Əliyev: Erdoğanın yenidən seçilməsi yeni üfiqlər açır

Türkiyənin yenidən seçilən prezidenti Recep Tayyip Erdoğanın Azərbaycana səfəri Türkiyənin “Bir millət, iki dövlət” şüarının bir hissəsi olan ölkə ilə bağlı siyasətinin ardıcıllığını nümayiş etdirib.

Bəzən Türkiyənin nəzarəti altında olan, amma Azərbaycan da daxil olmaqla, heç bir dövlət tərəfindən tanınmayan Şimali Kipri nəzərdə tutaraq, belə deyirlər: “Bir millət, üç dövlət”. Siyasi iddialılığı və simvolizmlərə sevgisi ilə məşhur olan Erdoğan Aralıq Dənizindən Xəzər Dənizinə qədər üçlüyün birliyi siyasətinə sadiq qalıb. O, nümayişkaranə şəkildə eyni gündə Kiprə və Azərbaycana səfər edib, bu da, onun Bakıda dediyi kimi, “bizi sevindirir”.

Türkiyə dövlət başçısının seçildikdən sonra Kiprə və Azərbaycana səfər etməsi, bununla da xarici kursun dəyişməz olduğunu vurğulaması ənənəyə çevrilib.

Kiprdə Erdoğan bildirib ki, Kiprin yarım əsrə yaxın davam edən etnik bölünməsini həll edən hər hansı saziş şimalda ada dövlətinin üçdə birində Kipr türklərinin ayrılmış dövlətinin tanınmasına əsaslanmalıdır.

“Heç kim daha 50 il vaxtı boş yerə keçirməməlidir. Danışıqlar masası arxasına qayıtmaq istəyiriksə, bunu etməyin yeganə yolu Şimali Kipr Türkiyə Respublikasını tanımaqdır”, deyə Erdoğan Kipr türklərinin lideri Ersin Tatarla birgə mətbuat konfransında bildirib.

O, Bakıda Qarabağ məsələsinə toxunduğu zaman da eyni dərəcədə prinsipial olub. “Onlar Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası üçün heç nə etməyiblər”, deyə o, ATƏT-in Minsk Qrupunu nəzərdə tutaraq bildirib. O, çoxmənalı şəkildə qeyd edib ki, “bunu İlham Əliyev və Azərbaycan xalqı edib”.

Yekun mətbuat konfransında 20 illik Erdoğan-Əliyev tandemi iki dövlət arasındakı ittifaqın strateji inkişafına xüsusi diqqət yetiriblər, Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərini rəsmi müttəfiqlik səviyyəsinə yüksəldən Şuşa Bəyannaməsini vurğulayıblar. Bəyannamə 24 iyun 2021-ci il tarixində Erdoğan və Əliyev tərəfindən erməni işğalından azad edilmiş Şuşa şəhərində imzalanıb və Ermənistanın Qarabağla bağlı iddialarına son qoymaq məqsədinə xidmət edirdi.

Əliyev və Erdoğanın mətbuat üçün 22 dəqiqə davam edən yekun bəyanatından belə çıxır ki, tərəflər daha əvvəl qarşıya qoyulmuş məqsəd və vəzifələri inkişaf etdirmək niyyətindədirlər. Əliyevin sözləri ilə desək: “Seçkilərdə qələbə (Erdoğanın) yeni üfiqlər açır”.

Əsas diqqət Bakı və Ankaranın addımlarının sıx əlaqələndirilməsinə əsaslanan xarici siyasətə yetirilir. Keçmişdə bu əlaqələndirmə yaxşı bəhrələrini verib və Qarabağ məsələsinin həllində, Azərbaycan-Türkiyə enerji və nəqliyyat kommunikasiyalarının inkişafında uğurlu olub.

Əliyev gələcək əməkdaşlığın əsas prioritetləri kimi müdafiəni, ərazi bütövlüyünün və suverenliyin möhkəmləndirilməsini, energetikanın, logistikanın inkişafını, xüsusən qaz tədarükünün və yüklərin nəqlinin artırılmasını, təxminən 6 milyard dollara çatan ticarət mübadiləsinin artırılmasını, təhsil sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsini qeyd edib.

Hər iki lider Ermənistanın indiyədək açılışına mane olduğu Zəngəzur dəhlizinə diqqət çəkiblər. “Zəngəzur dəhlizi məsələsinin həlli üzərində iş gedir, onun açılışı mütləqdir”, deyə Əliyev bildirib. Erdoğan həmkarını fəlsəfi şəkildə dəstəkləyib: “Yol olmadan mədəniyyət inkişaf etməz”. O, bunu, onun sözlərinə görə, Türkiyənin Iğdır şəhərini Naxçıvan və Azərbaycanın qalan hissəsi ilə birləşdirəcək Zəngəzur dəhlizi haqqında deyib.

Amma Erdoğanı Bakıda Azərbaycan-Türkiyə Unuversitetinin operativ qaydada açılması daha çox maraqlandırır. O, Türkiyənin azərbaycanlıların şüuruna təsirində  8 il əvvəl Bakıda müəllim heyəti Erdoğanın qatı əleyhdarı ilahiyyatçı Fetullah Gülenlə əlaqələndirilən “Qafqaz” universitetinin bağlanmasından sonra yaranan boşluğu doldurmağı hədəfləyərək Əliyevin toxunduğu bu məsələni xüsusi olaraq vurğulayıb. Çox sayda azərbaycanlı Türkiyədə ali təhsil alsa da, Ankarada “Bir millət, iki dövlət” şüarının həyata keçirilməsi üçün bunun kifayət etmədiyini düşünürlər. Bu zaman Erdoğan azərbaycanlıların türklüyü amilinə diqqət çəkməyərək, onlara münasibətdə “azəri” terminindən istifadə edib, bir halda ki, Türkiyə vətəndaşları haqqında “türk” terminini işlədib. Beləliklə, qeyd etmək olar ki, Erdoğanın millət məsələsinə vətəndaşlıq prizmasından yanaşması Anadolunun hüdudlarından kənarda Türkiyənin təsirinin təsdiqi üçün daha geniş imkanlar açır.