Media-icmal 26.11.18

Azərbaycanda multikultural dəyərlərə sadiqlik, enməkdə olan neft qiymətləri, demokratikləşdirmə mübarizəsi, "Standartbank"ın ləğvinə baxış və s. məsələlər bugünkü (26 noyabr, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Multikultural dəyərlərə sədaqət

"Azərbaycan" qəzeti "Multikultural dəyərlərə sadiqlik" sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda bu sahədəki vəziyyəti dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, biz əksər ölkələrdə irqi, dini, mədəni fərqliliklər olan etnik-mədəni cəhətdən rəngarəng bir dünyada yaşayırıq, hər kəs bu ümumbəşəri dəyərlərin qorunması və inkişafına bacardığı töhfəni verməlidir, bu mənada dövlətlərin, beynəlxalq qurumların, elmi-mədəni mərkəzlərin və s. üzərinə daha böyük vəzifələr düşür.

Bu mənada Azərbaycanda həyata keçirilən tədbirlərə toxunan müəllif prezident İlham Əliyevin 2016-cı ili Azərbaycanda "Multikulturalizm ili"nin elan etdilməsi haqqında" sərəncamnı xatırladır.

Müəllif bu sənəddən irəli gələrək ölkədə beynəlxalq səviyyəli forumlar, konfranslar, sərgilərin keçirildiyini yada salır.

Yazı müəllifinə görə, Azərbaycanda "Multikulturalizm ili"nin elan edilməsi həm də rəsmi Bakının dünyaya verdiyi açıq mesaj kimi dəyərləndirilmişdir: "Dövlət başçısı İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, bu, bəşəri miqyasda toqquşma və müharibələr, siyasi, dini, milli ziddiyyətlər şəraitində Azərbaycanda mövcud olan siyasi, dini-milli sabitliyin, multikultural dəyərlərin dünyaya təqdimatı baxımından yeni imkanlar açmışdır".

Müəllif hesab edir ki, fərqli milli-mənəvi və dini dəyərlərə hörməti nümayiş etdirmək indi zərurətə dönüb, çünki bu fərqliliklərə dözümsüzlük bir çox ölkələri hələ də davam edən müharibələrlə üz-üzə qoyub.

Yazı müəllifi deyir ki, multikultural cəmiyyət olmadan humanizm, yüksək fərdi və beynəlxalq münasibətlər mədəniyyəti, insanlar arasında qarşılıqlı anlaşma, zənginləşmə, dostluq və əməkdaşlıq mümkün deyil:"Multikulturalizmdən imtina əslində anlaşılmazlığa, qarşıdurmaya, milli və dini münaqişələrə rəvac vermək deməkdir".

Belə bir şəraitdə Azərbaycanda multikulturalizmin alternativi olmayan həyat tərzi kimi qəbul edilməsi insan hüquqları və digər sahələrdə problemlər axtaran qərəzli dairələrə tutarlı cavabdır.

Müəllif deyir ki, bu torpaqlarda uzun əsrlər boyu dünyanın ən aparıcı mədəniyyət sistemlərinin təbii, tarixi inteqrasiyası baş verib, atəşpərəstlik, türklük, İran, Qafqaz, yəhudi, xristian, islam, Şərq, Qərb, slavyan və s. kimi müasir dünya sivilizasiyasını formalaşdıran mədəniyyətlər bu məkanda bir-biri ilə çulğalaşıb və dünya inkişafının göstəricisi olan rəngarəng bir mədəniyyət, mükəmməl inkişaf modelləri yaranıb.

Üzü aşağı gedən neft qiymətləri

"Bakupost.az"da isə "Manat üçün devalvasiya təhlükəsi varmı? - "Neftin qiymətində 50 dollar kritik həddir" sərlövhəli məqalə oxumaq olar. ().

Müəllif son zamanlar dünya bazarında neftin qiymtinin ciddi dəyər itirməsini, bunun neft ölkəsi kimi Azərbaycana mümkün təsirlərini iqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayevlə müzakirə edir.

R.Ağayev hesab edir ki, neftin barelinin qiyməti 50 dollara enərsə, bu, Azərbaycan üçün bir siqnal olacaq: "Çünki tədiyyə balansının tənzimlənməsinə problem yaranır. Yəni, ölkəyə valyuta gəlişinin valyuta gedişindən az olması mərhələsi başlayır. Bu baxımdan neftin qiymətinin necə olacağı çox önəmlidir.

Neftin qiyməti sürətlə 40-35 dollara düşsə, çox ciddi problemlər yaranacaq. Ancaq hökumətin sərəncamında ehtiyatlar var. 2016-cı ildən sonra neftin qiymətinin qalxması nəticəsində bu illər ərzində Neft Fondunun ehtiyatları 4 milyard dollara qədər artıb".

Ekspert deyir ki, hətta neftin dəyəri 30 dollara düşsə belə, neftin qiymətinin yenə yüksələ biləcəyini düşünərək hökumət 2-3 ay gözləmə mövqeyi tuta bilər, səbəb də budur ki, neftin qiyməti məsələsində siyasi proseslər çox böyük rol oynayır.

R.Ağayev belə bir ehtimal da irəli sürür ki, hətta sabah neft 30 dollara düşsə də hökumətin dərhal devalvasiyaya gedəcəyinə inanmır, amma neftin qiyməti uzun müddət 50 dollardan az, xüsusən 40 dollar və ondan az olarsa, o zaman Azərbaycan manatının sabitliyi üçün ciddi problemlər yaranacaq.

Ekspert manata Rusiya, Türkiyə və İran valyutalarının dəyər itirməsi, yoxsa neftin ucuzlaşmasının daha çox təsir etməsinə gəlincə, deyir ki, neftin qiymətinin məzənnəyə təsiri 75% deməkdir: "Əlbəttə, neftin qiyməti azalırsa, bu üç qonşu ölkənin milli valyutalarının məzənnəsinin sabitliyi pozulursa, bu iki amilin birləşməsi manat üçün daha böyük təhlükə yaradır".

R.Ağayev vurğulayır ki, amma neftin qiyməti sabit qaldığı halda həmin ölkələrdə milli valyutaların dəyərdən düşməsi manata ciddi təsir edə bilmir.

Ekspert buna nümunə olaraq deyir ki, bu ilin iyul-avqust aylarında Rusiya rublu, İran realı və Türkiyə lirəsi ucuzlaşdı, amma manat faktiki sabitliyini qorudu, çünki neftin qiyməti yüksək idi: "Əgər neftin qiyməti 50 dollardan aşağı düşsə, manatın sabitliyi pozula bilər və bu, realdır. Ancaq öncə dediyim kimi, bu halda hökumət bir müddət gözləyəcək, çünki sərəncamında ehtiyatlar var".

R.Ağayevə görə, hökumət əmin olsa ki, neftin aşağı qiyməti uzunmüddət üçün nəzərdə tutulur, o zaman fərqli vəziyyət yaranacaq, hökumət özü də manatın məzənnəsini saxlamaqda maraqlı olmayacaq.

Ekspert deyir ki, ABŞ neftin qiymətinin aşağı olmasında maraqlıdır, ona görə də qiymətin yüksək olacağını gözləmir, trend aşağıya doğrudur, neftin qiymətinin 50 dollarda sabitləşib-sabitləşməyəcəyi isə yaxın vaxtlarda bilinəcək.

Bitməyən demokratikləşdirmə

"Azadlıq.info"da isə "Məqsəd və mübarizə" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif ölkədə demokratikləşmə prosesinin uzun çəkməsini və bunun səbəblərini araşdırır.

Müəllifə görə, Azərbaycanda mübarizə uzun çəkdi, bu mübarizədə xeyli "itkilər" də var: "Öz səngərini qoyub qaçanlar da, səngər yoldaşlarına "güllə" atanlar da, bütün məhrumiyyətləri gözə alaraq zalımın üzərinə gedənlər də oldu. Bu gün də mübarizə davam edir. Yenə də şər və şərin əlaltıları iş başındadır. Yenə də Azərbaycanın demokratikləşməsi, xalqın xoşbəxtliyi uğrunda savaşanlar səngərdədir".

Müəllifin deməsinə görə, mübarizə aparan insanlara tez-tez prosesin uzun çəkməsi, mübarizənin nəticəsinin olmaması kimi suallar ünvanlanır, üstəlik onları mübarizədən usandırmaq üçün bu yolun sonunun olmaması, özlərini əbəs yerə yormaları, nəticə dəyişməyəcəyi kimi ümidsizilik "virusları" yayılır.

Yazı müəllifi deyir ki, hətta nəticədən asılı olmadan mübarizə insanları niyyət və məqsədin müqəddəsliyinə görə alqışlanmalıdır: "Yəni, sinələrini sipər etdiklərinə görə şüurlu şəkildə haqq savaşının sıra nəfərləri olduqları üçün təqdir edilməlidilər".

Müəllifə görə, bu mübarizə ölkənin tamhüquqlu vətəndaşı olmaq istəyini sübut etmək, dəyərləri ayaqda saxlamaq üçün qaçılmazdır, çünki mübarizəsiz heç bir hədəfə çatmaq olmaz, hədəf olmadıqda heç bir nişangaha fokuslaşmaq olmur.

Müəllif deyir ki, bu mübarizədə insanların özünəinam hissi korşalıb, özünü çox gücsüz, lazımsız, heç nəyi dəyişməyə qadir olmayan hesab edir, amma bu tamamilə yanlış düşüncədir və insanı hədəf, mübarizə, ali məqsəddən yayındırır.

Müəllif isə ortaya belə br iddia qoyur ki, bu yolun çox hissəsi qət edilib, sadəcə, iradəsiylə məqsədini geyindirmiş adamlara ehtiyac var : "Mübarizə iradəli məqsədin sayəsində mütləq qələbəylə nəticələnir. Bəhanələri iradənin qarşısına düzəndə isə məğlubiyyətə gedən yol məqsədə çevrilir".

Məqalə müəllifi vurğulayır ki, yuxarıda sadaladığı sual və ittihamlar mübarizənin yox, məğlubiyyətin simptomlarıdır və bu simptomları yox etmək üçün mübarizənin önündə olanların əzmkarlığına baxmaq lazımdır.

Komitə sədri deyir ki...

"Marja.az" da isə "Əmanətlərin Sığortalanması Fondu kəskin tənqid edilib-şikayət ediləcək sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif deyir ki, ləğv prosesində olan "Bank Standard" QSC-nin Kreditorlar Komitəsinin növbəti iclası keçirilib və bu barədə Komitənin sədri, hüquqşünas Əkrəm Həsənov məlumat verib.

Ə.Həsənov hesab edir ki, fəaliyyəti kreditorların, o cümlədən əmanətçilərin maraqlarına zidd olduğu üçün Bankın ləğvedicisi olan Azərbaycan Əmanətlərin Sığortalanması Fondu (ADIF) kəskin tənqid olunub: "ADIF-in qeyri-qənaətbəxş fəaliyyəti barədə ölkə rəhbərliyinə şikayətin göndərilməsi barədə qərar qəbul edilib, və Fonda qarşı əsas iddialar isə aşağıdakılardr", komitə sədri bildirir.

Komitə sədri iddia edir ki, ADİF tərəfindən bankın ləğv prosesi plansız və özbaşına aparılıb, ləğv planı məhkəməyə qanunla nəzərdə tutulan müddətdə təqdim edilməyib, bu isə məhkəməyə və kreditorlara hörmətsizlikdir.

Ə.Həsənov deyir ki, təqdim edilən ləğv planında çoxsaylı texniki, hüquqi və iqtisadi səhvlər, habelə açıq-aşkar pozuntular var.

Komitə sədri daha bir iddia kimi bankın daşınmaz əmlakının hərraca çıxarılaraq satılmasının ləngidilməsini, həmin əmlakların saxlanılması üçün yersiz xərclərin çəkilməsini göstərir.

Ə.Həsənov vurğulayır ki, iri borc alanlara qarşı məhkəmə işlərinin aparılmaması, aparılan məhkəmə işlərinin siyahısının gizlədilməsi, bəzi borcların özbaşına silinməsi kimi hallar var ki, bu da gizli sövdələşmələr olması düşüncələrinə yol açır.

Komitə sədrinə görə, daha bir pozuntu artıq xərclərə yol verilməsi və həmin xərclər üzrə hesabatın verilməməsidir.

Ekspert deyir ki, bankın ləğv olunması prosesində ADİF-in yol verdiyi daha bir nöqsan Azərbaycan Mərkəzi Bankının tələbinin növbədənkənar qaydada ödənilməsinin planlaşdırılmasıdır.

Ə.Həsənov hesab edir ki, ləğv prosesinin əvvəllər bəyan edildiyi kimi 2019-cu ildə yox, 2021-ci ilin sonunda bitirilməsinin planlaşdırılması da Fondun səhvlərindən biridir.

Komitə sədrinin deməsinə görə, sikayətin mətni yaxın vaxtda hazırlanıb, razılaşdırılaraq göndəriləcək və ADIF iclasa dəvət olunsa da əvvəlki iclaslardan fərqli olaraq son iclasa qatılmayıb.

Ə.Həsənov deyib ki, kreditorlar bu addımı ADİF-in verdiyi vədlərə əməl etməməsi və buna görə də məsuliyyətdən yayınması kimi qiymətləndiriblər.

Sistem əhəmiyyətli banklardan sayılan "Bank Standart" 2016-cı ilin sentybarında ləğv edilib, ləğvedici kimi ADİF çıxış edir, kreditorların maraqlarını müdafiə üçün Kreditorlar Komitəsi təsis edilib.