Maqomayev müəmması

Yenə yaz gəldi. İlin bu gözəl vaxtında bütün dünyada musiqiçi, bəstəkar, dahi müğənni, Azərbaycanın oğlu Müslüm Maqomayevi yad etmək gözəl bir ənənəyə çevrilir.

Bir çox telekanallarda onun həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş verilişlər efirə çıxır, məqalələr dərc olunur, bu il "Maqomayev" serialı yayımlanır, biz həyat yoldaşımla onu böyük maraq və səmimiyyətlə izləyirik, növbəti seriyaları qaçırmamağa çalışırıq. Və yenə belə bir təəssürat yaranır ki, sanki Müslüm sağdır. O, sadəcə siqaret çəkməyə çıxıb və tezliklə qayıdacaq....

Maqomayevin həyatı və taleyi həmişə səmimi maraq doğurub və doğurur. Onun şəxsiyyətinin, xarakterinin, istedadının çoxcəhətliliyi səbəbindən bu maraq illərdir azalmaq bilmir.

İndi də bir musiqiçi olaraq dünyada Müslüm Maqomayev kimi ikinci bir müğənni tanımadığımı düşündüyümün fərqinə vardım. Fəaliyyətlimlə əlaqədar bu mənada kifayət qədər məlumatlı bir insanam. Onun nadirliyinin səbəbi nədir?!

Məsələ ondadır ki, vokalçıların (müğənnilərin) belə bir ifadəsi var - Səs aparatı. Bu, onların işlədiyi sistem - səs, səs bağları, diksiya, artikulyasiya, səs çıxarma və s.-dir.

Hər bir səs aparatı uzun məşğələlər sayəsində və ya anadangəlmə emal edilir, bu və ya digər müğənninin işləyəcəyi musiqi janrına köklənir. Klassik səsdirsə bu, opera, operettadır. Belə bir vokalçı estrada, caz, folklor janrı ifa etmək istəsə onu opera və ya operetta kimi ifa edəcək. Səsi belə köklənib və bu dəyişməz. Eləcə də əksinə. Estrada, caz, folklor müğənnisi peşəkarcasına klassika oxuya bilməz. Folklor vokalçısı peşəkarcasına caz ifa edə bilməz və s. Hər bir janrın öz ənənələri, öz nüansları, səsi təqdim etmə şəkli var. Vəziyyətdən asılı olaraq səs aparatını kökləmək olmaz - qeyri-mümkündür.

Dünyada istedadlı vokal ifaçılar çoxdur. Amma onlar hamısı müəyyən janrda işləyirlər, başqa janrda peşəkar kimi deyil, həvəskar kimi görünəcəklərini başa düşürlər. Burada isə Maqomayev istisnadır. O, öz səsini nə cürsə kökləyir və bütün yuxarıda sadalanan janrları peşəkar səviyyədə, bütün ənənələrə və nüanslara uyğun şəkildə ifa edirdi. Heç kim Müslümün öz janrında olmadığını deyə bilmirdi. "Bremen musiqiçiləri" çizgi filmində bütün qəhrəmanların, hətta qadın qəhrəman Atamanşın vokal partiyalarını ifa etməsi yadıma düşdü. Hər şey üsluba uyğun, inandırıcı, qəhrəmanlara inanırsan. Bu, Onun musiqiçi kimi, İnsan kimi çoxsaylı cəhətlərindən yalnız biridir...

Düzünü deyəcəyəm - gəncliyimdə Onun yaradıcılığının pərəstişkarı deyildim. Daha çox caz, rok, alternativ musiqi dinləyirdim... Amma illər keçdikcə Maqomayev məni 20-ci əsrin dahi müğənnisi olduğuna inandırdı.

Bu arada, həyat davam etmək xüsusiyyətinə malikdir. Yenə yaz gəldi, yenə musiqi alətləri çıxarılır və Müslüm Maqomayevin sağ olduğu aləmə qoşulur. O, sadəcə olaraq siqaret çəkməyə çıxıb və tezliklə qayıdacaq...

Toff Maris