Səlim Müslümov əmsallarına yenidən baxılsın

Mən illərlə Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinə ölkədə pensiya sistemində mövcud olan ədalətsizlikdən şikayətlərlə müraciət etmişəm. Və hər il eyni dura Lex, sed Lex, yəni latın dilindən tərcümədə “qanun sərtdir, amma bu, qanun deyil” şəklində cavab almışam.

Amma bu, yalnız başdansovma cavabdır, yerli bürokratiyanın problemləri mərhələli şəkildə həll etmək vədi kimi. Mənim məsələmdə bu, onillərdir davam edir.

75 yaşlı təqaüdçü Telli Həmid qızı Əliyeva-Rüstəmbəylinin Azərbaycan Respublikasının əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Rafiq oğlu Babayevə

Açıq məktubu

Cənab nazir! Mən siyasətçilərin susqun əksəriyyət adlandırdığı vətəndaşlardan biriyəm. 1971-ci ildə Azneftkimya-nı bitirdikdən sonra 10 il Bibiheybət mədənlərində işləmişəm. 1982-ci ildə rəhbər vəzifəyə - Respublika Həmkarlar İttifaqının o vaxtkı rəhbəri Lidiya Xudat qızı Rəsulovanın aparatında vəzifəyə təyin edilmişəm. Bu, dövlət başçısı Heydər Əliyevin sonradan durğunluq adlandırılan vəziyyətdən çıxış yolu axtardığı illər idi.

Özünün də “Ədəbiyyat” qəzetinə məşhur müsahibəsində dediyi kimi, sosial ədaləti bərpa edən Əliyev dəzgahda işləyən işçiləri irəli çəkirdi. Ağır maşınqayırma sənayesi işçilərinin həmkarlar ittifaqının sədri Keşlə Maşınqayırma Zavodunun frezerçisi Şamil Rüstəm oğlu Əliyev oldu. O, əsl Sosialist Əmək Qəhrəmanı kimi vaxtının əksər hissəsini əmək kollektivlərində keçirirdi, bütün inzibati işləri isə onun müavini olaraq mən yerinə yetirməli olurdum. Gündə 10-12 saat işləyirdim. Şənbə günləri iş günü idi. Çox vaxt bazar günləri də işləməli olurdum. İş o yerə çatmışdı ki, yeni dünyaya gələn qızımın 3 ayı tamam olduqda məni geri çağırdılar və körpəsinə süd verən ana yenidən həm özünün, həm də fəhlə-sədrin yerinə işləməli oldu.

Əmək haqqım o vaxtkı nazir müavininin maaşı səviyyəsində idi. Bizi kurasiya edən, bir qayda olaraq şikayətlərə və əmək kollektivlərində münaqişələrə baxılması vəzifələrini mənə həvalə edən Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin funksionerlərinin maaşından daha yüksək idi. 13 il rəhbər həmkarlar ittifaqı orqanlarında işlədikdən sonra 1995-ci ildə anamın sağalmaz xəstəliyi ilə əlaqədar öz istəyimlə işdən çıxdım. Sonradan, anam vəfat etdikdən sonra 2004-cü ildə pensiyaya çıxana qədər əmək haqqı az olan ofis işində işlədim. Ümumi iş stajım 38 ildir. Sosial dövlət adlandırılan milli dövlətimiz mənim, 2 uşaq anasının yuxarıda qeyd edilən fəaliyyətini ayda 218 manat pensiya ilə qiymətləndirib. Həm də dəfələrlə edilmiş “artımlar” nəzərə alınmaqla. 3% həddində bir neçə indeksasiyadan sonra pensiyam 290 manat bir neçə qəpik təşkil edib. Bir halda ki, partiya orqanlarının keçmiş kuratorlarının pensiyası əmək haqlarının 100%-nə bərabərdir, bu isə minlərlə manatdır. Həqiqətən də göz önündə olan vəziyyət inanılmazdır! Amma cavab sadədir. Məsələ ondadır ki, tarixin çirkabına atılmış partiya MK hazırki Nazirlər Kabinetinə bərabərdir. 1991-ci ilə qədər orada işləyənlər dövlət qulluqçusu elan olunublar. Partiyanın raykom işçiləri də həmçinin. Həmkarlar İttifaqı funksionerləri isə yox. Bu da sosial ədalət!

Mən hər ay ədaləti bərpa etmək xahişi ilə müvafiq instansiyalara müraciət edirəm və hər dəfə rəhbərlik etdiyiniz nazirlikdən pensiyanın yığılmış pensiya kapitalından asılı olduğu haqqında cavab alıram. Mən 2004-cü ildə, bu islahatdan 2 il əvvəl pensiyaya çıxdığıma görə onun müddəaları mənim kimilərə şamil edilmir. Mənim artıq 75 yaşım var. Daha neçə il gözləyim və ömrümün son dövründə bu dilənçi pensiyasını kimə borcluyam? Mən həyatda ikən pensiya ədaləti bərpa ediləcəkmi?

Minimum əmək pensiyasının əvvəlcə 116 manatdan 160 manata, daha sonra 240-280 manata qədər artırılması haqqında verilən fərmanlar təqaüdçülərin əksəriyyətində qarışıq hisslər yaradıb. Mənim yaşımdakı insanlar üçün çox vacib olan ətraflı qan təhlilinin 100 manata yaxın olduğunu bildiyim üçün sevindim. Minimum pensiya ilə yaşayan insanlar üçün bir qədər asan olacaq. Amma, onda belə bir sual yaranır: bizim həmkarlar ittifaqında maaşı mənim maaşımdan 5-6 dəfə az olan xadimənin pensiyası sonuncu artımdan sonra sədr müavininin pensiyasından cəmi 38 manat az olacaq idisə, mənim kimilərin normadan artıq, gündə 10-12 saat işləmək məcburiyyətində qalmağı nəyə lazım idi? Pensiyaların hesablanması qaydasına bitmək bilməyən dəyişikliklər, indi deyildiyi kimi, vəzifəli şəxslər üçün “oğurluq edin, yoxsa qocalanda yoxsul olacaqsınız” mesajı deyilmi? Bu, Azərbaycan Nazirlər Kabinetinin “Azərbaycan ərazisində tədbirlərdə iştirak edən xarici nümayəndə heyətlərinin rəhbərləri və üzvləri üçün yaşayış, qidalanma və digər xərclərin yeni normaları haqqında” fərmanı fonunda bu, xüsusilə aydın görünür. Bu fərmanda bir xarici qonağın gündəlik qidalanması üçün normativ 40 (nahar) və 60 (şam yeməyi) manata qədər artırılıb. Heç də ucuz olmayan səhər yeməyinin dəyərini də buraya əlavə etsək, mənim aylıq pensiyamla bircə nəfər dövlət qonağını iki günlük səfəri ərzində yedirmək olar.

Biz ədaləti bərpa etməyi və pensiyaları bu gün mövcud olan yığım sisteminə uyğun olaraq yenidən hesablamağı xahiş etdikdə bizə cavab verirlər ki, bu, mümkün deyil. Bu sistem 2006-cı ildən tətbiq edilib, qanunun isə geriyə təsiri yoxdur. Necə təsiri yoxdur ki, bizdə partiya orqanları 1991-ci ildə ləğv olunub, onların funksionerlərini isə 10 il sonra dövlət qulluqçuları ilə bir tutublar?! İkinci, nazir müavini qədər maaş aldığım halda, niyə xadimə pensiyası aldığım haqqında sualıma cavabda deyirlər ki, təəssüf ki, o vaxtkı əmək haqlarının bugünki maaşlara çevrilməsi əmsalları belədir. Amma, axı bu soyğunçuluq əmsalları pensiya dələduzu Səlim Müslümov tərəfindən müəyyən edilib. Onu isə bloger Mehman Hüseynovun ifşalarından sonra nəinki işdən qovublar, həm də mühakimə edirlər. Bəs niyə bu oğru tərəfindən tətbiq edilən, öz pensiya kapitalını sovet illərində və müstəqillik illərində - 2006-cı ilə qədər qazanan insanların talan edilməsi sisteminin tətbiqi davam edir? Axı onlar ölkənin 700 min əmək təqaüdçüsü arasında əksəriyyəti təşkil edir. Səlim Müslümov əmsallarının yenidən nəzərdən keçirilməsi asandan asandır. Biz haqqımız olan istirahətə çıxanda pensiyamızı ya işlədiyimiz son ilin əmək haqqından, ya da maaşın ən yüksək olduğu istənilən ardıcıl 5 ilə əsasən təyin edirdilər. Sovet rublunun ABŞ dollarına nisbətdə məzənnəsi məlumdur. Bizim qazandığımız pensiyanı dollarla yenidən hesablamaq və sonra manata çevirmək çətin deyil. H.Əliyevin dövründə və daha sonra 35-40 il işləyənlərə ədalətli pensiyalarını qaytarın.

Mən üç il əvvəl – 2019-cu ilin əvvəllərində də buna bənzər məktubla Sizə müraciət etmişdim. Əmək Nazirliyinin cavabından belə çıxırdı ki, yeni konsepsiya hazırlanıb, ona əsasən pensiyalar artırılacaq.

Həqiqətən, bizim komitənin xadiməsinin pensiyası 140 manatdan 280 manata qaldırılıb, bir halda ki, mənim pensiyam 300 manat təşkil edir. Bu necə konsepsiyadır? Prezidentin İşlər İdarəsinin təsərrüfat işçiləri 5000 manat və daha artıq maaş alarkən, 1000 manatdan bir qədər çox pensiya alan bəzi dəniz neftçilərinin pensiyası “auditdən” sonra nəinki iki dəfə kəsilir, həm də guya onlara artıq ödənilmiş pensiyaya görə on minlərlə manat cərimə olunurlar. Alınan pensiyada böyük fərqi, onunla birlikdə həm də mənim kimilərə münasibətdə ədalətsizliyi daha da artıran bu konsepsiyanı kim işləyib hazırlayıb? Və Xankəndindəki ermənilər bizim cəmiyyətimizə inteqrasiya olunduqdan sonra onların pensiyasını necə müəyyən edəcəksiniz? Axı onların heç bir pensiya kapitalı yoxdur.

Minimum pensiyanın sonuncu artımından sonra adı çəkilən texniki işçinin pensiyası 40 manat və ya 16,6% artıb. Bu, mənim kimilərdə bizim pensiyamızın da təxminən bu qədər artacağına ümid yaradıb. Nə bəxtiyardır inanan! 2023-cü ilin yanvar ayı üçün pensiyamı aldıqda aydın oldu ki, mənim artımım cəmi 10% təşkil edib, bir halda ki, Azərbaycanda 2022-ci ilin sonuna olan rəsmi məlumatlara görə inflyasiya 14% təşkil edib. Müstəqil iqtisadçıların hesablamalarına görə isə, ötən il qiymət artımı 40%-dən az deyil. Nəticə etibarilə mənim artımım 16 manat olub, bu da, çətin ki, bir qutu təzyiq dərmanına çatsın. Mənim sualım var, cənab nazir: Mənim pensiyamın vəd edilmiş 16,6% yerinə 10% artımı səhvdir, ya mənim kimilərə quyruqlu 300 manat bəsdir? Nə üçün bəsdir – yaşamaq, ya sağ qalmaq üçün?

Telli Həmid qızı Əliyeva – Rüstəmbəyli

AZ1009, Bakı, Balababa Məcidov küçəsi, ev 44/46, mənzil 41, telefon: 050 2135996