Media-icmal 14.09.17

Ölkənin hərbi qüdrəti, qeyri-rasional xərclərin yaratdığı fəsadlar, emiqrasiya problemi bugünkü (14 sentyabr, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Dünyanın güclü orduları sırasında

"Azərbaycan" qəzeti "Qafqazın hərbi gücü" sərlövhəli məqalədə ölkənin yüksək hərbi gücə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=129853) malik olmasını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan prezidenti, Silahlı Qüvvələrin ali baş komandanı İlham Əliyevin həyata keçirdiyi düşünülmüş siyasət nəticəsində Azərbaycan Cənubi Qafqazın ən güclü və modern ordusuna sahibdir.

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycan ordusu nəinki regionun, eləcə də dünyanın ən peşəkar ordularından biridir və peşəkar ordu xalqın müstəqilliyinin əbədi olmasını şərtləndirən mühüm amillərdəndir: "Orduya diqqət və qayğının ən bariz təcəssümü bu sahəyə ayrılan büdcə vəsaitinin dinamik artımında da özünü göstərir. Son 10 il ərzində hərbi xərclər 20 dəfədən çox artıb, hər il dövlət büdcəsindən ayrılan vəsait ordunun maddi-texniki bazasının daha da gücləndirilməsinə xidmət edir".

Məqalədə "Global Fire Power" mərkəzinə istinadən 133 ölkə ordusu arasında Azərbaycan ordusunun 58-ci pillədə qərar tutuması xüsusi olaraq nəzərə çatdırılır.

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycan hərbi tərəfdaşlarının sayını gündən-günə artırır, istənilən ölkədən ən müasir hərbi texnika, silah-sursat alaraq öz müdafiə gücünü artırır.

Müəllif deyir ki, dünyanın aparıcı silah istehsalçıları tərəfindən hazırlanan yüksək dəqiqliyə və dağıdıcı qüvvəyə malik döyüş texnikası, silah-sursat və digər hərbi vasitələrin Silahlı Qüvvələrin arsenalına daxil edilir.

Müəllif bu tərəfdaşlıqda Rusiyanın adını qeyd edərək hökumətlərarası razılaşmaya əsasən Azərbaycana ən yeni hərbi texnikanın plana uyğun çatdırıldığını bildirir.

Müəllif hərbi gücün artırılması ilə bağlı prezident İlham Əliyevdən sitat da gətirir: "Yeni silahlar, ən müasir texnika alınır. Özü də biz texnikanı, silahları, ən müasir avadanlığı müxtəlif ölkələrdən alırıq və onların bir hissəsi artıq gəlir, bir hissəsi isə gələcək. Bu, bizim hərbi potensialımızı daha da artıracaq. Bu günün özündə biz işğal edilmiş torpaqlarda istənilən hədəfi məhv edə bilərik. Amma biz öz hərbi potensialımızı daha da gücləndirməliyik. Buna ehtiyac var və buna bizim imkanlarımız çatır".

Müəllif son olaraq deyir ki, artıq Azərbaycanda ordu-rəhbər birliyi, ordu-xalq birliyi özünün yüksək səviyyədə vəhdətini tapıb və ordunun aprel zəfəri bu vəhdətin təsdiqidir.

"Boş yer"ə milyard itkiləri

"Exo" qəzetində "Qeyri-rasional xərclər Azərbaycana milyardlara başa gəlir" sərlövhəli (http://ru.echo.az/?p=62545) məqalə oxumaq olar.

Müəllif adətən iqtisadi böhran dövrlərində şirkətlərin təlaş içində xərcləri azaltmasını ekspert Nəriman Ağayevlə müzkirə edir.

Müəllif deyir ki, şirkət rəhbərləri hər hansı araşdırmasız belə, xərclərin azaldılmasını böhran dövründə yaşamağın reseptlərindən sayırlar və qənaət dalınca qaçırlar.

Müəllif xatırladır ki, düşünülmədən xərclərin azaldılmasına getmək məhsulun keyfiyyətinin pisləşməsi kimi neqativ strateji nəticələrə və taktiki itkilərə səbəb ola bilir.

Ekspert Nəriman Ağayev istehsalatda normaların müəyyən olunması və istehsalın pasportlaşdırılmasını ölkə büdcəsinə milyard manatlarla qənaət etməyə imkan verən vacib element adlandırır: "Böhranla bağlı özəl şirkətlər istehsal xərclərinə normalar tətbiq etdilər və xüsusilə, bu, özünü ölkənin yeyinti sənayesində göstərdi. Kolbasa istehsalında məsrəf normaları o qədər aşağı salındı ki, ət yerinə ancaq soya bitkilərini hiss edirsən. Dövlət müəssisələrinə gəlincə, burada istehsala norma məsrəfləri, ümumiyyətlə, yoxdur".

Ekspertə görə, dövlət müəssisələri arasında iş əlaqələndirilməsi də yoxdur və ya el içində deyildiyi kimi "sağ əlin nə etdiyini sol əl bilmir", odur ki, "Azəravtoyol" yolu çəkir, iki-üç gün sonra "Azərsu" həmin yerdə kommunikasiyaları dəyişməyə gəlir və bu da külli iqdarda maliyyə itkilərilə müşayiət edilir: "Bizim hesablamalara görə, təkcə keçən il və bu ilin ilk rübü ərzində belə boş işlərə görə "Azərsu"yun təqsirindən 30 milyon manata qədər vəsait sərf edilib ki, bundan qaçmaq olardı. Bütünlükdə isə ölkə büdcəsindən boş yerə milyardlar xərclənir".

N.Ağayev deyir ki, işlərin belə olmasının səbəbi məmur aparatıdır, çünki bu dövlət xərclərindən özləri az faydalanmırlar, amma əvəzində büdcə külli miqdarda itkilərə məruz qalır.

Ölkədən gedənlər çoxalır

"Novoye Vremya" qəzetində isə diqqəti "Emiqrantların sayı artır?" sərlövhəli (http://www.novoye-vremya.com/w105220/.../#.WblsUsirTIU) məqalə cəlb edir.

Müəllif deyir ki, böhranın dərinləşməsilə emirqasiya aktual problemə dönüb, yüksək ixtisaslı mütəxəssislər müasir Azərbaycanda perspektivlərini görmədikləri üçün ölkədən getməyi düşünürlər.

Üstəlik, müəllif KİV-lərə istinadən əhalinin ölkədən getmək və xaricdə təhsil kimi tədbirlərə marağının artdığını vurğulayır.

Müəllif xatırladır ki, son dəfə belə ajiotaj ABŞ vətəndaşı olmayan şəxsin vətəndaşlıq ala bilməsi üçün "Green Card" ətrafında yaşanıb və keçən il Azərbaycan vətəndaşı olan 224 nəfər belə vətəndaşlıq əldə edib, onların arasında iki müğənni də var.

Müəllifə görə, əksər halda emiqrasiya müəyyən vəsaitləri olanlar üçün imkan deməkdir, qalan əhali isə ancaq hansısa təsadüfə ümid edə bilər, bununla belə, rəsmi statistika ölkədən gedən və qayıtmayan azərbaycanlıların artdığını bildirir: "Yerli statistika 90-cı illərdə miqrasiya sahəsində rəqəmləri çox aşağı gəstərirdi, 2 milyon azərbaycanlı Rusiyada yaşayır, demək olar ki, bütün ruslar Azərbaycanı tərk ediblər. Rəsmi məlumatda isə deyilir ki, 26 ildə Azərbaycana ancaq 454 min nəfər qayıtmayıb. Bu rəqəmlər isə başqa ölkələrdə yaşayan azərbaycanlıların statistikası ilə asan şəkildə yoxlana bilir".

Müəllif deyir ki, bütün bu statistik göstəricilərin nəyi əks etməsinə baxmayaraq, ölkədən gedənlərin sayı gələnlərin sayından daha çoxdur, belə ki, 2006-2015-ci illərdə ölkədən gedənlərin və ölkəyə gələnlərin say nisbətində üstünülk 413, 6 min nəfər olmaqla qayıtmayanların xeyrinədir.

Müəllif vurğulayır ki, 2014-cü ildə ölkəni 10,5 min, 2015-ci ildə isə 25,9 min nəfər tərk edib, 2016-cı il ilə bağlı göstəricilər hələ yoxdur.

Məqalədə deyilir ki, neft bumu dövründə Azərbaycana xarici axını olub, amma 2013-cü ildən etibarən bu axın da ölkədən çıxışla çoxalıb, çünki indi yerli şəxslər iş tapmadıqları bir zamanda xaricilər burada qalmağı mənasız sayırlar.

Müəllif hesab edir ki, emiqrasiya da azərbaycanlıların böhran dövrünü adlaya bilmək üçün variantlarından biridir və çox zaman qonşu ölkələrdə onların gəlirləri öz ölkəsindəki gəlirlərindən daha çox olur.