HİCABİN TƏHLÜKƏSİ VARMI ?

    Azərbaycanda imanlı insanların və imanlı olduğunu düşünənlərin sayı artmaqdadır. Cəmiyyətdə ümumi dini maraqları və fikri ifadə edən bir kütlə kimi çıxış edən təbəqə yaranır. Bu kütlə təhsil və səviyyəsinə görə kifayət qədər müxtəlif və rəngarəngdir: açıq lümpenlərdən Qərbdə təhsil alanlara qədər. Onların islam, onun dünyada və bizim cəmiyyətdə rolu və yeri haqqında anlayışları da müxtəlifdir. Bir şey aydindir ki, islam dəbə düşür. Bunun da müxtəlif səbəblər var. Amma bir şey onlari birləşdirir: mənəvi və ruhi sığınacaq, yalandan, şitlikdən və düşkünlükdən müdafiə axtarışı. Onlar inanırlar ki, islam həmin xilas yeridir.
    Eyni zamanda, sadə səbəblər də var: hansısa qrupa, klana aid olmaq, bu da insanda seçilmişlik hissi yaşadır. Seçilmişlərdən biri olmağ bu böyük stimuldur.
    Məscidlərdə yığışmaqla və ali ideyalar haqqında danışmaqla insanlar adi həyatda məhrum olduqları xoş ünsiyyəti axtarırlar. Azan, namaz, hicab, spirtli içkilərdən imtina haqqında ayinlər və digər dini qadağalar seçilmişlik və eyni düşünən insanlar komandasının mövcudluğu hissini artırır. Get-gedə digərlərindən təcrid olunan təbəqə yaranır.
    Bu proses təbiidir və siyasi partiyaya daxil olmağa bənzəyir. Hakimiyyəti bütün bunlar qıcıqlandırır və qorxudur, çünki dini müxalifətə batmaq, ona nəzarət etmək çətindir, Birdə ki, dindarlar daha da güclənə bilər. Onların maliyyə və ideoloji dəstəyinin qarşısını almaq praktik olaraq mümkün deyil. Ən yaxşı halda türk modeli təkrar olunacaq, orda cəmiyyət açıq qarşıdurma həddində tarazlığını saxlayır və vəziyyət istənilən an gərginləşə bilər. Lakin Türkiyədə dünyəvi cəmiyyətin zamini və dindarlarin qarşısında dura biləcək güclü ordu və generallar var.
    Azərbaycanda isə xüsusi xidmətlərin profilaktik işi və rəsmi təbliğatla vəziyyəti saxlamaq asan deyil. Buna görə hakimiyyət din xadimlərinin qılığına girir, onların qurumlarına agentura yeridir və onları maliyyələşdirməyə və istiqamətləndirməyə çalışır. Lakin bütün bunlar əsla heç nəyə zəmanət vermir və İran, Əlcəzair, Yəmən, Pakistan, İraq və bir sıra digər ölkələrin misalı buna açıq sübutdur.
    Əlbəttə, Azərbaycanı bu ölkələrdən hər biri ilə müqayisə etmək olmaz, amma yalnız ilk baxışdan. Belə ki, İranda və Əfqanıstanda şah rejimləri sabit mövcudluq üçün zəruri olan hər şeyə malik idilər. Hamıya elə gəlirdi ki, bu ölkələrin gələcəyi Avropa monarxiyasının şərq koloriti və ənənələrilə vəhdəti olacaq. Amma tarix göstərdi ki, nə güclü ordu və xüsusi xidmətlər, nə iqtisadi inkişaf dünyəvi hakimiyyətə və dövlətin təməllərinin sabitliyinə zəmanət vermir.
    Əsas odur ki, cəmiyyət necə inkişaf edir təkamül yolu ilə ya yox. Əgər qanunçuluq və ədalət yoxdursa, biznesin əsas hərəkətverici qüvvəsi isə korrupsiya və avtoritar sistemdirsə və bu zaman insanlara Azərbaycanın iqtisadi vəziyyətinin dünyada analoqu olmadığını deyirlərsə, vətəndaşların fəal hissəsinin dinə qapılması qaçılmazdır. İnsanların öz hüquqları uğrunda demokratik mübarizə formasını seçməsi ehtimalı böyük deyil. Bizim müxalifət düşərgəsində problemlər kifayət qədərdir. 2003-2005-ci il qanlı hadisələrindən sonra demokratiya uğrunda mübarizə qurbanlarının taleyi heç kəsi cəlb etmir.
    Bu fonda hicab tərəfdarlarının sayı artır, onlar düşünürlər ki, özlərini baş verənlərdən kənara çəkiblər. Yığışıb və çoxluq təşkil edib, cəmiyəti inandıra, tərbiyə edə, doğru yola yönəldə və yaxşılaşdıra bilərlər.
    İnanclı insanların sayının artması tez ya gec kəmiyyətin keyfiyyətə keçməsinə gətirib çıxaracaq. Vaxt gələcək, oğlanların və qızların ayrı-ayrılıqda təhsil alması, ayrı-ayrı çimərliklər olması zərurəti haqqında məsələ, ərəb əlifbasına keçid, spirtli içkilərin satışına qadağa tələbləri (siyahını asanlıqla sonsuza qədər uzatmaq olar) qaldırılacaq. Amma düşünmürəm ki, bütün bunlar əks tərəfin fikrini dinləməklə fəlsəfi dialoq şəklində baş verəcək. Sizə fikrinizi ifadə etmək hüququ vermək üçün ölməyə də hazıram prinsipi islamçilarla keçməyəcək.
    Mədəni inqilabın nailiyyətlərinin ardınca hicabda olmayan və ya əcnəbi dildə danışmağa üstünlük verənlərin, orucluğa riayət etməyənlərin təcrid olmasi başlayacaq. Bu işdə İran inqilabını klassik misal saymaq olar. Xomeyni şah rejiminə nifrət edən tələbələrin, geniş kütləsinin çiyinlərində hakimiyyətə gəldi. Bu ölkənin güclu iqtisadiyyatı və regionda böyük siyasi çəkisi olan bir dünyəvi dövlətin əvəzində nəyə çevrildiyini yaxşı bilirik. Amma iranlılar klerikalların hakimiyyətini istəmirdilər, fəal inqilab iştirakçıları ölkənin şəriət qanunları ilə idarə olunmasına yol verməmək üçün dini radikallarla mübarizə aparırdılar. Nəticədə onlar asıldılar, güllələndilər və ya qadın geyimində xaricə qaçdılar.
    Əlcəzairdə islamçılar, faktiki olaraq, 90-cı illərin əvvəllərində seçkilərdə qalib gələrək, tam demokratik yolla hakimiyyətə gəldilər. Lakin İran modelinin təkrarlanmasını istəməyən ölkə hakimiyyəti islamçıları parlamentə buraxmadı, bu da bu günə qədər davam edən vətəndaş müharibəsinə səbəb oldu.
    Əfqanıstanda Taliblər narkotik istehsalına qarşı mübarizə şüarı ilə hakimiyyətə gəldilər, Livanda Hezbollah, Fələstində isə Həmas İsrail təcavüzü ilə mübarizədə nüfuz qazandı. Bu ölkələrdə hadisələrin necə inkişaf edəcəyini proqnozlaşdırmaq çətin deyil Livanda vətəndaş müharibəsi, Hezbollah hakimiyyəti ələ keçirir və daha bir radikal klerikal rejim yaradır (əgər dünya ictimaiyyəti prosesə müdaxilə etmirsə). Livanın Yaxın Şərq üçün böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini nəzərə alaraq, beynəlxalq müdaxilə qaçılmazdır və deməli, bu bədbəxt ölkə on illiklər boyunca nə sülh, nə müharibə vəziyyətində yaşamağa və İranyönlü, Siriyayönlü, Fələstinyönlü və Allah bilir, daha hansı qüvvələrin mübarizəsi arenasına çevrilməyə məhkumdur.
    Fələstində, fələstinlilərlə (Həmas)- fələstinlilər (Fəth) israillilərin və Qərbin dəstəyi ilə savaşmağa başlamasi tamamilə realdir.
    İraqda şiələrlə sünnilər arasında ya hakimiyyət uğrunda, ya Səddamın hakimiyyəti dövründə sünnilərin şiələrə qarşı etdiklərinə görə müharibə gedir.
    Əlbəttə, bu ölkələrdə bütün baş verənləri dinlə əlaqələndirmək işi asanlaşdırma olardı. Amma tamamilə aydındır ki, vəziyyət məhz müsəlmanların azadlığı və islamın müdafiəsi uğrunda mübarizə dalğası ilə hakimiyyətə gələnlər tərəfindən idarə olunur. Eyni şüarlar bu gün Azərbaycanda da səslənir. Bizim islamçılar adət-ənənənin devrilməsindən, şitlik və bizə yad olan mədəniyyətin və s. təzyiqindən danışırlar. Vəziyyətin birmənalı olmamasına baxmayaraq, bu iddialar əsaslıdır. Ölkə böyük bir toyxana, çayxana və daha hansısa xananı xatırladır. Normal insan bütün bunları qəbul edə bilməz. Orta nəslin insanları durğun Brejnev vaxtlarını yaxşı xatırlayırlar və adama elə gəlirdi ki, Azərbycanda artıq avtoritar idarəetmə metodlarından istifadə etmək mümkün deyil, amma görünür, biz özümüzə çox yüksək qiymət veririk...
    Rəsmi statistika göstərir ki, son 15 ildə Azərbaycanda mindən çox məscid tikilib, inanclı insanların sayı isə on, hətta bəlkə 100 dəfə artıb. Amma tamamilə aydındır ki, ölkədə məniviyyat səviyyəsi 20 il əvvəl ateizm dövründə olduğundan xeyli aşağı düşüb!
    Axı o vaxt çoxları inanırdılar ki, xalq bir qədər dindar olsa həyat xeyli yaxşılaşacaq. Məhz bu paradoksda əsas xurafat gizlənir ki, din yalnız mənəviyyat və fəlsəfədir. Bəlkə də nə vaxtsa elə belədə olub, amma bu gün din hakimiyyət uğrunda mübarizədir. Bu mübarizənin tamamilə fərqli, sərt üsulları var ki, onlara məhəl qoymamaq çox təhlükəlidir.
    Düşünürəm ki, Azarbaycanda daha bir təhlükəli mif yaşayir cəmiyyətimizin tolerantlığı haqqında. Həmin bu səbrlilik Rafiq Tağı üzərində məhkəmə zamanı özünü açig şəkildə büruzə verdi. Qabaqcadan deyim ki, onun Avropa və biz məqaləsində peyğəmbər hagda deyilənlarlə razı deyiləm və belə ifadələrdən istifadə etməyi yolverilməz sayıram.
    Eyni zamanda, bizim KİV-də, ictimai xadimlərin və sıravi vətəndaşların bəyanatlarında antixristian ifadələr və əhval-ruhiyyə kifayət qədərdir. Və bu ifadələr Daniya mətbuatında peyğəmbərin karikaturası yayılmasından çox-çox əvvəldən mövcud idi. Bunun səbəbi başqa bir mifdədir Xristian ölkələri ona görə yaxşı yaşayırlar ki, müsəlmanları, onların resurslarını istismar edirlər. Ümumiyyətlə, Qərbin siyasəti islamın məhvinə yönəlib.
    Yeri gəlmişkən, Rafig Tağının işi daha bir tendensiya nümayiş etdirdi. Məhkəmə prosesi hakimiyyətin dini radikallardan öz məqsədləri üçün necə istifadə etdiyinə misal oldu. Bunun hakimiyyətin nəyinə lazım olduğu tam aydın deyil. Ya islam dünyası ilə həmrəylikdən, ya Qərb qarşısında məhkəmənin çox sərt qərarına bəraət qazandırmaq üçün.
    Antixristian əhval-ruhiyyəsini yalnız imanlılara aid etmək ədalətsizlik olardı. Azərbaycanın istənilən uğursuzluqlarını və problemlərini xristianların qısqanclığı və nifrəti ilə izah etməyə hazır olan rəsmi şəxslərin, deputatların və ictimai xadimlərin çoxsaylı bəyanatlarını yada salaq. Və çox vaxt bizim elita bu barədə növbəti seçkilərdən, AŞPA-nın sessiyalarından, Qərb hüquq-müdafiə təşkilatlarının tənqidi bəyanatlarından sonra xatırlayır.
    Bununla belə, heç kim bir sadə suala cavab verə bilmir ki niyə dünyada 1 milyard müsəlman bu günə qədər hələ də heç olmazsa bir tək demokratik ölkə yarada bilməyib ki, biz ona oxşamaga çalışaq və Qərbə baxmayaq? Vətənpərvərlərin iradlarını qabaqcadan görürəm bəs Azərbaycan, dünyada analoqu olmayan uğurları və bütün Şərqdə ilk demokratik respublika?! Bəs qardaş Türkiyə?!.. Nə deyim, buna çox sadə cavab vermək olar: qardaşlarımızın iqtisadi inkişafı neft satışından əldə olunan milyardlarla dollardır. Siyasi nailiyyətlərə gəldikdə isə, bu, sadəcə mülkiyyətin yenidən bölünməsi, və yada həmin neft dollarları uğrunda vətəndaş müharibəsidir.
    Oxucularin sualini gabaglayiram Yaxşi, sən bizdən nə istəyirsən?
    Hicab mövzusu bizim saytın forumunda və dövlət müəssisələrində hicaba icazə verilib-verilməməsi ilə bağlı səsvermə zamanı müzakirə edilib. Biz qəsdən sorğunu uzun müddət keçirdik, mümkün qədər çox oxucu fikrini nəzərə almaq üçün. Sorğuda iştirak edənlərin təxminən 66%-i dövlət müəssisələrində hicaba icazə verilməsinin lehinə, 30% əleyhinə səs verib, digərləri seçim edə bilməyiblər. Məncə, bu rəqəmlər ümumi meyli əks etdirir və ya real vəziyyətə yaxındır.
    Forumda müzakirələrin iştirakçılarının əksəriyyəti hicabın və ümumilikdə islamın müdafiəsinə qalxaraq, inanclıların sayının və cəmiyyətdə onların təsirinin artmasının kim və ya nə üçünsə təhlükə yarada biləcəyi fikrindən hiddətləndilər. Onların əsas tezisi din siyasətdən ayrıdır, bu, insanın şəxsi həyatının bir hissəsidir.
    Makiavelli qanunlarının və termidor prinsipinin hakim olduğu siyasətdə heç bir əhəmiyyəti olmayan bu fikirlərlə tamamilə razıyam inqilabı romantiklər edir, hakimiyyətə fanatiklər gəlir, inqilabın bəhrələrindən isə yaramazlar olur.
    Nəticə isə belədir qasırğa qopanda o, haqlını və təqsirlini seçmədən hər şeyi süpürüb aparacag. Sonradan baş verəcəklər isə daha qorxulu olacag.
    Və bir də, dünyada ən böyük alçaqlıqlar müdrik sifətlə edilir.

ŞAHİN HACIYEV