Amerikalı ekspert: Əhalinin etirazı səsvermə qutularında özünü göstərsə yaxşıdır
Ceyms M.Dorsi 30 il iş stajı olan beynəlxalq hüquq üzrə jurnalist, Yaxın Şərq işləri üzrə mütəxəssisdir. O, Yaxın Şərqdə, Avropada, Afrikada, Mərkəzi Amerika və Vaşinqtonda Wall Street Journal, New York Times, The Christian Science Monitor və United Press International-ın müxbiri kimi işləyib. O, həmçinin ərəb dünyasında son hadisələri izləyirdi.
Turanın Vaşinqton müxbiri ilə söhbətində Dorsi bu hadisələrə baxışını bölüşüb.
Qərbin ərəb dünyasındakı hadisələrə təsirinin olub-olmaması barədə suala cavabda jurnalist deyib ki, Yaxın Şərqdə və Şimali Afrikada üsyanlar həqiqidir və elə yerində törəyib.
“Bu hadisələr ABŞ-ın dünyanın bu hissəsində sabitliyi qoruyub saxlamaq məqsədilə dəstəklədiyi avtoritar rejimlərdən hədsiz narazılığın nəticəsidir”, ekspert belə hesab edir.
Lakin bu, daim davam edə bilərdi və mütəxəssisin fikrincə, başqa ölkələrdəki avtoritar rejimlər bundan dərs çıxarmalı və ictimai fikrə daha diqqətlə yanaşmalıdırlar.
Ərəb yazının Azərbaycan üçün mümkün nəticələri barədə suala cavabda Dorsi belə deyib: “Dünyada qlobal təmayül hakimiyyətdən daha çox açıqlıq və şəffaflıq tələb edir. Şəffaflıqda nöqsan olan yerlərdə dövlətə etibarsızlıq artır. Yaxın Şərqdə və Şimali Afrikada bu əhval-ruhiyyə hökumətin qanunsuz qəbul edilməsi ilə nəticələndi.
ABŞ-da bu təmayül insanların Uoll-striti ələ keçirməsində, Cənub-Şərqi Asiyada etiraz aksiyalarında, Yaxın Şərqdə və Şimali Afrikada üsyanlarda özünü göstərdi.
Buna görə təmayülləri vaxtında müəyyən etmək və bu prosesin qaçılmaz olduğunu anlamaq çox vacibdir. Bu ssenari Azərbaycanda tamamilə mümkündür. Hadisələrin belə inkişafının sonuncu nümunəsi Myanmadır”.
Qərbin Azərbaycan kimi ölkələrdə çoxsaylı pozuntulara dözməsinin səbəbi nədir?
Bu suala cavabda ekspert deyib:
“Azərbaycan geosiyasət, həmçinin energetika nöqteyi-nəzərdən mühüm ölkədir. Buna görə açıqlıq olmamasına baxmayaraq, Qərb Azərbaycan hakimiyyətini dəstəkləyir. Nəticədə dəyişikliklər ölkələrin özlərindən gəlməlidir. Amma düşünürəm ki, ərəb üsyanları beynəlxalq ictimaiyyət üçün azadlığın olmaması və insan hüquqlarının pozulması ilə əlaqədar susqunluğu davam etdirməyi daha da çətinləşdirir”.
Ərəb yazından danışarkən bir çox müşahidəçilər sual verir - niyə məhz indi? Ola bilər ki, Wikileaks müəyyən rol oynayıb?
Bu suala cavabda Dorsi bildirib ki, Wikileaks sadəcə Amerika diplomatiyası anlayışı haqqında təsəvvür yaratdı. Əslində bu teleqramlarda çox az yeniliklər var idi və onlar, əlbəttə ki, ərəb üsyanı üçün qığılcım ola bilərdi. Bəzi hallarda onlar yalnız artıq məlum olanları təsdiq etdi.
Leave a review