TRUMENİN VİLLASINDA: CƏNUBİ QAFQAZIN GƏLƏCƏYİ HAQQINDA

Bu gün Cənubi Qafqazda çox az adam region ölkələrinin hakim elitaları tərəfindən təkəbbürlə tapdanan bu ümumbəşəri dəyərlərin aktuallığını dərk etmir -xüsusən Azərbaycanda və Ermənistanda. Bütün beynəlxalq reytinqlərdə və göstəricilərdə bu ölkələr insan haqları və vətəndaş azadlıqlarının pozulmasına görə liderlər sırasındadırlar.

7 oktyabr 2010-cu ildə Cənubi Qafqazın üç aparıcı müxalifət partiyasının rəhbərlərinin imzaladığı, tərəflərin Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstanda demokratiyanın bərqərar olması barədə niyyətlərini birləşdirən bəyannaməni bir çoxları sezməməyə üstünlük verdi.
Amma elə hadisə baş verdi ki, onu böyük əsasla sensasiya və Cənubi Qafqaz regionu, onun zorakılıq və yalandan bezmiş xalqları üçün mühüm nəticələri olacaq hadisə adlandırmaq olar. "Müsavat" başqanı İsa Qəmbər, Gürcüstan Respublika Partiyasının sədri David Usupaşvili və Erməni Ümummilli Hərəkatı İdarə Heyətinin sədri Aram Manukyan dörd saatlıq məsləhətləşmədən sonra bəyannamənin baza mətninə düzəlişlər edib sənədin altına öz imzalarını qoydular.
Daha doğrusu, "Cənubi Qafqazda sülh yolu: Mülkiyyət - Azadlıq - Rifah" adlı bu gün başa çatan seminarın Qafqazdan olan bütün iştirakçıları sənədin işlənməsinə qol qoydu. Ayrı-ayrı aksentlərin yerbəyer edilməsi üzrə diskussiyalar, daha dürüst ifadə barədə kompromislər, tərəflərin spesifik maraqlarının bir sənəddə birləşdirilməsi təcrübəli siyasilərin yetkinliyini və birgə uzunmüddətli işə hazır olduğunu göstərdi.
Liberal yönün ideologiyasını təmsil edən tərəflər yaşamaq hüququ, şəxsi azadlıq, qanun qarşısında bərabərlik, əmlak toxunulmazlığı və azad bazar iqtisadiyyatı, hökumətin azad və ədalətli seçkilərlə seçilməsi, dövlət idarəçiliyində şəffaflıq kimi əsas prinsipləri xüsusi vurğuladılar.
Bu gün Cənubi Qafqazda çox az adam region ölkələrinin hakim elitaları tərəfindən təkəbbürlə tapdanan bu ümumbəşəri dəyərlərin aktuallığını dərk etmir -xüsusən Azərbaycanda və Ermənistanda. Bütün beynəlxalq reytinqlərdə və göstəricilərdə bu ölkələr insan haqları və vətəndaş azadlıqlarının pozulmasına görə liderlər sırasındadırlar.
Regionun inkişafında tamamilə yeni tarixi inkişaf mərhələsinin başlanğıcını qoyan bu bəyannamə, mübaliğəsiz demək olar ki, hər üç ölkənin cəmiyyəti üçün lazım idi. Demək, o, müharibəyə və insan haqlarını məhdudlaşdırmağa çağıranların təşəbbüsndən fərqli olaraq böyük dəstək qazanacaq.
Çox qəribə və qanunauyğundur ki, siyasi liderlər öz imzalarını "Trumenin villası" adlanan malikanədə qoydu. 1945-ci ildə Potsdam Sülh Konfransına gələn Amerika prezidenti burada yerləşmişdi. Əlbəttə, Cənubi Qafqaz Bəyannaməsi Potsdam sülhü deyil, amma onlar ideyaca yaxın və səsləşəndirlər.
Potsdam Bəyannaməsi Cənubi Qafqazda sülh və demokratik gələcək uğrunda ilk addımdır. Onun ardınca yeni addımlar gələcək və bunu çox gözləmək lazım olmayacaq. Hamı tələsir, çünki anlayırlar ki, 21-ci əsrə kin saxlayaraq gəliblər və ondan qurtulmaq lazımdır.

Mehman Əliyev