INSAN QƏLBININ AMPUTASIYASI INSANLIĞA QARŞI ƏN BÖYÜK QƏSDDIR

    (Çünki qəlbin protezi olmur)
    Belə bir məşhur lətifə var. Iki dost rastlaşır. Birinin əlində kitab olur.
    - Bu nə kitabdır? - dostlardan biri soruşur.
    -Məntiq kitabıdır.
    - O nədir elə?
    - Bu dəqiqə başa salaram. Tutalım, sənin akvariumun var?
    - Var.
    - Varsa, deməli, sən təbiəti, balıq tutmağı, ovu sevirsən.
    - Bəli, elədir.
    - Balıq tutmağı, ovu sevirsənsə, deməli, yeyib-içməkdən də, qadınlardan da xoşun gəlir.
    - Bəli, doğrudur.
    - Əgər qadınları sevirsənsə, deməli, sən mavi deyilsən. Bax bu, məntiq deməkdir!
    - Əla! Ver mən də oxuyum. Kitabı alan şəxs yoluna davam edir və daha bir tanışı ilə rastlaşır.
    - Bu nə kitabdır?
    - Məntiq.
    - O nədir elə?
    - Bu dəqiqə başa salaram. Sənin akvariumun var?
    - Yoxdur.
    - Onda deməli sən mavisən...
    Prokurorluğun məntiqi
    Mən bu lətifəni baş prokurorluğun Azadlıq qəzetinin əməkdaşı Aqil Xəlilin istintaqıyla bağlı yaydığı məlumatı oxuyarkən xatırladım. Baş prokurorluğun məntiqi Məntiq kitabının sahibinin fikir yürütməsinə bənzəyir. Bir sözlə, yaşadığımız həyat yox, başdan ayağa lətifədir! Polisin başlatdığı və prokurorluğun davam etdirdiyi ay yarımlıq istintaqın nəticəsi üç səhifədən ibarət məlumat oldu. Nəticədə məlum oldu ki, məşhur YAP-çının dililə desək, beynəlxalq təşkilatların xəfiyyələrinin Azərbaycan cəmiyyətini aldatmağa yönələn mavi sövdələşməsinin üstü açılıb. Hələ siz prokurorluğun yaydığı məlumatın başlığına baxın: Məlum olub ki, Azadlıq` qəzetinin əməkdaşı Aqil Xəlillə bağlı baş verən hadisə onun qəzetdəki fəaliyyətiylə bağlı deyil, əxlaqi normalara zidd olan hərəkətlərlə əlaqədardır`. Fantastika! Bu hansı normalardı elə? Bizimki kimi cəmiyyətlərdə əxlaqi normalar deyəndə, yəqin, homoseksualizmin telekanallarda reklamının yolverilməzliyi, milli-mənəvi dəyərlərə ciddi münasibət nəzərdə tutulur. Amma prokurorluq, deyəsən, Avropa qanunlarını - seksual azlıqlara digər vətəndaşlarla bərabər hüquqların verilməsini - əlində rəhbər tutur. Bəs o zaman bütün bunlarla mənəvi dəyərlərin nə əlaqəsi var? Bəzi ehtimallara görə, onların bu məsələ ilə ümumiyyətlə əlaqəsi yoxdur. Prokurorların bütün təxəyyülü yalnız ona yönəlib ki, jurnalist homoseksualdır. Prokurorluğun məlumatını oxuyarkən məndə istər-istəməz elə təsəvvür yarandı ki, bu detektivin müəllifinin, yəqin ki, 2-ci işi də var. O, dövlət kabinetlərində oturaraq teleserialar üçün ssenari yazır. Elə həmin serialların kifayət qədər mənasız olduğu təəccüb doğurmur. Prokurorluq əsas sübutu kimi jurnalistin telefonundan onun tərəfdaşlarının telefonuna edilən əxlaqdan kənar zəng və sms-ləri göstərir. Amma istintaq bu istiqamətdə heç bir sübut gətirmədi ki, mobil operator bu cür zəng və sms-lərin olduğunu təsdiqləmir.
    Nəyə görə MTN-in əməkdaşları istintaqa cəlb edilmirlər?
    Martın 20-si istintaqın şəhər polisindən prokurorluğa verilməsindən sonra istintaqın diqqəti oreantasiyasını kəskin dəyişdi: Fevralın 22-si Zeytun bağında baş verənlərdən homoseksualistlərə doğru. Bu marağın nədən irəli gəldiyini bilmirəm, amma məndə bəzi şübhələr var. Qeyd olunmalıdır ki, prokurorluğun məlumatında fevralın 22-də jurnalistə qarşı olan hücum barəsində heç nə deyilmir. Və əgər polisin apardığı istintaq jurnalisti döyənlərin adını və işlədiyi yeri müəyyənləşdirdisə, prokurorluq onların adını ümumiyyətlə çəkmədi. Sual yaranır: kimə və nəyə görə Zeytun bağında baş verənləri ört-basdır etməyə çalışır? Əgər istintaq həqiqətən də obyektivdirsə, o zaman bu onun nəyinə lazımdır? Istintaqın yönünü dəyişməsi və müstəntiqlərdən olan inam bu göstərişin yuxarıdan gəldiyini göstərir. Bunu baş prokuror özü də təsdiqlədi. Mikloş Haraşti ilə görüşündə baş prokuror etiraf etdi ki, telekanallarda Aqil Xəlilin mavilərlə əlaqəsi barədə materialların yayımlanmasına göstərişi birbaşa o verib. Nəyə gör? müstəntiqlər MTN-in əməkdaşlarını istintaqa cəlb etmirlər? Bütün bu suallara cavab verilməsi olduqca vacibdir. Jurnalist ətrafında baş verənlər əslində hakim kəsimdəki münasibətləri və qarşıdurmanı, yuxarıya daha yaxın olmaq uğrunda gedən mübarizəni göst?rir. Güc strukturlarının və onları dəstəkləyən dairələrin son aylarda bir-birinin əleyhinə sızdırdığı kompramatları heç bir jurnalist üzə çıxara bilməzdi. Aqillə bağlı baş verənlər yüksək çinli məmurların bir-biriylə haqq-hesab çürütməsi üçün vasitəyə çevrildi. Bütün bunların fonunda Azadlıq qəzetinə, daha dəqiqi Azadlıq blokuna daha bir zərbə vurulmuş oldu. Bu mənada müxalifətin bütün rəqiblərinin maraqları üst-üstə düşürdü: qarşıdan gələn prezident seçkisini boykot edərək hakimiyyəti demokratiklik görüntüsündən məhrum edən siyasi qüvvələrə qarşı qarayaxma kampaniyasına başlamaq üçün əlverişli fürsət idi. Bu yaxınlarda ictimai-siyasi şöbənin müdirinin Azərbaycanda seçkini boykot edəcək gücdə siyasi qüvvənin olmadığıyla bağlı açıqlaması bunun bariz nümunəsidir. Ona görə də hakimiyyətin bütün səyləri müxalifətin seçkidə iştirakını təmin etməyə yönəlib. Bu məqsədlə hətta bəzi 2-ci dərəcəli müxalifət liderləri telekanallara çıxış da əldə ediblər.
    Neft çox olan yerdə demokratiya qurmaq çətindir
    Bu gün hakimiyyətin qarşısında duran bir nömrəli vəzifə gələcək qələbə üçün demokratik fonun yaradılmasıdır. Heç kim bu qələbəyə kölgə salmamalıdır. Eyni zamanda ATƏT-in, Avropa Şurasının, Avropa Birliyinin də sərt bəyanatlarından qaçmaq gərəkdir. Çünki hər seçkidən sonra bu təşkilatların bəyanatları məhkəmə hökmünü xatırladır. Ona görə də, çox güman ki, hakimiyyətin Əli Kərimliyə, Azadlıq blokuna və Azadlıq qəzetinə bu cür neqativ münasibəti məhz bununla bağlıdır. Ən maraqlısı isə odur ki, Aqil Xəlili döyən şəxslərin MTN-in əməkdaşları olduğunu ilk olaraq Azadlıq qəzeti yox, digər KIV yayıb. Məhz bu qəzetlər bu məsələ ətrafında böyük səs-küy yaradaraq mövzuyla bağlı hər gün yeni detallar üzə çıxarırdılar. Amma onların bu istiqamətdə heç bir problemi yaranmadı. Sual yaranır, onlar bu cür konfidensial məlumatları haradan əldə ediblər? Mətbuata bu cür məxfi informasiyaları ötürən dairələrin məqsədi nə idi və ən nəhayət bu hansı dairələrdir? Biz bu suallar üzərində baş sındırana qədər bir neçə kəlmə də demokratik müxalifətin inandığı və istinad etdiyi Qərb demokratiyasının rolu barədə yazmaq istəyirəm. Müxalifət liderləri Vaşinqton və Avropanın Azərbaycandakı proseslərə hazırkı münasibətlərindən təəssüf hissi keçirdiklərini gizlətmir. Son zamanlar Qərb diplomatları özləri də açıqlamalarında tez-tez etiraf edirlər ki, enerji maraqları bir çox hallarda demokratik prinsipləri üstələyir. Avropa Şurasının sabiq baş katiblərindən birinin kluar söhbətlərdə dediyi kimi, neft çox olan yerdə demokratiya qurmaq çətindir. Qərb diplomatlarından tez-tez başqa səpkili bəyanatlar da eşitmək olur: Biz sizin yerinizə demokratiya qura bilmərik, əgər siz baş verənlərlə razılaşırsınızsa, o zaman biz nə edə bilərik? Daha açıq etiraflar isə bu cürdür. Hazırkı situasiya neft bitənə qədər davam edəcək. Elələri də var ki, bizi və özlərini inandırmağa çalışırlar ki, hakimiyyətin güclü müxalifət və azad sözün mövcud olmasıyla bağlı siyasi istəyi var. Nəhayət Eskudero kimiləri də var. Hansıların ki, sayı günü-gündən artır. O da etiraf olunmalıdır ki, xaric bizə yardım edəcək kəlməsi artıq aktual deyil. Ən yaxşı halda bu, xaricə emiqrasiya etmək istəyənlər üçün uyğundur. 2003-cü il prezident seçkisi ərəfəsində hazırda Respublikaçılardan prezidentliyə namizəd Con Makkeyn Bakıya səfər etmişdi. ABŞ-ın Bakıdakı səfirliyinin təşkilatçılığı ilə jurnalistlərlə keçirilən görüşdə mən ona sual verdim: Qərbin demokratik dəyərlərin pozulmasına göz yumması Azərbaycan cəmiyyətində ruh düşkünlüyünə səbəb olacaq və nəticədə Azərbaycan da ABŞ-ın bir vaxtlar müttəfiqi olmuş Iran kimi islam radikalizminə yuvarlanacağından Amerika qorxmur? Suala cavab olaraq Makkeyn bildirdi ki, o, baş nazir Ilham Əliyevlə bu məsələləri müzakirə edib. Və o söz verib ki, seçki kampaniyasında yol verilən pozuntular aradan qaldırılacaq. Senator qeyd etdi ki, Vaşinqton Azərbaycana Amerikanın regiondakı əsas müttəfiqi kimi baxır və ona böyük önəm verir. Azərbaycanda azad və ədalətli seçkilərin keçirilməsi zərurəti də məhz bundan irəli gəlir. Amma ABŞ heç bir konkret namizədi dəstəkləmir və Azərbaycan xalqı başçını özü seçməlidir. O zaman nəyə görə ABŞ seçki kampaniyasında yol verilən kobud pozuntulara göz yumur sualına cavabında isə Makkeyn bunu Dövlət Departamentinin fəaliyyətiylə əlaqələndirdi. O bildirdi ki, artıq dövlət katibi Pauell və onun müavini Armitac Ilham Əliyevə Azərbaycanda demokratik seçkinin keçirilməsinin nə qədər vacib olduğu barədə mövqelərini çatdırıblar. Senator bundan başqa qeyd etdi ki, ABŞ xalq tərəfindən seçilməyən liderləri dəstəkləməyəcək və Vaşinqton Iranda baş verənlərdən lazımi nəticəni çıxarıb. Sonda Makkeyn bir məqamı etiraf etdi: Siz bilməlisiniz ki, biz heç kəsə əmr edə və yaxud da onu nəyəsə məcbur edə bilmərik. Biz yalnız hökumətləri üzərinə götürdükləri öhdəliklərə riayət etməyə çağıra bilərik. Bu mənada ABŞ Azərbaycan hakimiyyətindən seçki kampaniyası dövründə bütün namizədlərə bərabər şəraitin yaradılmasını, onların KIV-ə çıxışını təmin etməyi tələb edir. Və nəhayət çox şey Azərbaycan seçicilərinin özündən asılıdır. Onlar müəyyənləşdirməlidirlər ki, gələcək dövlət başçısı kim olacaq.
    Beynəlxalq aləmin yüz minlərlə qaçqın və Azərbaycanın torpaqlarının işğal olunması vecinə deyil
    2003-cü il seçkiləri və sonrakı hadisələr bütün vədlərin rolunun nədən ibarət olduğunu göstərdi. Siyasətçilər və siyasətlə bu və ya digər formada bağlı olanlar bütün bunları aydın şəkildə dərk etməlidirlər. Ona görə də daha iki misal gətirmək istəyirəm. Birincisi 2003-cü il prezident seçkisindən sonra Bakıya gəlmiş ABŞ-ın o zamankı dövlət katibinin köməkçisi Lina Paskoyla bağlıdır. Bir qrup jurnalistlə keçirilən görüşü açıq elan edərkən o, kiçik bir bəyanatla çıxış etmişdi: Deməli, belə, cənablar, Ilham Əliyev - prezidentdir. Və bu məsələ müzakirə olunmur. Yerdə qalanlar barədə isə söhbət edə bilərik. Burada haşiyə çıxmaq və unutqanlara bir şeyi xatırlatmaq istəyirəm ki, siyasət mənəviyyat qanunlarıyla deyil, SIYASI MƏQSƏDYÖNLÜLÜKLƏ yürüdülür. Bu isə o deməkdir ki, məhz bu beynəlxalq aləmin yüz minlərlə qaçqın və Azərbaycanın torpaqlarının işğal olunması vecinə deyil (Azərbaycan vətəndaşlarının Ruanda, Darfur və Somalidəki qurbanlara münasibəti kimi). Daha bir misal. 90-cı illərin əvvəllərində milli hərəkatın bir qrup fəalı Naxçıvanda oldu və onlar muxtar respublikanın o zamankı başçısı Heydər Əliyevlə görüşdü. Mərhum Heydər Əliyev hakimiyyətə geri dönməklə bağlı niyyətlərini gizlətmirdi. Amma görüşə gələn jurnalistlərdən birinin sualı onu özündən çıxardı. Sual isə belə idi: Inanırsınızmı ki, xalq sizi qəbul edəcək? Axı sizin adınız hələ də Brejnevi ilahiləşdirmək, Moskvanın ünvanına yaltaqlanmaq və kommunizmin təbliğatı ilə assosiasiya olunur. Özündən çıxan Əliyev şəhadət barmağını stola vuraraq qışqıraraq dedi: Yadında saxla! Siyasətdə yaltaqlıq` anlayışı yoxdur! Siyasətdə yalnız maraqlar var!` Oxucu sual edə bilər. Bütün bunların məsələyə nə aidiyyəti var? Və deyilənlər söz və mətbuat azadlığı problemi və Aqil Xəlillə nə dərəcədə əlaqəlidir? Prinsipcə, Əliyevin dedikləri bütün suallara cavab verir. Mərhum prezidentə daha bir məşhur kəlmə aiddir. KIV rəhbərləri ilə görüşdə ona belə bir sual verildi ki, o, son zamanlar demokratik normaların pozulmasına və korrupsiyaya görə kəskin tənqid olunan Azərbaycanın imici üçün narahat deyil ki? Bu suala cavab olaraq mərhum prezident yorğun halda dedi: Siz özünüz də bilmirsiniz ki, onlar özləri nə dərəcədə korrupsiyalaşıblar!
    Bütün bu reallıqlardan hansı nəticə çıxır?
    Əgər biz ölkə üçün cavabdehiksə və doğrudan da onun gələcəyi barədə düşünürüksə, o zaman fikirləşməliyik, kimi böyüdürük və onları nəyə öyrədirik: insan, yoxsa donosbaz və yaltaq olmağa? Doğrudanmı bu, haqqında çox danışılan mentalitetdir? Yəni kimsə inanır ki, Lider telekanalının verilişləriylə tərbiyə alan gənclər cəmiyyətin maraqlarını müdaifə edəcək və torpaq uğrunda qan tökəcəklər?.. Polkovnik Sleydin (Al Paçino) Qadın ətri filminin finalındakı monoloqunu xatırlayırsınız? Elitar kollecin nizam-intizam komitəsində məktəb direktoruna qarşı xuliqanlıqda ittiham olunan bir qrup tələbənin məsələsi müzakirəyə çıxarılır. Polkovnik tələbələrdən birinin - xuliqanlıq hadisəsinin təsadüfi şahidi olan və öz dostlarını məktəbdən çıxarıla biləcəyi təhdidinə baxmayaraq, satmaqdan imtina edən Simzin müdafiəsinə qalxır. Araşdırma nəticəsində əsl satqın və xuliqanlıq hadisəsinin təşkilatçısı özlərinin əvvəlki ifadələrindən imtina edirlər. Çünki onların yüksək dairələrdə hamisi var. O zaman Simzin imtinasından narazı qalmış direktor onu yalançı şahidlikdə ittiham edərək məktəbdən qovulduğunu elan edir. Polkovnik söz alaraq nizam-intizam komitəsinin üzvlərinə müraciət edir: Sizin bu elitar məktəbin əsas şüarı nədir? Satqın olun və öz canınızı qurtarın, yoxsa biz sizi edam edərik!? Siz gəmini siçovul və satqınlar üçün düzəldirsiniz, kişilər üçün yox. Siz Simzin ürəyini amputasiya etmək istəyirsiniz. Bu isə bir insanla edilə biləcək ən pis əməldir, çünki ürəyin protezi olmur! Simz gələcəyi almaq üçün özünü satmadı. Bu, əsl kişilik və qəlbin tamlığı deməkdir. Bu, ən əsas amildir və əsl insan belə olmalıdır. Hazırda Simz yolayrıcındadır və gələcəkdə necə yaşayacağını seçməlidir. O, prinsiplərini seçdi, bu, ən çətin yoldur. Onun taleyi sizin əlinizdədir, onu satmayın. Və əmin ola bilərsiniz ki, nə vaxtsa siz bu gün onunçün etdiklərinizə görə qürur hissi keçirəcəksiniz. Aqil Xəlil kimi insanların gələcəyi də bizim əlimizdədir, cənablar! Onların seçimi ətrafdakılardan asılıdır: onlar 22 fevraldan sonra olduğu kimi özlərini prinsiplərinə həsr edərək rüşvətdən imtina edəcəklərmi, yoxsa bizim bədbəxtliklərimizə göz yumacaqlar. Mən onlarla fəxr etmək istərdim.

Şahin Hacıyev