Rəsmi Tehran bu il fevralın 1-dən Azərbaycanla vizanı birtərəfli qaydada ləğv edib. Yəni, fevralın 1-dən etibarən Azərbaycan vətəndaşları İranda 15 gün vizasız qala bilər, daha çox qalmaq istəyənlər isə, 15 gündən sonra İranın uyğun qurumlarına müraciət edərək, qalmaq müddəti barədə onları məlumatlandırır.
İlk baxışda burada qəbahətli heç nə yoxdur. Amma İranın Azərbaycana "səmimi" siyasi münasibəti nəzərə alındıqda, burada xeyirxahlıqdan çox, İranın öz məkrli məqsədlərini həyata keçirmək istəməsi göz önündədir və bunları görə bilmək üçün prosesə bir qədər ayıq baxmaq kifayət edir.
İranın Azərbaycan müstəqil dövlət olduqdan sonra onun əleyhinə fəaliyyəti birmənalıdır və bunu göstərə bilmək üçün uzağa getmək lazım deyil. İranın "Səhər" telekanalı və onun "Kompas" verilişi Azərbaycanda milli azlıqlar adı altında farsdilli talışların hüquqlarının müdafiəsi görüntüsü yaratmağa, dini müdafiə adı altında Azərbaycana məzhəbçilik ixtilafı salmağa, Azərbaycanı mütəmadi massonçuluqda ittiham etməyə çalışdığı faktdır. İranın Azərbaycan səfirliyinin lövhəsində Azərbaycan yox, Bakı səfirlyi yazılması özü də çox şeydən xəbər verir.
Amma rəsmi Tehran hələlik istifadə etdiyi üsulların istənilən nəticəni vermədiyini bildiyi üçün daha məkrli üsullara əl atır və viza ləğvi də həmin məkrli üsulun tərkib hissəsidir. İran Azərbaycanda rəsmi Tehrana xidmət edəcək casus şəbəkəsini genişləndirmək istəyir. İranın Qum şəhərində dini elm alaraq, Azərbaycana qayıdan və orada ələ alınan bəzi dini şəxslər yalnız dini çərçivədə fəaliyyət göstərdikləri və bundan kənara çıxdıqda ifşa olunduqlarını bildiyi üçün artıq bu çərçivə İranı qane etmir. Daha geniş casus-şəbəkə sistemi lazımdır və hazırda bu viza rejimini ləğvetmənin arxasında duran niyyət ilk növbədə həmin şəbəkənin daha da dərinləşdirilməsinə hesablanıb. İran xarici ölkələrə təsirində həmişə ya silahlı qruplara, ya da nəzərdə tutduğu ölkənin içində kompakt formatlı "etibarlı" casus şəbəkəsi yaratmaq modelinə üstünlük verir.
Bakı metrosunun Nizami stansiyası ətrafı ərazilər İranın mağaza, dükan, diplomatik nümayəndəlikləri, Məşhəd ziyarətlərinə ziyarətçi toplama məntəqələri ilə əhatə edilib və burada mini "İran mühiti" yaradılıb, hətta həyasızlıq ora qədər çatıb ki, mağazaların üzərinə fars əlifbası ilə yazılar yazılıb. Yəni, İran bu ərazini bu və ya digər mənada casus yuvasına döndərmək istəyir.
NİYƏ AZƏRBAYCAN?
İran Azərbaycan əhalisinin şiə məzhəbli olduğuna əsaslanaraq, burada əhalinin əksəriyyətini tezliklə ələ alacağını düşünürdü. Bundan əlavə, İran yenə də özünü şiəliyin mərkəzi sayaraq, Azərbaycan şiələrinin "qibləsi"nə dönəcəyini zənn edirdi. Amma yanıldı.
Azərbaycan dövləti müstəqillik əldə etdikdən sonra Güney Azərbaycanda başlanan hərəkat rəsmi Tehranın yuxusunu qaçırdı.Yox, məzhəb eyniliyi Azərbaycan türklərinin millət eyniliyini arxa plana keçirmədi, əksinə, İrana qarşı haqlı, haqlı olduğu qədər də yerində və məqamında olan etirazlara gətirdi.
Neçə-neçə faktlar var ki, İran Azərbaycan vətəndaşlarını öz xeyrinə casusluğa vadar edib, alınmadıqda isə həmin insanlar ya itkin düşüblər, ya da sadəcə naməlum şəkildə qətlə yetiriliblər.
İranın baxımından Güney Azərbaycan türklərinin milli azadlıq mübarizəsini zəiflətmək üçün ən yetərli üsul Azərbaycan daxilinə vətəndaş qarşıduması salmaqdır. Yeri gəlmişkən, 1993-cü ilin 4 iyun qiyamında milli hakimiyyətə qarşı baş verən qiyamda İranın Azərbaycanda səfiri Nəvahəndiyanın "xüsusi xidmətləri" var idi.
Deməli, Azərbaycan Güney Azərbaycan türklərinin milli haqlarına mübarizəsinə və İranın Azərbaycanı "Şimali İran" saymasına görə rəsmi Tehranın hədəfindədir. Güney Azərbaycan türklərini ram edə bilməyən İran viza rejimini ləğv etmək adı altında Azərbaycan vətəndaşlarını İrana cəlb etməklə, özünə ram etməyi düşünür. Yəni, İranın Azərbaycanla birtərəfli qaydada viza rejimini ləğv etməsinin arxasında bu qədər bəsit və sadə, həm də kifayət qədər məkrli bir istək durur.
DAHA NƏLƏR...
Fikrimizcə, bu addım həm də İrana səfər edən Azərbaycan vətəndaşlarına qarşı geniş çaplı təxribatlara yol açacaq. Hər halda, hələ bu ölkənin bir elmi qurumu ilə bağladığı müqaviləyə baxmayaraq, Azərbaycan alimi Rəşid Əliyevə edilən haqsızlıq fakt olaraq ortadadır. Alimin bu ölkədə müqavilə ilə işləməsinə baxmayaraq, həbsinin, ona qarşı irəli sürülən ittihamların, İran tərəfin mülahizəsinə əsasən kimin xeyrinə casusluğunun nədən qaynaqlanması ilə bağlı rəsmi Tehran hələ də Azərbaycan tərəfə açıqlama vermir. Yəni, bizə görünən budur ki, İran tərəf R.Əliyevə İranın xeyrinə casusluq təklif edib, alim razılaşmadığı təqdirdə məsələnin üstü açılmasın deyə həbs edərək, olmayan bir dövlətin xeyrinə casusluq ittihamını irəli sürüb. Yəni, İranın viza ləğv etmə "oyunu"ndan yararlanmaq istəyən Azərbaycan vətəndaşları bu cəhəti nəzərə alsınlar.
Eyni zamanda, rəsmi Bakı İranın viza ləğvetmə "oyunu"na getməsin və İranla vizanı ləğv etməsin.
Söz istəyirəm
-
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə
-
Gəncə şəhərində ünvanlı sosial yardımın təyinatı ilə bağlı yubanmalar yarandığı deyilir. Gəncə şəhərində yaşayan Hacıyev Vüqar Turana bildirib ki, artıq bir aydan çoxdur ki, ünvanlı dövət sosial yardım üçün Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Gəncə vahid əlaqələndirmə mərkəzinə müraciət etsə də, ona nə müsbət cavab, nə də imtina cavabı verilmir: "Əlaqəndirmə mərkəzinə zəng vurub soruşanda deyirlər ki, VEMTAS sistemi işləmir deyə, müraciətlərə baxılması və cavabların verilməsi mümkün deyil. Bir aydan çoxdur ki, Gəncədən müraciət edən adamlar konkret cavab ala bilmir".
-
Çin hökümətinin başlatdığı Bir yol, bir kəmər layihəsi Çinin müasir tarixinin əsas uğuruna çevrilib. Çin Xalq Respublikasının təşəbbüskarı olan layihəyə tərəfdaş ölkələrdəki fəaliyyəti yalnız ikitərəfli iqtisadi yüksəlişlə məhdudlaşmır, həmçinin Bir yol, bir kəmər-ə üzv olan dövlətlərdə Çinin xarici siyaəstinə dəstəkdir. Əlavə olaraq layihədə üzvlüyü olan ölkələr Çin üçün mühüm təbii resurs mənbəyidir. Azərbaycan da Çinin rəhbərlik etdiyi Bir yol, bir kəmər layihəsinin iştirakçılarından biri olaraq ikitərəfli münasibətlərin tərəqqisində mühüm rol oynayır. Belə ki, Rusiya-Ukrayna müharibəsinin başlanması ilə Rusiya ərazisinin Qərbə çıxışının bağlanmasından sonra Trans-Xəzər Beynəlxalq Nəqliyyat yolu Azərbaycanı əsas ticarət marşurut xətti edib. Həmçinin yaranan şərait qeyri-neft sektorun artırmaq və İkinci Qarabağ Müharibəsindən sonra xarici investisiyanın ölkəyə axınını planlaşdıran Azərbaycan üçün xeyirli nəticələnə bilər. Lakin, Çinlə münasibətlərdəki yalnış siyasət bir çox mənfi təsirlər də vəd edir.
-
İki il əvvəl Biləsuvar Rayon İcra Hakimiyyətinin və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin nümayəndələri Birinci Qarabağ müharibəsinin qəhrəmanı, şəhid Şaiq Kəlbiyevin evinə gəliblər və hakimiyyətin bu ailə üçün yeni ev tikmək niyyətində olduğunu bildiriblər.
Rəy yaz