Redaksiyaya məktub

Salam hörmətli redaksiya, 

Bildiyiniz kimi son zamanlar hökümətimiz iqtisadi fəallığınartırılması, sahibkarlığın təşviqi və bazarın şəffaflaşması yönündə müxtəlif addımlar atır. Belə addımlardan biri Prezidentin 21 mart 2020-ci il tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Fiziki şəxs olan istehlakçılar tərəfindən Azərbaycan Respublikasının ərazisində pərakəndə ticarət və ya ictimai iaşə fəaliyyəti göstərən şəxslərdən alınmış mallara (neft və qaz məhsulları istisna olmaqla) görə ödənilmiş ƏDV-nin qaytarılması Qaydası” oldu. Düzdür, ƏDV-nin əhaliyə qaytarılması nəzərdə tutulan hissəsi bizim güzəranımıza elə də əhəmiyyətli təsir edəcək miqdarda olmasa da, istənilən halda mütərəqqi haldır.  Hər ay əlavə 5-10 manatdan kim imtina edər ki?!  

Sağ olsunlar, uzun müddətə də olsa, https://edvgerial.az [1] adlı bir internet portalı da hazırlayıb verdilər istifadəçilərin öhdəsinə. Baxmayaraq ki, bəzi funksiyalardan istifadə etmək üçün nəyə görəsə mütləq Kapital Bank müştərisi olmalısan, amma yenə də istifadə etmək olur.  Nəsə, sevindim və başladım kassa qəbzlərini bir-bir daxil edib ƏDV-dən qayıdan qəpik-quruşu yığmağa.  

Adını çəkdiyim internet portal vasitəsi ilə toplanmış vəsaitləri müxtəlif təyinatlar üzrə istifadə etmək imkanı verilib. Məsələn, kommunal ödənişlər etmək, abunə haqqları ödəmək və s.  

Amma, aydın məsələdir ki, ƏDV-dən geri qayıdan hissəsi bizim şəxsi vəsaitimizdir və öz mülahizəmizə əsasən həmin pulu digər məqsədlər üçün istifadə etmək, o cümlədən bank hesabımıza köçürmək imkanına malik olmalıyıq. 

Amma sən demə bizə elə gəlirmiş o pul bizə məxsusdur, gizli şərikimiz var imiş. Elə ki, toplanan vəsaiti öz bank hesabına köçürmək istəyirsən, məlum olur ki, nə az, nə çox 1 manat səndən tutulacaq.  

Bu  komissiya niyə tutulur və niyə bu qədər yüksək məbləğdə təyin olunması ilə bağlı suala cavab tapmaq üçün Vergilər Nazirliyinə zəng etdim. Vergilər Nazirliyinə aldğım cavab isə belə oldu : bizə aidiyyəti yoxdur, bu işlə Kapital Bank məşğul olur, onlara da zəng edin. Nə qədər absurd olsa da, məlum oldu ki, Vergilər Nazirlyinin heç nədən xəbəri yoxdur, komissiyanın tətbiqi və həmin komissiyanın hansı məbləğdə olması Kapital Bankın müstəqil qərarıdır.  

Başa düşürük ki, Kapital Bank müvəkkil bankdır, onun əməliyyat xərcləri və s var. Amma, dövlətin öz vətəndaşı qarşısında öhdəliyinin icrasına görə yaranan xərc niyə vətəndaşın cibi hesabına ödənilməlidir?  Onsuz da bank vəsaitin onda toplanmasından xeyli gəlir götürür, qaytarılan qəpik-quruşun qarşılığında o məbləğdə komissiya haqqı müəyyən etməsi isə tamamilə absurddur. Təsəvvür edin istehlakçı həmin 1 manatı təxmini 50 manat xərc qarşılığında toplayır, amma bankın 1 manatı alması üçün 6 manatlıq əməliyyat da kifayətdir. Nəzərə alsaq ki, istehlakçıların sayı da yüz minlərlədir, həmin 1 manatlar görün hara vurur çıxır. 

Vergilər Nazirlyindən aldığım başdansovdu cavabdan sonra, Prezidentin fərmanını və adını yuxarıda qeyd etdiyim Qaydaları bir də oxudum, bəlkə mən səhv düşünürəm, bəlkə bank haqılıdır, bəlkə elə bu pul bizdən tutulmalıdır. Amma hec cür hüquqi əsasını tapa bilmədim (mənəvi əsasını qoyuram bir kənara). Nə həmin Qaydalarda, nə də ondan kənarda. Qaydaların mənasına görə nəzərdə tutulmuş məbləğ şərtsiz və minnətsiz istehlakçıya qaytarılmalıdır.  

Amma görünür nə Vergilər Nazirlyi, nə də Kapital Bank üçün o Qaydalarda nə yazılmasının əhəmiyyəti yoxdur. Nazirlik buraxıb məsələni bankın öhdəsinə, o da nə istəyir edir. 

Sizdən öz imkanlarınız daxilində əsassız tutulan pul məbləği ilə bağlı məsələnin işıqlandırılması və əgər mümkünsə ictimai müzakirəyə çıxarılmasına yardım etməyinizi xahiş edirəm.  

Hörmətlə, 

Fərid Bayramov