Səfir Heffern nə deyib?

Ötən gün Ermənistan KİV-i ABŞ-ın bu ölkədəki səfiri Con Heffernin müsahibəsini yayıb. O hesab edir ki, Dağlıq Qarabağ ətrafındakı ərazilərin qaytarılması münaqişənin nizamlanmasının altı elementindən biridir.

Səfirin sözlərinə görə, Dağlıq Qarabağ ətrafındakı ərazilərin ilk növbədə Azərbaycana qaytarılmasını nəzərdə tutmur. “Yox, bu, məsələnin yekun həlli çərçivəsində nəzərdə tutulur: altı razılaşdırılmış elementə görə, Dağlıq Qarabağın yekun statusu xalqın öz iradəsinin sərbəst ifadə olunması yolu ilə həll ediləcək. Sonra Laçın dəhlizi istisna olmaqla, Dağlıq Qarabağ ətrafındakı ərazilər qaytarılacaq. Odur ki, mənim dediklərimdə yeni heç nə yoxdur”, - səfir vurğulayıb.

1993-99-cu illərdə Azərbaycan prezidentinin köməkçisi və Qarabağ nizamlanması üzrə danışıqların iştirakçı olmuş Eldar Namazov səfirin sözlərini Turan-a şərh edib.

 “ABŞ-ın Ermənistandakı səfirinin bəyanatı məndə ən azı təəccüb doğurur. Əvvəla, sülh sazişi haqqında gələcək danışıqlar üçün zəmin kimi götürülən bu 6 element hələ qəbul olunmayıb və hələlik bu, gələcək danışıqların predmetidir.

ABŞ-ın Qarabağ nizamlanması üzrə mövqeyi 2014-cü il mayın 7-də Karneqi Fondunda səfir C.Uorlik tərəfindən təqdim edilb:  “Sülh sazişinin davamli olmasını istyəyirksə, onun tərkib hissəsini təşkil edəcək altı element var. Həmin elementlərin ardıcıllığı və onlarla bağl detallar, şübhəsiz ki, danışıqlar çərçivəsində müəyyən edilməlidir, lakin onlara ayrılmaz tamlıq şəklində, bütöv baxlmalıdır. Bəzi elementlərin çıxarılması, qarşısının alınması balanslaşdırılmış həlli mümkünsüz edir”.

Bundan irəli gələrək həmin prinsiplərin həyata keçirilməsinin ardıcıllığının öncədən müəyyən edilməsinə cəhdlər məhsuldar deyil, üstəlik əgər onlar münaqişə tərəflərindən yox, vasitəçilərdən biri tərəfindən olarsa.

İkincisi, cənab C.Heffernin təqdim etdiyi mövqe hər zaman Azərbaycan üçün qeyri-məqbul sayılıb. Bu o deməkdir ki, Azərbaycan Dağlıq Qarabağın statusu ilə bağlı razılığa gəlmədikdə Dağlıq Qarabağ ətrafında işğal olunmuş əraziləri azad etməyə ümid edə bilməz.

O zaman sülh prosesinin mahiyyəti nədən ibarətdir və Azərbaycana faydası nədir? Dağlq Qarabağ və ətraf rayonlar işğaldaykən sərhədləri açmaq və Ermənistanla siyasi, iqtisadi münasibətləri inkişaf etdirməkmi? Aydındır ki, bu cür yanaşma məqbul deyil və odur ki, ciddi müzakirə edilə bilməz.

Nəhayət, üçüncü. Bu cür bəyanatın verilməsi üçün seçilmiş məqam təəccüb doğurur. Belə ki, hazırda Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin Paris görüşünün mümkünlüyünə baxılır.   Görüşün keçirilməsi sual altındadır və son vaxtlar Amerika diplomatiyası ATƏT və Vaşinqtondakı nümayəndələrinın timsalında bu təşəbbüsün reallaşması üçün az səy göstərmir.

Mən də bu görüşün keçirilməsini çox vacib hesab edirəm və əsas kimi bu 6 elementin qəbuluna və sülh sazizi üzrə danışıqlara başlanmasına tərəfdaram. Ancaq hesab etmirəm ki, səfir C.Heffernin son bəyanatı bu məsələdə ümidləri  və nikbinliyi artırır. Amma Ermənistan KİV-nin səfirin sözlərini ənənəvi olaraq “sərbəst interpretasiya” etməsi ehtimalını da istisna etmirəm, E.Namazov bildirib. -02В-