilmiş görüşdən irəli gələn baxış müstəvisindən yanaşır.

Müəllif vurğulayır ki, prezidentlər arasında sayca 22-ci olan bu görüş uzun fasilədən sonra baş tutub və ona görə xüsusi olaraq diqqət çəkir.

Müəllif yüksək səviyyədə danışıqlarda belə uzun fasilə yaranmasını Ermənistanın danışıqlar prosesini pozmaq cəhdlərilə əlaqələndirir: "Xatırlatmaq yerinə düşərdi ki, Vyana və Sankt-Peterburq görüşlərindən sonra Ermənistan yeni danışıqlar prosesinin baş tutması üçün müəyyən şərtlər irəli sürməyə başlamışdı və bu da, faktki olaraq, danışıqların dayanmasına gətirib çıxarmışdı. Çünki Azərbaycan yüksək səviyyədə bəyan edirdi ki, hansısa şərtlərin irəli sürülməsi fonunda danışıqların baş tutması mümkün deyil".

Müəlifə görə, Azərbaycanın diplomatik gedişləri nəticəsində Ermənistana dünya miqyasında təzyiqlər müşahidə olundu və bunun nəticəsi kimi yenidən danışıqlar masasına qayıtdı.

Yazıda görüşlə bağlı səslənən fikirlərə, rəsmi açıqlamalara istinadən müzakirələrin konstruktiv mühitdə baş tutduğu , bu mövqeyin ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrlərinin birgə bəyanatında da əksini tapdığı vurğulanır.

Müəllif xatırladır ki, bu danışıqlar həm bütünülükdə ATƏT sədrliyinin, həm də BMT rəhbərliyinin diqqətində olub və bununla bağlı hər iki qurum razılıq hissi ifadə edən açıqlama yayıb.

Yazı müəllifinə görə, Ermənistandan fərqli olaraq, Azərbaycan görüşə şərtləri diktə edən tərəf qismində qatılır və bu da Azərbaycanın hərbi, siyasi, diplomatik, iqtisadi müstəvidə qarşı tərəfdən güclü olması ilə bağlıdır: "Azərbaycan, Ermənistandan fərqli olaraq, özünə güvənir, bu fonda da danışıqların gecikməsini və nəticəsizliyini qəbul etmir. Prezident İlham Əliyev bu məsələdə heç bir güzəştin olmayacağını bir daha Cenevrədə dünya birliyi qarşısında nümayiş etdirdi".

Müəllif həm də hadisələrin mümkün inkişaf istiqaməti barədə mövqe ifadə edir: "Eyni zamanda, Azərbaycan, hələ ki, məsələnin sülh yolu ilə tənzimlənməsini istəyir. Amma o da danılmazdır ki, yeni görüşdən sonra işğalçı tərəf Qarabağ konfliktinin həlli istiqamətində əməli addım atmasa, onda ötən ilin apreli ilə müqayisədə daha genişmiqyaslı və qanlı savaşın başlaması qaçılmaz olacaq. Ermənistanda onu da gözəl anlayırlar ki, bu dəfə başlayacaq hərbi əməliyyatlar Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası ilə yekunlaşacaq".

Bitməyən problemli kreditlər davası...

"Exo" qəzetində "Azərbaycanda problemli kreditlərin həllilə bağlı variantlar təklif edilir" sərlövhəli məqalə (http://ru.echo.az/?p=63729) diqqəti cəlb edir.

Müəllif iki ildən çoxdur ki, cəmiyyətin əsas aktual müzakirə mövzularından biri olan problemli kredilər sahəsində mövcud durumu və bundan çıxış yollarını ekspert Əkrəm Həsənovla araşdırır.

Ekspert deyir ki, dünyanın heç bir ölkəsində konkret "Problemli kreditlər haqqında " qanun yoxdur və Azərbaycan da bunu qəbul etməməlidir, belə bir qanunun qəbul olunması məqsədəuyğun deyil: "Bu gün ölkə banklarının çoxunda problemli kreditlərin həcmi bütün kredit portfelinin 10%-dən az deyil. Ölkədə banklar haqqında qanun var, bu sahəyə dair Mərkəzi Bankın və Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının qəbul etdiyi qaydalar mövcuddur. Bu aktlar sadəcə təkmil deyil, bir sözlə, hüquqi baza var, sadəcə banklar buna riayət etmirlər". Ə.Həsənov bu sahədə qanunvericilik durumunu qəzetə belə anladır.

Ekspert hesab edir ki, bu kateqoriya kreditlərin həcm səviyyəsini azaltmaq olar, amma öncə belə irihəcmli kreditlərin necə yaranması araşdırılmalı və səbəbləri üzə çıxarılmalıdır: "Dəfələrlə demişəm ki, bu problemli kreditlərin əksəriyyəti maliyyə institutlarının sahibləri və menecerlərinin natəmiz əməllərinin nəticəsi kimi ortaya çıxıb".

Ə.Həsənov deyir ki, borcluların bir qismi manatın iki dəfə devalvasiyasının nəticəsi olaraq dolanışığın ağırlığı, gəlirlərinin azlığı üzündən kreditləri ödəyə bilmirlər, bu mənada belə vətəndaşlara kömək məqədilə qanun qəbul edilə bilər.

Ekspert xatırladır ki, iki devalvasiyadan sonra dollar 78 qəpikdən 1,70 həddinə yüksəlib, fərq 92 qəpikdir, həmin 92 qəpik ödəniş məqsədilə hökumət, banklar və ödəyicilər arasında bölünə bilər.

Ə.Həsənov bu problemli kreditlərin ödənməsi məqsədilə borcluların banklar tərəfindən həbs etdirilmələrini ən böyük problem hesab edir.

Ekspert vurğulayır ki, bu şəxslər faktiki müflis olanlardır, qanunvericilik onları belə tanımaq imkanı verir, amma məhkəmələr bu addımı atmırlar və hesab edir ki, həm kredit ödənişlərinin edilməsi, həm də fiziki şəxslərin müflis olmaları ilə bağlı Milli Məclis qanun qəbul edə bilər: "Vətəndaşların həbsilə bağlı Avropa Məhkəməsinə şikayət göndərmişik, tezliklə qərar verilməsi gözlənilir, dövlət buna görə kompensasiya ödəməlidir, hökumət bunu bilir və etiraz əlaməti olaraq borclu olan bir qadına bu günlərdə 10 sutkalıq inzibati cəza veriblər".

Amma ekspert hesab edir ki, bu həbslər vəziyyətdən çıxış yolu deyil, odur ki, hökumət bundan çıxış yollarını aramalıdır.

Müəllif bildirir ki, hazırda Azərbaycanda vaxtı keçmiş kreditlərin həcmi 2017-ci il sentyabrın 1-nə 1 milyard 824 milyon manat təşkil edir.

Pullu xidmət, aşağı keyfiyyət

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Tibbi xidmətin əlçatanlığı və keyfiyyəti uğurların əsasıdır" sərlövhəli məqalə oxumaq olar (http://www.novoye-vremya.com/w108891/.../#.WejayWi0PIU).

Media məkanında tibbi xidmətlərin ödənişli sistemə keçəcəyi haqda xəbərlər yayıldığını deyən müəllif bu xəbərləri onsuz da qeyri-rəsmi ödənişli olan bu xidmətlərin sadəcə rəsmiləşdirilməsi kimi dəyərləndirir.

Bunun ardınca da müəllif vurğulayır ki, bununla belə, acı sonluqla bitən həkim səhvləri artmaqda davam edir, bu amil isə pullu tibbi xidmətin keyfiyyətli olacağı düşüncəsini rədd edir.

Məqalə müəllifi deyir ki, hələ formalaşmamış tibbi sığorta fonunda pul vəsaitlərinin olmaması xəstəxanalarda ölüm hallarının artmasına səbəb olacaq: "Yeri gəlmişkən, onun səviyyəsi indi də yüksəkdir, ən aşağısı ana ölümləri yüksək olaraq qalır".

Məqalədə doğuş zamanı ana ölümlərinin səbəbləri barədə də danışılır, 2016-cı ildə 22 belə hadisə baş verdiyi deyilir, amma bu rəsmi statistikanın gerçəkliyi əks etdirməsinə inamsızlıq bildirilir.

Müəllif vurğulayır ki, ölkədə istənilən doğum evində doğuş xidmətlərinə görə pul alırlar və deyir ki, pulsuzluq ölümə aparan səbəblər sırasında heç də sonuncu sırada yer almır: "Bu səbəb üzündən son zamanlar evlərdə doğuşların sayı artır və ya başqa sözlə, tibb müəssisələrində korrupsiya, rüşvət, pul qoparmaq gündəlik işə dönüb ki, bu da birbaşa ölüm hallarının artmasına təsir edir".

Yazı müəllifinə görə, rüşvət, xəstədən pul qoparmaq, müasir tibbi texnologiyadan istifadə də daxil olmaqla, tibbi heyətin səriştəsizliyi ölüm hallarının artmasının əsas səbəbləridir.

Tibbi xidmətin keyfiyyətilə yanaşı bahalığının da problem olduğunu deyən müəllif Azərbaycanda ürək əməliyyatlarının 9-10 min manata başa gəldiyini, qonşu İran və Türkiyədə iki dəfə ucuz, amma yüksək keyfiyyətli olduğunu bildirir. Buna görə də Azərbaycan vətəndaşlarının çoxunun müalicə üçün bu iki ölkəyə getdiyi xatırladılır.

Müəllif ölkə rəsmilərinin Azərbaycanda pulsuz tibbi xidmətin 2018-ci ildən fəaliyyət göstərəcəyi vədi verdiklərini yada salır, amma bunu da deyir ki, istənilən halda həkim peşəkarlığının, tibbi xidmətin səviyyəsinin artırılması heç nə ilə əvəz edilə bilməz.

Müəllif deyir ki, Səhiyyə Nazirliyi təmsilçilərinin Azərbaycan səhiyyəsinin keyfiyyətinə görə, İran, Türkiyə, Almaniya və İsrail səhiyyəsindən geri qalmaması kimi bəyaənatlarına da son verməlidir, əgər belə olsaydı, yüksək rütbəli Azərbaycan məmurları müalicə üçün xaricə getməzdilər.