ABŞ-da yerləşən Freedom House hüquq-müdafiə təşkilatı qurumun hesabatı ilə bağlı rəsmi Bakının son ittihamlarına cavab verib. Həmçinin təşkilat müxtəlif ölkələrdə inqilabların dəstəklənməsi, əsasən “Azərbaycanda hakimiyyəti devirmək cəhdi” barədə əsassız ehtimallara münasibətini bildirib.
Təşkilatın araşdırmalar üzrə vitse-prezidenti Arç Paddinqton Turan-ın Vaşinqton müxbirinə müsahibəsində bildirib ki, Azərbaycan dəfələrlə bu cür hesabatlara lazımi reaksiya verməyib. Qaldırılan problemləri müzakirə etmək əvəzinə, hakimiyyət Freedom House təşkilatına hücum edir.
Sual: Bu yaxınlarda Azərbaycan KİV-i Turan İnformasiya Agentliyinin direktoru Mehman Əliyevin Freedom House-un ehtimal olunan nümayəndəsi Yevgeni ilə söhbətinin audioyazısını dərc edib. O, Ukraynadan telefon edərək bildirib ki, onlar Azərbaycanda “dəyişikliyə” hazırdır. Söhbət dekabr ayında baş tutub. Lakin yazı İnternetdə keçən həftə yayımlanıb, həm də “Dünyada azadlıq” hesabatının dərc edildiyi bir vaxtda. Belə ki, həmin hesabatda Azərbaycan 2013-cü ildə siyasi hüquqlar və vətəndaş azadlıqları sahəsində ciddi problemləri olan ölkələr sirasında yer alıb.
Freedom House-a həmin telefon zənginin və ya Ukraynada Yevgeni adlı şəxsin aidiyyatı, əlaqəsi varmı?
Cavab: Xeyr, qətiyyən yoxdur. Orada belə adam yoxdur. Yevgeni Freedom House üçün işləmir. Bizim bu adlı şəxslə heç bir əlaqəmiz yoxdur və təbii ki, Azərbaycana heç bir zəng olmayıb. Bu, açıq desək, Azərbaycan hakimiyyətinin primitiv uydurmasıdır.
Dünyada heç bir ölkə bizim hesabatlara Azərbaycanda olduğu kimi, aqressiv reaksiya vermir. Odur ki, bu, məni təəccübləndirmir. Çünki Azərbaycan dəfələrlə bizim hesabatlarımıza cavab verib. Bizimlə müzakirələr aparmaq əvəzinə bizə siyasi və çox ədalətsiz hücumlar edir, həmçinin bizə qarşı spam-hücumlar təşkil edir.
Sual: Niyə Azərbaycan hökuməti Freedom House-a belə reaksiya verir, niyə məhz sizin təşkilata?
Cavab: Bu, yaxşı sualdır. Çünki biz,əlbəttə, yeganə təşkilatıq ki, Azərbaycanda demokratiyaya və insan hüquqlarına tənqidi qiymət veririk. Odur ki, ola bilsin ki, Azərbaycan hökuməti başqa təşkilatlara qarşı da belə edir, amma mən bunu dəqiq bilmirəm.
Görünür, onlar bizim rəylərdən və hesabatlardan razı deyil. Onlara elə gəlir ki, mətbuatda bu cür həqiqıtəuyğun olmayan məlumatların yayılması və İnternetdə bizə qarşı kampaniya bu və ya digər halda bizim analizlərə təsir göstərər, lakin bu, bizə təsir göstərməyəcək.
Sual: Bakıda məmurlar Freedom House-un hesabatını “qərəzlilik və subyektiv mülahizələrdə” ittiham edirlər. Bu, əsasən ölkədə insan haqlarına dair indekslə bağlıdır. Bu yaxınlarda prezidentin müşaviri Əli Həsənov yerli KİV-ə bildirib ki, Freedom House Azərbaycan hökumətinə “məqsədyönlü şəkildə təzyiq göstərməyə” çalışır və məhz bu səbəbdən o, təşkilata “düzgün yol tutmağı” təklif edir.
Cavab: Nəinki təkcə Azərbaycan hökumətini bizim rəylərimiz qane etmir, bu, yeganə hökumətdir ki, bizi kənarlaşdırmağa çalışır.Qeyd etməliyəm ki, geriyə 1995, 1998 və 2000-ci illər arasındakı tarixi müddətə baxsaq, görərik ki, biz Azərbaycana bugün nail olduğundan daha yaxşı nəticələr vermişik. Beləliklə, biz 2000-ci ildə Azərbaycanı qismən azad ölkə kimi göstərəndə ona qarşı qərəzli olmamışıq və bizim insan hüquqları sahəsində standartlara əməl olunması ilə bağlı gözləntilərimiz vardı. Son onillikdə İlham Əliyevin fəaliyyəti dövründə vəziyyət daha da pisləşib. Mən bilmirəm bu, nədir. Bilirəm ki, Azərbaycanın enerji resursları var. Düşünürəm ki, Azərbaycanla xüsusilə diplomatik davranırlar, çünki o, enerji giqantıdır. Bununla əlaqədar bizim hesabatlar, enerji resursları olmayan ölkələrə nisbətən Azərbaycana az təsir göstərir.
Ancaq hesab edirəm ki, Azərbaycan rəhbərliyi sözsüz ki, istəyir ki, onun ölkəsi böyük dövlət kimi olmasa da, heç olmasa, beynəlxalq diplomatik və iqtisadi sistemin hörmətli üzvü kimi tanınsın. Və bizim hesabatlar bu planda onları qıcıqlandırır.
Sual: Oktyabr seçkiləri öncəsi Bakıda və regionlarda kütləvi etirazların ardınca əsas azadlıqların ciddi boğulması ilə bağlı bəzi narahatlıqlar var idi. Amma bəzi ümidlər də vardı ki, seçkilərdən sonra vəziyyət düzələcək. Necə hesab edirsiniz, hansı variant həqiqətəuyğun idi?
Cavab: Deyərdim ki, biz indiyə qədər heç bir yaxşılaşma görməmişik. Lakin indi yeni ildəyik və əgər vəziyyəti yaxşılaşdırsalar, bizim bu il üçün hesabata təsir göstərəcək.
Sual: Vaxtilə Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi Freedom House-un Dağlıq Qarabağı “qismən azad ölkələr” siyahısına daxil etməsindən narazılığını bildirib.
Cavab: İki problem var. Onlardan biri odur ki, biz Dağlıq Qarabağa dair ayrıca hesabat təqdim edirik. Biz bunu Azərbaycanın vəzifəli şəxslərinə və yerli KİV-ə dəfələrlə izah etmişik. Ancaq bunu yenidən izah etməkdən məmnun olaram.
Biz Qərb sahili, Qəzza bölgəsi, Fələstin, Qərbi Saxara, Cənubi Osetiya, Abxaziya, Dnestryanı, Tibet və digər suveren ölkələr kimi tanınmayan ərazilərlə bağlı ayrıca rəylər hazırlayırıq. Məsələ bundadır ki, biz Dağlıq Qarabağı ayırmırıq və Azərbaycanı cəzalandırmağa cəhd göstərmirik. Bizim ermənipərəst və ya Azərbaycan əleyhinə mövqeyimiz yoxdur. Biz Dağlıq Qarabağ üzrə ona görə rəy veririk ki, o, mübahisəli ərazidir. O, hazırda statusu müəyyən olunmayan ərazidir və nə Azərbaycan, nə də Ermənistan tərəfindən nəzarət olunmur.
Bizim analitiklərin rəyinə görə, Dağlıq Qarabağda vəziyyət “qismən azad” kimi qiymətləndirilib və biz də ona bu qiyməti vermişik.
Ələkbər Raufoğlu
Vaşinqton, Kolumbiya dairəsi
Rəy yaz