Binanı onun sakinlərinə verməyənlərin cəzalandırılması ilə bağlı yeni qaydalar

2019-cu il yanvarın 16-da Milli Məclis İnzibati Xətalar Məcəlləsinə çoxmənzilli binaların idarə olunması haqda mənzil qanunvericiliyinin icra edilməməsinə görə cəzaların sərtləşdirilməsini nəzərdə tutan dəyişikliklər edib. MM məlumatının mətninə görə, evlərin idarə olunmasının mənzil-tikinti şirkətləri (MTŞ) tərəfindən sakinlərə verilməsi barədə icra hakimiyyətinin əvvəlki sərəncamları yerinə yetirilmir. 2017-ci ildə Turan bildirmişdi ki, MTŞ rəhbərləri evlərin idarə olunması hüququnun onun sakinlərinə verilməsindən yayınırlar, çünki belə olan halda onların tikdikləri binaların inzibatçılığından əldə olunan gəliri itirirlər.

http://www.contact.az/ext/news/2017/6/free/Social/ru/63254.htm

Qanunun yeni redaksiyası sözügedən qanunvericiliyin pozulmasına görə pul cəriməsi tətbiq edir. Yeni qaydalara görə, MTŞ-lər bir ay ərzində öz hüquqi simasını dəyişməli və mənzil mülkiyyətçilərinin Birliyinə çevrilməlidir və ya fərmana uyğun olaraq lazımi hərəkətləri həyata keçirməlidir. Əks halda, vəzifəli şəxslər 2000 manat, hüquqi şəxslər isə 5000 manat cərimələnəcək. Lakin bundan ötrü MTŞ binanın tikintisini tam başa çatdırmalıdır və binada mənzil sahiblərinin sayı 50%-dən çox olmalıdır.

İnzibati Xətalar Məcəlləsinə dəyişikliklər həmçinin bələdiyyələrin məsuliyyətinə aiddir. Belə ki, bələdiyyələr çoxmənzilli binalarda rəhbərlərin seçkisinin keçirilməsi ilə bağlı tədbirlər görməlidirlər.

141.4-cü maddəyə əsasən bina dövlət tərəfindən qəbul edildikdən 6 ay sonra mənzilinin "mülk kağızı" ("kupça") olan sakinlər binanın idarə edilməsi formasını seçməlidir. Əgər sakinlər bunu etməsələr, idarəetmə formasının müəyyən edilməsini də yerli bələdiyyə öz üzərinə götürməlidir. Mənzil mülkiyyətçilərinin toplantısını keçirərək sakinlər öz rəhbərlərini seçəcəklər və Birlik yaradacaqlar, ya da qanunvericiliyə əsasən başqa idarəetmə formasına üstünlük verəcəklər. Əgər il ərzində bu, baş verməsə və ya sakinlərin qəbul etdikləri qərar yerinə yetirilməsə, bələdiyyə binanın idarə olunması hüququ ilə bağlı açıq müsabiqə keçirməlidir. Əgər bu tədbirlər vaxtında həyata keçirilməsə, bələdiyyənin vəzifəli şəxsləri 300-500 manat cərimə ediləcək.

Çoxmənzilli binaların idarə olunması ilə bağlı müvafiq hakimiyyət orqanının digər göstərişləri yerinə yetirilməsə, vəzifəli şəxslər 500-800 manat, hüquqi şəxslər isə 500-2000 manat cərimə edilə bilər.

Fərman binanın birgə istifadəsi qaydalarına əməl etməyən sakinlərin cəzalandırılmasını nəzərdə tutur. Binanın idarə olunması üçün müəyyən edilmiş pul məbləğinin ödənilməsindən yayınanlar ödəmədikləri vəsaitin 100-150%-i həcmində cərimələnə bilər.

Çoxmənzilli binalarda rəhbərlərin seçkisinə əngəl törədənlər də cərimə olunacaqlar. Vəzifəli şəxslər 300-800 manat, hüquqi şəxslər 1000-2000 manat cərimə ediləcək.

Fərman AR Mənzil Məcəlləsi mənzil mülkiyyətçiləri Birliyi haqqında maddənin əsasında tərtib edilib və bu qanundakı boşluğu doldurur. Mövcud qanuna görə, MTŞ binanın tikintisindən altı ay sonra öz hüquqi statusunu itirir. Onun səlahiyyətləri təbii şəkildə sakinlərə keçir, yəni, mənzil mülkiyyətçiləri Birliyi (MMB) yaradılır və MMB evin idarə olunması formasını, zəruri xidmət növləri və həmin xidmətlərin hansı məbləğə başa gələcəyini özü müəyyən edir. Bir sözlə, sakinlər tarifləri özləri müəyyən edir və binanı özləri idarə edir. Ancaq təəssüf ki, bunlar kağızda edilir, çünki tikinti kooperativləri çoxmərtəbəli yaşayış binasının idarə olunması kimi gəlir mənbəyindən imtina etməyə tələsmirlər. Bəzən sakinlər özləri də buna təşəbbüs göstərmirlər, tikinti şirkətinin xidmətləri ilə kifayətlənməyə davam edirlər. Ən əsası isə çoxmərtəbəli kooperativ evlərin mülkiyyətçiləri hətta istəsələr də MMB qismində dövlət qeydiyyatından keçə bilmirlər. Deyək ki, bina dövlət qəbulundən keçmədi, bu isə xroniki yerli daşınmaz əmlak bazarı çatışmazlığı seriyasından bir vəziyyətdir.

Mənzil mülkiyyətçilərinin birliyinin yaradılması üzrə layihənin keçmiş koordinatoru, iqtisadçı Samir Əliyev bu problemi "əsas" və "başlıca" maneə adlandırıb. "Dövlət qəbulundan keçməyən kooperativ evlərin mülkyyətçiləri MMB statusunda dövlət qeydiyyatını ala bilmir. Belə çıxır ki, hətta sakinlər məskunlaşdıqdan sonra kooperativ qanuni fəaliyyət göstərir. Bizim ölkədə bu, əsas problemdir, kondominiumların yaranmasına mane olur. Digər tərəfdən, bu sahəni tənzimləyən xüsusi qanunvericilik yoxdur", - mütəxəssis qeyd edib.

Ekspertin fikrincə, problemin Azərbaycanda MMB ideyasının tətbiqinin çətinliyindən irəli gələn hüquqi aspektləri ilə yanaşı mental-psixoloji səbəblər də var. Sakinlər məsuliyyətdən qaçaraq öz binalarını idarə etmək istəmirlər. Onlar bu işi MİS-lərə həvalə etməyi daha asan bilirlər. Bina sakinlərinin çoxu xidmət haqlarını ödəmək istəmir, öz gücü ilə binanın idarə olunmasının faydalı olduğunu anlamır. Bu sahədə maarifləndirmənin olmaması, həmçinin məsuliyyəti öz üzərinə götürməyi istəməmək sakinləri sovet dönəmindəki praktikaya sövq edir- onlar üçüncü şəxsə, MİS olmasa da, tikinti şirkətinə ödəməkdə davam edir, nəyə görə ödəniş edir və bu xidmətlər əslində neçəyədir kimi suallarla məsələnin dərinliyinə varmamağa üstünlük verirlər.