XINdə baş verənlərin arxasında nə dəyanıb?

Əziz dostlar, hörmətli media nümayəndələri!

Çoxlarınız, o cümlədən jurnalistlər, mənə Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyində nəyin baş verdiyi, korrupsiya faktları barədə yayıla məlumatlarnan bağlı suallar verir. 
Bütün məsuliyyətimlə bəyan edirəm ki, XİN ölkədə dövlət qurumları arasında ən az korrupsiyaya uğramış nazirlikdir.

Əvvəl də qeyd etdiyim kimi, nazir Elmar Məmmədyarov olduqca ləyaqətli və demokratik düşüncəli insandır. Diqər Xan-Nazirlərdən fərqli olaraq o ölkədə yeganə nazirdir ki, vəzifəsindən və rütbəsindən asılı olmayaraq, nazirliyin bütün işçiləri ilə çox sadə və demokratik davranır.

Faktiki olaraq bu günə qədər Xarici İşlər Nazirliyinə işə qəbul olunan əməkdaşların əksəriyyəti Diplomatik Akademiyanın məzunlarıdır. 
Bu təhsil ocağı ölkədə olan yeganə ali təhsil müəssisədir ki, həqiqətən də bütün beynəlxalq standartlara uyğundur. 
Orada təhsil alan bütün tələbələr – aztəminatlı ailələrdən olan bilikli, geniş dünyagörüşü olan gənclərdir. Ora daxil olmağın yeganə üsulu və tələbi – dərin biliklərdir.

XİN Nazir müavinləri Araz Əzimov və Mahmud Məmmədquliyevin kurasiyasında olan şöbələrə tapşırıq və ya başqa üsulla işə qəbul olunmaq qeyri-mümkündür. 
Burada əməkdaşın yalnız peşəkar göstəriciləri nəzərə alınır. 
Buna görə də səfirlər əməkdaş seçimində ilk növbədə tövsiyə üçün məhz onlara müraciət edirlər. 
Nazir səfirlərin seçiminə daim hörmətlə yanaşır. 
Lakin inkar etmək olmaz ki, nazirliyə digər, daha dolayışı yollarla işə daxil olan şəxslər var. Xidməti səfərlərə görə, nazir qurumda fiziki olaraq az-az olur. Bəzi şəxslər də məhz bundan istifadə edir. 
İndi isə son zamanlar mətbuatın yazdığı problemlər haqqında:
Nazir ilk gündən Prezident Administrasiyanın daimi olaraq qurumun işinə müdaxilə etməsinin qarşısını ala bilmədiyi üçün məsuliyyət daşıyır.

İstənilən sivil dövlətdə Xarici İşlər naziri ölkədə 3-4 şəxs hesab olunur və o imkan verməməlidir ki, digər qurumun istənilən rütbəli əməkdaşı nazirliyin işinə müdaxilə etsin və ya nazirin özünə və əməkdaşlarına qarşı onların nəzarəti altında olan mətbuata sifarişli yazılar yazdırsın.

XİN-d keçirilən illik toplantılarda hər kəs təcüblənirdi ki, aparat rəhbəri və ya onun köməkçisi bütün əməkdaşların, səfirlərin qarşısında ölkənin Təhlükəsizlik Şurasının üzvünü, Xarici İşlər Nazirini danlayır. Bu nə Burkina Faso, nə Mavritaniya nə də Somalidə mümkündür.

Əgər nazir ilk gündən əzm nümayiş etdirsəydi, əməkdaşlarını təxribatlardan müdafiə etsəydi, bunların qarşısı alınardı. Ola bilər ki, bu zaman Prezidentlə mürəkkəb söhbət baş verəcəkdi, aparatla gərginlik yaşanacaqdı, lakin bu nazirliyin bu gün ölkə və dünya qarşısında yaranmış indiki gülünc durumla müqayisə olunmur. Ən pis halda – istefa verib, qürurla, hörmətə layiq adla çıxıb getmək olardı.

Nazir öz əməkdaşlarını qorumalı idi. O isə prokurorluq və digər güc strukturlarına XİN əməkdaşları arasında mənim statusuma “bəyəndim” basan savadlı, ləyaqətli insanların cəzalandırılmasına imkan verdi. 
Təsəvvür edin, mənim bütün keçmiş işçilərim – yüksək intellektə sahib olan gənclər, bir-bir prokurorluq əməkdaşları tərəfindən təziq edilərək mənə qarşı ifadə vermək üçün Bakıya çağırılır. Həm də onlar rəsmi sənəd əsasında deyil, şifahi olaraq, satqıncasına çağırılır.

Təsəvvür edirsiz, bu insanların ailələri, həyat yoldaşları və uşaqları necə həyəcan hissi keçirir? Bundan sonra belə hökumətə qarşı diplomatların, onların ailələrinin və ya digər ölkələrin hörməti olacaqmı? Bu təbiidir ki, dəyişikliklər olmasa, yaranmış vəziyyətdə, çalışdıqları ölkələrin rəhbərliklərinə siyasi qaçqın statusu almaq üçün müraciət edən diplomatların sayı artacaq. 
Bu gün XİN-yi apparat tərəfindən darmadağın edilib. Səfirliklərdə düşgünlük, tutqunluq və ümidsizlik ruhu hökm sürür. Bu vəziyyətdə ölkənin səfirliklərindən effektivlik gözləvək mümkün deyil. Diplomatlar ölkənin, özlərinin və ailələrin gələcəyidnən narahatlıq hissləri keçirirlər.

Bu, ən geridə qalmış ölkələrdə tətbiq olunan orta əsirlərdən qalan üsullardır ki, müasir texnologiyalar, sosial şəbəkələr dövründə artıq nəticə vermir. 
Aparatda çalışan məmurlar diqqətlə sosial şəbəkəni izləsinlər. İnsanlar hakimiyyəti lağa qoyur, gülür. Analiz etsinlər və görsünlər ki, hakimiyyətin atdığı addımlara basılan “bəyəndim”lər faktiki olaraq sıfıra bərabərdir.

Cəmiyyət və hazırki hökumət özlərinə sual verməlidirlər: qorxu üzərində qurulmuş cımiyyətdən ibarət gələcək nəsil istəyirlərmi? 
Qorxu aqressiya və durğunluq yaradır.

Qorxu artdıqca, aqressiya da artır. Bu aksiomdur.

Hakimiyyət bunu nəzərə alaraq, ilk növbədə özlərinin, ailələrinin, övladları və nə vələrinin gələcəyini düşünməlidir.

Bilirsiniz, hakimiyyət dəyişdikdə, istənilən yeni hökumət üçün ən mürəkkəb problem nədən ibarət olacaq?

Tamamilə haqlısız: cəmiyyətdə aqressiyanın və özbaşına cəzalandırmaların və iğtişaşların qarşısını almaq.

Əgər hakimiyyət heç olmasa özü üçün cəmiyyətdə yaranmış sosial gərginliyi aradan qaldırmasa, insanları qorxu altında saxlamağı davam etsə, bu, demək olar ki, həlli olmayan məsələyə çevriləcək.