Media-icmal 25.10.19

Özəl sektorun inkişafı, ÜTT-yə üzvlük ətrafında müzakirələr, islahatların davam etməsi zəruriliyi və s. məsələlər bu günkü medianın aparıcı mövzularındandır...

İqtisadiyyatda özəl sektorun payı

“Azərbaycan” qəzeti “İqtisadiyyatın 85 faizi özəl sektorun payına düşür” sərlövhəli məqalədə iqtisadiyyatın inkişafını və bu inkişafda özəl sektorun rolunu dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, son 16 ildə ölkənin hərtərəfli inkişafına nail olmaq üçün islahatlar həyata keçirilir, sosial-iqtisadi sferanı əhatə edir, həmin dövrdən bugünə kimi ölkə iqtisadiyyatı 3,3 dəfə, islahatların əsas hədəflərindən olan qeyri-neft sektoru isə 2,8 dəfə çoxalıb.

Yazı müəllifi əlavə edir ki, bu ilin 9 ayında qeyri-neft sektorunda 3,5 faiz, kənd təsərrüfatında 7 faizdən çox artım qeydə alınıb, qeyri-neft sənayesində isə bu rəqəm 15 faizdən çoxdur, iqtisadiyyatın 85 faizi özəl sektorda formalaşmışdır.

Müəllif  Prezident İlham Əliyevin bu il oktyabrın 15-də keçirilmiş müşavirədəki çıxışına istinadən islahatları yüksək dəyərləndirdyini, əsas vəzifənin iqtisadi inkişafı şərtləndirən islahatları dərinləşdirmək olduğunu bildirir. 

“...Mənim Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, Asiya İnkişaf Bankı, Avropa İnvestisiya Bankı, Beynəlxalq Valyuta Fondu və digər aparıcı beynəlxalq maliyyə qurumlarının rəhbərləri ilə çoxsaylı görüşlərim deməyə əsas verir ki, Azərbaycanda aparılan islahatlar yüksək qiymətləndirilir... "Doing Business” hesabatında biz biznes mühitinə görə dünya miqyasında 25-ci yerdəyik. Son hesabatda Azərbaycan yenə də 20 ən islahatçı ölkə sırasında yer alıb”, bunu isə prezident bildirib.

Məqalədə vurğulanır ki, islahatın həyata keçirilməsi üçün maliyyə dəstəyi olmalıdır, odur ki, islahatlarla paralel, iqtisadiyyata kapital qoyuluşu da həyata keçirilir, bu ilin 9 ayında əsas kapitala 10,1 milyard manat sərmayə yatırılıb.

Müəllifə görə, qoyulan bu sərmayələrin nəticələri real iqtisadiyyatda da özünü göstərir, belə ki, ÜDM 2,5, qeyri-neft ÜDM-i isə 3,5 faiz artıb, ÜDM-də qeyri-neft sektorunun payı 60,7 faizə qədər yüksəlib, bu dövrdə məhsul istehsalı sənayedə 1,7, qeyri-neft sənayesində 15,6 faizlik artıb, ayrı-ayrı sahələri üzrə göstəiriclər daha yüksəkdir.

Müəllifə görə, qeyri-neft sektorunda məhsul istehsalının artımı xarici ticarət dövriyyəsini də artırıb, əvvəlki ilin eyni dövrülə müqayisədə bu il xarici ticarət dövriyyəsi 13,8 faiz artaraq 25,3 milyard dollar təşkil edib, xarici ticarət dövriyyəsində 4,5 milyard dollarlıq müsbət saldo ilə yaranıb.

Müəllif vurğulayı rki, bəhs olunan dövrdə dünyanın 186 dövləti ilə ticarət əlaqələri qurub ki, bu da keçən ilin eyni dövrünə nisbətən 5,7 faiz çoxdur, islahatlar nəticəsində sahibkarlığın inkişafı da təmin edilib.

Bu siyahıdan çıxmaq vaxtı deyilmi?- təklif

“Modern.az”da isə “Ekspertdən təklif: “Belarus və Türkmənistanın olduğu siyahını tərk etməyin zamanı deyilmi?” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif aparılan sturktur islahatlarının əhəmiyyətli olması üçün Azərbaycanın Ümumdünya Ticarət Təşkilatına (ÜTT) üzv ola bilməsinin üstünlükləri barədə “Sosial və İqtisadi İnkişaf” Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramov ilə söhbətləşir.     

Yeni struktur üçün mühim addımlardan biri də məhz Azərbaycanın Ümumdünya Ticarət Təşkilatına üzvülüyünün tezləşdirilməsi olmalıdır. Bunu “modern.az-a iqtisadçı V.Bayramov ölkədə aparılan struktur islahatlarına münasibət bildirərkən deyib.

V.Bayramov qeyd edib ki, Azərbaycan bu təşkilatla 1997-ci ildən danışıqlar aparır: “22 ildir danışıqlar gedir, amma nəticə yoxdur. Dəfələrlə ÜTT üzvülüyünün vacibliyini qeyd etmişik və ekonometrik qiymətləndirmə əsasında hökumətə təkliflər təqdim olunub. Təəssüf ki, üzvlük istiqamətində real addımlar atılmayıb.

Azərbaycan ÜTT-ə üzv olmasa qeyri-neft məhsullarımızın yeni bazarlara kütləvi çıxışı və eləcə də neftdən kənar sektora böyük məbləğdə sərmayə cəlb etmək də çətin olacaq”.

Mərkəz rəhbərinin sözlərinə görə, bu üzvlüyün aqrar və xidmət sektoruna neqativ təsirləri ilə bağlı deyilənlər isə sadəcə prosesi uzatmaq məqsədi daşıyır:

“ÜTT şəffaflıq və azad rəqabət deməkdir.  Bu məsələlərə CESD dəfələrlə izahatlar verdiyindən yenidən detallı müzakirə açmaq istəməzdik.

19 ildir bu təşkilata üzv olan Gürcüstanda bəyəm aqrar və bank sektoru məhv oldumu? Əksinə, Azərbaycan Gürcüstandan kənd təsərrüfatı məhsulları idxal edir və vətəndaşlarımızın bir hissəsi özlərinə Tbilisidə bank hesabı açıblar.

Buna görə də, yeni təyinatlardan sonra bu məsələdə də yeni yanaşma nümayiş etdirilməsi çox vacibdir.

MDB-də yalnız üç ölkə ÜTT-ə üzv deyil: Azərbaycan, Belarus və Türkmənistan. Belarus və Türkmənistanın olduğu siyahını tərk etməyin zamanı deyilmi?”, deyə V.Bayramov mesaj ünvanlayır.

Struktur islahatları davam edəcək-deputat 

“Redaktor.az”da isə “Bu qurumlar da birləşdirilməlidir - Vahid Əhmədov: “İslahatlar davam etdiriləcək” sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif son günlər ölkədə struktur və kadr islahatları ilə bağlı Milli Məclisin İqtisadiyyat, sənaye və sahibkarlığın inkişafı komitəsiin üzvü, deputat Vahid Əhmədovla söhbətləşir.  

Hazırda gedən kadr və struktur islahatları gözlənilən idi. Deputat bunu “redaktor.az”a açıqlamasında son kadr və struktur islahatlarından danışarkən söyləyib.

V.Əhmədova görə isə kadr islahatlarına çoxdan başlanılıb: “Struktur islahatları da artıq paralel olaraq aparılır. Vergilər Nazirliyinin, Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinin və Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Agentliyinin ləğv edilərək İqtisadiyyat İqtisadiyyat Nazirliyinin strukturuna daxil edilməsində əsas məqsəd vergidə yaranmış müsbət dinamikanı qoruyub saxlamaqdan ibarətdir. Eyni zamanda Əmlak Komitəsində artıq əsas özəlləşdirmə işləri aparılıb. Bundan sonra böyük şirkətlərin özəlləşdirilməsinə başlanılacağı ehtimalı var. Ona görə də bu qurumların vahid bir əldə cəmləşməsi müsbət addımdır”.

Deputat V.Əhəmədov Vergilər Nazirliyinin ləğv edilərək İqtisadiyyat nazirliyinə birləşdirilməsini birmənalı qarşılamayanlara da münasibət bildirib:

“Beynəlxalq aləmdə müəyyən təcrübələr var. Vergilər Nazirliyi Maliyyə Nazirliyinin, ya da İqtisadiyyat Nazirliyinin tərkibində olur. Amma Azərbaycanda Vergilər Nazirliyində yaradılan müsbət tendensiyanı qoruyub saxlamaq üçün elə Mikayıl Cabbarovun rəhbərlik edəcəyi nazirliyə birləşdirilməsi lazım idi. Bu müsbət haldır. Bunu doğru hesab edirəm”.

V. Əhmədov yenə də hansısa qurumların birləşdirilməsi, ləğv olunması ilə bağlı islahatların davam etdiriləcəyini istisna saymır: “Məsələn, Mərkəzi Bank, Neft Fondu, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasını vahid qurumda birləşdirmək daha məqsədə uyğun olardı. Bu quruma Mərkəzi Bank rəhbərlik etməlidir. Faktiki olaraq, bu gün Neft Fondu Mərkəzi Bankla, Mərkəzi Bank da Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası ilə işləyir. Ona görə də onlar bir qurumda birləşdirilməlidir. Bu cür birləşdirilməsi məqsədəuyğun olan qurumlar var. Bunlar prezidentin səlahiyyətində olan məsələlərdir. Aparılan islahatlar hamısı ölçülür-biçilir. Bundan sonra da bu cür struktur islahatlarının şahidi olacağıq”.