HƏDƏF MƏDƏNIYYƏTDIRMI?

Tanrının biz insanlara buyurduğu təbiət öz növbəti dövranını bitirib bəşəriyyətə tarixinin 2009-cu il səhifələrini açmaq səadəti bəxş etdi. Ha-yıf ki, ilin sona yetməsi milli həyatımızın irəliləmə gedişatını əngəlləyən məsələlərin də sona yetməsi deil. Bunları sona yetirmək mövcud cəmi-yyətimizin borcudur. Əks hallarda mədəniyyətimizdə təsadüf olunduğu kimi bu məsələlərin ildən ilə artması baş verir.
Burada deməliyik ki, musiqi mədəniyyətimizin halhazırki vəziyyə-tinə aid öz nikarançılığımız və bəzi təklifrəmizlə doğma xalqımızla yayın vasitəsilə paylaşmaq bizim çoxdanki arzumuzdur. Bunun indiyə dək təxi-rə salınması bizim üçün mühüm olan bəzi şəxsi məsələlərin həll edilməsi-lə bağlı idi. Amma parlamentimizdə tanınmış mədəniyyət xadimimiz R. İbrahimbəyovun bir neçə ay bundan əvvəl verdiyi müsahibə ilə əlaqədar gözlənilməz hadisə paylaşmaq istədiyimiz düşüncələrimizi müəyyən mənada daha da aydınlaşdırdı və onlara yeni təkan verdi. Odur ki, həmin hadisənin təhlili sayəsinde üzə çıxan nəticələrin bizcə ciddi əhəmiyet kəsb etdiyinə görə bunları oxuculara təqdim etmək istəyirik.
Yaranmış vəziyyəti nəzərə alaraq mədəniyyətin nə olduğunu bir daha yada salmaq elə bilirik artıq olmaz. Mövcud bir çox müxtəlif tə`rif-lərin təhllili nəticəsində belə demək olar ki, geniş anlamda mədəniyyət - təcrübi təsdiq yolu ilə cəmiyyət tərəfindən faydalı və insanın davranış qaydalarının əsasını təşkil edən kimi qəbul olunmuş insanın həyat təcrü-bəsindən əldə edtiyi təsəvvüratın təsnifatlandırılmış və daim zənginləş-məkdə olan toplusudur. Təbiidir ki, bu təsnifatda böyük yer insanın mədəniləşməsini təmin edən mənəvi-etik qaydaları, onların əsaslarına aiddir. Məhz bu qaydaları dərk etmiş insan mədəni sayıla bilər. Eyni zamanda mədəni hala gəlmək üçün insan özünün müəyyən mənəvi-etik tərbiyəsi ilə yanaşı mütləq estetik tərbiyəsini də almalıdır.
Əgər hərhansı bir cəmiyyətə mənsub olan və mədəniyyətin müx-təlif sahələrində fəaliyyət göstərən şəxslər öz əməli ilə ümumdünya miq-yasında rəğbət qazanmaqa nail ola biliblərsə, demək belə cəmiyyətin ölkəsi də yüksək mədəniyyəti olan bir ölkədir. Bu gün azərbaycan xalqını təmsil edib və bütün dünyaya layiqincə tanıdanlar sırasında beynəlxalq mükafatlarla təltif olunmuş, kinematoqrafiya, teatr və ədəbiyyat xadimi Rüstəm İbrahimbəyovun adı ən sanballı yerlərdən birini tutur. Bu baxım-dan belə şəxsiyyətin dediklərinin millət vəkillərimizin (hətta gecikmiş olsa da) diqqət mərkəzini cəlb etməsi və onların tərəfindən bir mövzu kimi müzakirə edilməsi əlbəttə sevindirici haldır: necə olsa demokratik dövlətimizin yüksək qurumu yazıçı sözlərinə biganəlik göstərmədi.
Eyni zamanda bu müzakirənin özü və onun nəticəsində bəyan edilmiş tələblər kədər verici düşüncələrin də üzə çıxa bilməsinə imkan yaradır. Bu düşüncələrin mənşəyi R. İbrahimbəyovun adı keçən müsahi-bəsində deyilənlərə qarşı parlamentimizin bir qrup üzvlərinin gəzəbə qapanıb sərt ifadələrlə çıxışda bulunmaqları və belə çıxışlara istinadən R. İbrahimbəyovun Milli Məclisimiz qarşısında üzr istəməsinin tələbidir.
Sual olunur, müsahibədə sadəcə paytaxtımız Bakıdakı durumun bəzi dəyişmiş tərəfləri haqqında fikirlərin şəxsi qənaət kimi əks edilməsi, məgər millət vəkillərimizin hər hansı bir yeri olmayan nöqsanlarının işıq-lanmasıdır ki onları qəzəbə qətirsin? Əlbəttə ki, xeyir. Əgər belədirsə o zaman nəyə görə R. İbrahimbəyovun onlardan üzr istəməsi tələbi ortaya çıxarılmalıdır? Bunu hansı məntiqə uyğunlaşdırmaq olar? Belə halda par-lamentçilərmizin həm qəzəbli reaksiyasını, həm bunun əsasında qəbul olunmuş tələbi məntiqsiz adlandırmamaq çətindir. Bu isə sözsüz kədər-ləndirici amil kimi sayılmalıdır. Eyni tə`sirə malik olan odur ki, Milli Məclisimizin mədəniyyət komissiyasının sədri N. Cəfərov və onu dəs-təkləyən millət vəkilləri tərəfindən R. İbrahimbəyov kimi ümumdünya səviyyəsində nüfuz qazanmış yazıçı və onunla birlikdə 300-ə yaxın mədəniyyətimizin müxtəlif sahələrində müvəffəqiyyətlə çalışan sənət adamlarına qarşı açıq-aşkar göstərilən hörmətsizlikdir.
R. İbrahimbəyovun "parlament əhvalatının" məntiqsizliyi bir neçə digər böyük təəccüb yaradan suallar da ortaya gətirir. Məsələn, nəyə görə indiyə qədər əsassız müzakirələrə yol verməyən Milli Məclisimiz birdən birə tamamilə onun işinə aid olmayan müsahibənin müzakirəsini qaldır-sın? Birdə ki, deputatlarımızın öz vətəndaşımıza qarşı çəkinmədən bu cür təhqir edici çıxışlarına səbəb məgər müzakirənin əsassız olmasıdır? Gü-man etmək mümkün deil! Çünkü belə çıxışların parlament səviyyəsinə yaraşmadığını deputatlarımız yəqin ki, yaxşı bilməlidilər. Məgər parla-mentimizin yüksək kürsüsü azərbaycan vətəndaşlarının mənafeyinə yö-nəlmiş fikirlər söyləmək əvəzinə, onları alçaldan, təhqir edən ifadələrin dilə gətirmək yeridir? Bumudur deputatlarımızın mədəni və təmkinli olmaqlarının sübutu? Bəlkə yaşadığımız bazar iqtisadiyyatı dövrü insani münasibətlərimizi də bazar səviyyesinə elə endirib ki, bu səviyyə artıq parlametimizdə belə hökm sürür? Bütün bunların fərq etməyən təbii ya sün`i qəzəb üzündən baş verməsi şübhəsizdir. Bu qəzəbin ip ucunu bəlkə müsahibədə deyilənlərin kimlərə sə toxuna bilməsindən aşkar etmək mümkün oldu.
Parlamentçilərin R. İbrahimbəyova tutduğu iradlardan müəyyən olunur ki, bu iradların yalnız Bakiya aid olan sualın cavabında deyilənlərə ehtimal edilsə, səhvə yol verilməz. Burada, məsələn, deyilir ki, Bakıda həyat ahəngi əvvəlkinə (yəni sovet dövrünə - m. əlavəsi) nisbətən pozu-lub. Bunun səbəbini isə R. İbrahimbəyov Bakıda əhali tərkibinin iki mil-yon şəhər həyatına uyğunlaşmamış insanlarla dəyişilməsi nəticəsində baş verən "demoqrafik fəlakətdə" görür. Və artıq burada başqa insanların yaşadığına görə Bakıya xas olan ab-hava və ona məxsus bir növ nöqtəyi nəzərin özü də dəyişib. Bunun pis ya da yaxşi olmasının dəyərləndirmə-sində R. İbrayimbəyov (bunu xüsusilə vurqulamaq istəyirik) nə özünə, nə də ki başqalarına haq qazandırmır. Eyni zamanda o qeyd edir ki, heç də təsadüfi olmayan və çox qeniş mənalı əsası olan "bakılı" anlamı artıq silinməkdədir. Bu anlamdan qalanlar isə kiçik bir adacıqlardır.
Və nəhayət, müsahibədə deyilir ki, Azərbaycanda milli həyatın mümkün ola bilməsi üçün əsas mexanizm pozulub. Daha sonra söylədiyi "hər millət öz elitası sayəsinde həyat sürməyə qadir ola bilər" (m.t.) fikrin ardınca R. İbrahimbəyov qeyd edir ki, indi o elita ( m.ə.) yoxdur, çünki onu yaradan əsas mexanizm pozulub. Milli elitanın olduğca çətin və uzun çəkən əmələ gəlməsini vurqulayan R. İbrahimbəyov bu elitadan qalanlarının indi həyat kənarına atıldıqını da söyləyir. Onun fikrincə, milli elitası olmayan bir ölkənin gələcəyi də mümkün ola bilməz. Çünki pozulmuş ( m.ə.) mexanizm qohumluq, pulgirlik, həmyerlilik və rüşvət gücünə işlədiyi səbəbə görə hakimiyyət yüksəkliyinə ən yaxşılarını qaldırmır. Buna əlave olaraq deyilir ki, layiqli bir adam əslində özünə həmin yüksəkliyə yol açmaqda acizdir: ya hamı kimi olmalı, ya həyat kənarına çəkilməlidir.
Müsahibənin bu qisminin sonunda R. İbrahimbəyov deyir ki, Bakıya gəlirsən amma gəldiyin isə artıq Bakı deyil, çünki hələ hava lima-nında salam əvəzinə səndən rüşvət istəyirlər. Bakının əvvəlki Bakı olma-dığının bir başqa əlamətini R. İbrahimbəyov paytaxtımızda aparılan abad-laşmanın memarlıq baxımında heç də yaxşi tərzdə getməməsində görür. Bununla belə R. İbrahimbəyoun öz e"tirafına görə o yenə də Bakını son-suza qədər sevir və fürsət olan kimi vaxtının yarısını bu şəhərdə keçirir.
R. İbrahımbəyovun müsahibəsindən qeyd etdiyimiz bu parçanı bacardıqımız qədər mətnə yaxın söyləməkdə amacımız yuxarıda dediyi-miz ip ucu ilə birlikdə həmçinin burada nə təhqir nə də ki hərhansı nala-yiq niyyətli fikir daşıyan sözlərin olmadığını da bir daha göstərməkdir. Eyni zamanda istədiyimiz, bu fikirlərin nəyə görə kiminsə xoşuna gəlmə-yə bildiyinin təhminini də daha əsaslı şəkildə ifadələndirməkdir.
Bəhs etdiyimiz həmin müsahibə parçasında ilk deyilən söz Bakıda əhali tərkibinin dəyişməsinə aiddir. Görəsən bu hansımız üçün sirrdir ki, erməni zülmündən böyük çətinliklə qurtula bilən məcburi köçkün adlan-dırdığımız bacı və qardaşlarımız paytaxtımız Bakını ata sinəsi bilib və özlərinə burada sığınacaq tapıb məskunlaşıblar. Bu ağır hadisənin baş verməsi, və o zaman nəyinki Bakıda, bütün Azərbaycanda yaranmış föv-qəladi çətin və qeyri sabit siyasi - iqtisadi vəziyyətin və həmin dövrdə olduğca zəyif iqtidarın olması kimi səbəblərdən xariçi ölkələrin ehtiyacını ödəyə bilən bir çox bacarıqlı bakılıların və, o cümlədən, hec də az olma-yan tanınmış ziyalıların paytaxtımızı tərk etməsi ilə birlikdə əlbəttə ki, Bakının abhavasını dəyişdirməliydi və olduğu kimi də dəyişdirdi. Bunun inkar olunmaz gərçəkliyi ilə razılaşmayan kimsəni təsəvvür etmək belə (hər halda bizim üçün) mümkün deyil.
O zaman bəlkə Bakıya gəlmiş köçkünlərin şəhər adamı olmayalan-lar kimi adlandırılması, ya kökü, ya özü o yerlərdən olan kimlərinsə, və o cümlədən həm də ilk növbədə bəzi deputatlarımızın xətrinə dəyib? Əvvə-la hamıya yaxşı məlumdur ki, Bakıda məskunlaşmış məcburi köçkünlərin böyük əksəriyyəti həqiqətən şəhərdən gələn deillər. Əlbəttə, şəhər ilə kənd arasında mühitin müxtəlif olmasından qaynaqlanan həyat tərzindəki fərq özünü istər-istəməz insan davranışında bildirir. Yuxarıda vurquladı-ğımız kimi, məhz buna pis ya yaxşı demək haqqını R. İbrahimbəyov kim-səyə qazandırmır. Və bu da şübhəsiz ona görədir ki, qeyd etdiyimiz dav-ranış fərginin təbii olmasını dərk etmiş istər şəhər istərsə də kənd yerində yaşayan mədəni insan həmin fərqin hiss etdiyini belə bildirməməlidir. Odur ki, bu barədə də nəyi əsasa alıb R. İbrahimbəyova irad tutmaq olar sualın cavabını aşkar etmək imkansız kimi görünür.
Eyni zamanda bəllidir ki, məskunlaşmaq üçün özünə yer seçmiş insan həmin yerin əhalisi ilə uyum saxlamağı bacarmalı, seçdiyi yerin dəb, ənənəsinə görə özünü aparmalı və bütövlükdə məhz bunların sayə-sində gəldiyi yerə uyğunlaşmalıdır. Və hətta çalışıb elə həyat sürməlidir ki, onun həyat tərzi seçilib ətrafdakılar tərəfindən təqdirə layiq, lazımı ibrət kimi bəyənilsin və həmin əhali üçün bir nümunə təşkil etsin. Bu isə uzun zamanla birlikdə mütləq eyni müddətə ehtiyacı olan mədəniləşmə inkişafının durmadan artmasını da tələb edən bir prosesdir.
R. İbrahimbəyov müsahibəsində qeyd etdiyi geniş mənalı "bakılı" anlamı da yəqin ki bu şərtlər altında özünə həyat qazandırıb desək, bizcə yanılmarıq. Bunun sübutunu biz bütün Azərbaycanın qüruru olan, ona dünyada şan, şöhrət qazandırıb, adlarını tariximizdə qızıl hərflərlə həkk edən və kökləri heç də bakılı olmayan insanlarla yanaşı bir çox ziyalıları-mızın Bakıda yaşayıb və burada əbədiyyata qovuşmalarında görürük. Vətənimizin müxtəlif yerlərindən doğma Bakımıza gəlib burada məskun-laşmış bu böyük şəxsiyyətlər eyni dərəcəli yüksək hörmət, dəyər sahibi olan əslən bakılı soydaşları ilə birlikdə xalqımıza nur, ziya saçan insanlar olub. Onların sırasını Hacı Zeynal Abdin Tağıyev və Üzəyir-bəy Hacı-bəyovdan başlayıb yüzlərlə tanınmış ad və hətta ailələrlə davam etsək bəlkə də yetərli olmaz. Bu insanlar xalqa fədakarcasına xidmət göstərmək vəzifəsini özlərinə böyük borc və eyni zamanda şərəf biliblər. Məhz belə insanların arasından ən görkəmliləri, ən seçilmişləri R. İbrahimbəyovun dilə gətirdiyi Azərbaycan elitasını vaxtilə təşkil ediblər.
Varmı indi belə elita? Varmı çörək paylamaqla yanaşı öz vətəndaş-larının zehnini, ruhunu, zövqünü işıqlandıranlar? Əlbəttə ki, yoxdur. Çün-ki, bu elitanı teşkil edə bilən R. İbrahimbəyov kimi insanlar indi o qədər azdır ki, onlara toplum demək belə mümkün deil. Baxmayaraq ki, elita sözü öz mənşəyicə "seçilən", "ən yaxşı", "üstün" deməkdir, cəmiyyətdə isə bu eyni mənalı söz kiçik də olsa yenə də toplum anlamını nəzərdə tutur.
Xüsusilə qeyd olunmalıdır ki, milli elita nə bir rəsmi nə də ki qeyri rəsmi aparılan seçkilərin yekunu olaraq yaranmır.Əslində milli elitanın yaranması cəmiyyətin ziyalılarına millət üçün nümunə olduqlarına görə göstərdiyi hörmət nəticəsində və sadəcə layiq bilmək baxımından onlara ayırdığı üstün yerlərə və hətta bu yerlərin ən yüksək təbəqəsinə nail olmaq haqqının tanınması deməkdir. Azerbaycanda sovet dövrünə qədər ziyalı kimi tanınmış şəxslərə həqiqi bəylər tərəfindən belə "bəy" deyib müraciət etmək həmin hörmətin təzahürü idi. Daha sonralar da yalnız cəmiyyət tərəfindən ziyalı kimi tanınmış şəxs, yəni yüksək dərəcədə mədəni, başqa sözlə mənəvi-etik və estetik tərbiyəsine malik olan və beləcə ümumbəşər dəyərlərini qavramış və eyni zamanda görkəmli nəali-yyətlər əldə etmiş insan bu cəmiyyətin adından öz millətinin layiqli təmsilçisi olmağına qadir sayılırdı. Və buna riyaət etməmək nəyinki "milli elita" hətta "zıyalı" anlamından imtina etmək deməkdir.
Odur ki, həqiqi mənada ziyalı insan sinəsinə vurub "mən ziyalı-yam" ya da "mən milli elıtaya aid olanlardanam" deməməlidir. Bir də ki, bu təvazökarlıq xaricindədir. Təvazökarsızlıq isə mənəvi-etik qaydalarına ziddir və buna görə də "mədəni insan" anlamına uyğyn deil. Əfsuslar ol-sun ki, son zamanlar bunu bəzi həqiqətən ziyalı sayıla bilənlər də nədən-sə unudurlar. Necə ki onlar, məsələn, Pikasso kimi istedadlı olmaq hələ ziyalı olmaq anlamına gəlmədiyini və hətta Pikasso kimi ziyalının belə bir tək özü ilə milli elita təşkil edə bilmədiyini nəzərlərindən qaçırırlar.
O ki qaldı alçaltma, təhqir kimi hərəkətlərə bunlar həm mənəvi-yyat həm də ədliyyə baxımından bir cinayət olduğlarına görə mədənilik səviyyəsindən qat-qat aşağıda yerləşən təbəqəyə xas olan davranış tərzi-dir. İndi bilmirsən, güləsən ya ağlayasan ki, belə davranış ifadəsinə yol vermiş millət vəkilləri R. İbrahimbəyovun "milli elita yoxdur" sözlərinə görəsən hansı səbəblərə əsasən iradlar tuturlar. Bəlkə bu parlamentçilər xalq tərəfindən seçildiylərini unutmayıb ən az özlərini (təvazökarlıqdan kənar olsa da) milli elita hesab etdiylərine görə R. İbrahimbəyovun milli elitanı yox kimi saydığından qəzəblənib onu və daha sonra onunla razı olanları da alçaltma və təhqir vasitəsilə cəzalndırmaq niyyətinə gəliblər? Bəlkə belələri, ümumiyyətlə, mədəni davranış əlamətlərini "sovet qalıq-ları" adı ilə gərəksiz edib artıq bunlara ehtiyac duymayırlar? Və nəhayət, bəlkə məhz buna görə N. Cəfərov və onun tərəfdarları mədənilik mənbə-yi olan mədəniyyətə xidmət göstərənləri cəzalandırmaq yolu ilə mədəni-yyətin özünü belə hədəfə almaq istəyirlər?
İnanılmaz olsa da yuxarıda deyilənlər digər əlamətlərlə birlikdə belə hədəfin işarələri kimi sayıla bilərlər. Məsələn N. Cəfərov elə hesab edir ki, yaradıcı birliklərə hökumət maddi dəstək göstərməməlidir, çünkü bu dəstək həmin birliklərin müstəqilliyini yox edə bilər. Yəni mədəniyyə-tə xidmət edən birliklər çətin dövr yaşadıqlarına rəğmən dövlət yardımın-dan məhrum olunmalıdırlar. Belə olan halda görəsən Milli Məclisimizin mədəniyyət üzrə komissyanın sədri mədəniyyətimizi hansı vasitələrin yardımı ilə daha bir üst qatlara qaldırmaq niyyətindədir? Maraqlıdır, mədəniyyətin yardımcı quvvələrinin müstəqilliyi üçün canfəşanlıq edən N. Cəfərov bəlkə deputatların müstəqillyini o qədər əhəmiyyətsiz hesab edir ki onların həmin dövlətdən aldıqları heç də az olmayan vəsaiyti yada salmaq lazım bilmir? Mədəniyyət rəhbərlərindən biri olan N. Cəfərovun yaradıcı birliklilər haqqında mətbuata verdiyi bu bəyanatın məntiqsizliyi də mədəniyyətin hədəf olmasının işarəsi kimi sayıla bilər.
Başqa bir işarə nə parlamentimizin nə də ki digər məsul təşkilat-ların xalqımızın mədəni səviyyəsinin daha da yüksək arta bilməsi üçün lazımı şəraitin yaradılmadığının indiyə qədər diqqət mərkəzlərinə alın-mamasından ibarətdir. Belə ki, paytaxtımız Bakı kimi böyük şəhərin cəmi üç əsas klassik musiqi dinləmək üçün yeri var: M. F. Axundov adına Azərbaycan dövlət opera və balet teatrı, M. M. Maqomayev adına Azər-baycan dövlət filarmoniyası və Üz. Hacıbəyov adına Bakı musiqi akade-miyası. Bir tək son yerin tə`sil ocağı olması səbəbə görə xaricilər, digərlərinə gələnlər ilk növbədə maddi imkanları olan musiqi sevərlər, sonra musiqi mütəxəssisləri və daha sonra konsertdə iştirak edənlərin yaxınlarıdır. Geniş kütlə isə qalır qapı arxasında. Hətta musiqi məktəblərin şagirdləri üçün çöx vaxt bu konsert salonlarına gəlmək mümkün olmur.
Artıq sayı çoxalmış kütləvi yayım vasitələrində isə nəyinki Avropa, milli klassik musiqimizə belə o qədər az vaxt ayrılır ki, buna təbliğat nə-dir heç tanış etmə demək olmaz. Halbuki bütün çox həcmli konsert salon-ları ya yüngül ya da ki xalq musiqisi ifaçıların çıxışları üçün ayrılır. Xalq musiqisinin, xüsusilə beşikdən sevdiyimiz azərbaycan xalq musiqisinin sözsüz ümumbəşər dəyərlərin ən incilərindən olması təkzib edilməzdir. Amma bu müsiqini bilmək hələ dünyanın digər ümumbəşər dəyərlərini və o cümlədən klassik musiqisini qavramaq anlamına gəlmədiyinin də sübuta ehtiyacı yoxdur.
Belə olan halda klassik musiqinin geniş dinləyici kütləsinə lazım bilinməməsi fikrini mədəniyyət rəhbərlərinə ünvanlamamaq çətindir. Çünkü ruhu, zövqü yüksəldən əyləndirici deil yalnız və yalnız ciddi və ilk növbədə klassik musiqi olduğunu onlar yaxşı bilməlidilər. Necə ki bu musiqini xalqa yaxın etmək amacıyla yaşayıb yaradan dahi Üzəyir-bəy Hacıbəyovun bəslədiyi Asəf Zeynallı, Qara Qarayev, Fikrət Əmirov, Niyazi, Cövdət Hacıyev, Soltan Hacıbəyov, Tofiq Quliyev, Rauf Hacı-yev kimi dünya şöhrəti qazanmış klassik musiqiçilərdən ibaret məktəbini, eləcə də ulu öndərimiz Heydər Əliyevin klassik musiqinin rəhbər işçiləri tərəfindən başa düşməsi tələbini indiki mədəniyyət rəhbərləri əlbəttə ki qəti unutmamalıdırlar.
Amma bütün bunlara rəğmən klassik musiqinin təbliği üçun nə lazım olan xüsusi qərarlar çıxarılır nə də müvafiq tədbirlər görülür. Bu sahədə aparılan işlər isə özlərini sadəcə kiçik, ensiz bir çevrəni təşkil edən adamlar çərçivəsində büruzə verirlər. Və maraqlısı da odur ki, buna bax-mayaraq nədənsə kütləvi yayım vasitələrində bunlara həmişə geniş yer ayrılır. Ele təəssürat yarana bilər ki, bu işlər o qədər də klassik musiqinin deyil nə qədər yalnız onun ifa olunmasını təşkil edən icraçıların təbliği üçün aparılır.
Qeyd etmək istədiyimiz digər bir məsələ. Son zamanlar xüsusilə vokal sənətinə aid bir çox yeni ifaçı adların məşhurlaşdırmaq səylərinə tez-tez təsadüf olunur. Amma heyıf ki, belə ifaçıların bir çoxu gücsüz şam kimi ətrafı bacardıqları qədər işıqlandırsalar da tez sönürlər. Çünkü ifaçılıq bacarığının istismarı böyük elmdir və bu peşəkarlıq səviyyəsinin müvafiq dərəcədə yetkin hala gəlməsini tələb edir. Bunun üçün isə müə-yyən vaxt aparan hərtərəfli ifaçılıq təcrübəsi əldə edilməlidir. Və əgər məşhur olmaq arzusu ilə yaşayan gənc ifaçının fikrindən bunun yayınm-asını bağışlamaq mümkündürsə, belə ifaçıların sün`i halda məşhurlaşma-sına yol verən mədəniyyət rəhbərləri üçün bu bağışlanılmazdır. Çünkü gənc ifaçılara belə münasibətin göstərilməsi onların ümumi faydasına deyil yalniz hal-hazırki sənət imkanlarının ehtiyatsız istismarına çalışır. Bu isə sənətimizin sabahına düzəlməsi mümkün olmayan zərər verə bilər. Belə çıxır ki, mədəniyyətimizi idarə edənlər buna hələ lazımı əhəmiyyət qazandırmırlar ya da ki, nəzərlərindəki maraq yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi sadəcə fəaliyyətlərini nümayiş etdirməkdir.
Düşündürən odur ki, bəlkə əməklərinə necə dürüst münasibət göstərilməsini bilən təcrübəli ifaçılar yenilərdən üstün olmaqlarına rəğmən məhz maddi səbəblərə görə səhnədən uzaqlaşdırırlar? Belkə buna görə həmin ifaçılardan bəzilərinin eşiddiyni bilərək və heç bundan çəkinmədən ən məsul mədəniyyət rəhbərlərindən olan şəxs o ifaçıların adını ucadan çəkib desin ki, "bəstir bu filankəsləri səhnədə gördük, qoy indi yeniləri çıxış etsinlər". Məgər bir rəhbərin unudulmaz Müslüm Maqomayevi teatrdan qovduğunu qürurla söyləməsi və onun naziri olan digər belə rəhbərin buna yol verməsi ve sonralar dahi müğənninin təhdidindən onun sonuna dək əl çəkməməsi qeyd etdiyimiz kimi vəzifələrinə uyğun sayıla bilməyən maraqlar güdən mədəniyyət rəhbərləri qəbilindən deildir? Bu rəhbərlərdən birisinin indi daha da məsul vəzifə sahibi olmasına nə ad vermək olar? Məgər bizim sadəcə mədəniyyət aləmində bildiyimiz rəhbərlərlə birlikde N. Cəfərov və onu dəstəkləyən deputatların yüksək yərlərə nail olması R. İbrahimbəyovun dediyi pozulmuş mexanizmin çalışmasının nəticəsi deyil? Həqiqətlə razılaşmamaq yalana yol verməkdir.
O ki qaldı Bakının abadlaşmasına, bu barədə R. İbrahimbəyovla razılaşıb razılaşmamaqın heç bir əhəmiyyəti yoxdur, çünkü bu zövq məsələsidir. Əhəmiyyətlisi Bakını R. İbrahimbəyov kimi sevmək, Müs-lüm Maqomayev kimi Bakını son nəfəsə dək ata-anaya bağlı hisslərin eyniləri ilə oxşayıb əzizləməkdir. Vətənimizin rəmzi olan pataxtımız Bakıya kökü ya özü haradan olursa olsun hərkəsdən belə münasibət göstərmək bütün Azərbaycanı ən az Qarabağdan Naxçıvana, Qusardan Lənkəranadək doğma, əvəz olunmaz yurd saymaq deməkdir. Əsli bakılı olmaq da elə budur.
Beləliklə mümkün olan qənaət R. İbrahimbəyovla əlaqədar bu par-lament əhvalatının səbəbsiz olması həm müzakirənin həm də tələblərin qərəzli kampaniya kimi dəyərləndirmək imkanını verir. Və belə kampani-yanın parlament səviyyesində baş verməsi mədəniyyətimizin təhlükə qarşısında olmaq ehtimalını da üzə çıxarır. Ümid edirik ki, parlamenti-mizi idarə edənlər Milli Məclisimizin saf düşüncəli quvvələrinin səfər-bərliyi şəraitində bu kampaniyanın təşəbbüskarlarına qarşı lazımı tədbir-lər görəcək və mədəniyyətimizi bütün təhlükələrdən qoruyacaqlar. İnanı-rıq ki, möhtərəm Prezidentimiz İlham Heydər oğlu Əliyev cənabları bu təhlükələrin aradan götürülməsində də yenə ən doğru mövqe göstərəcək.
Xalq artistləri Fidan və Xuraman
Qasımovalar.
m.t. - müəllif tərcüməsi;m.ə. - müəllif əlavəsi.