Təvəzökar təlimatçi Yaqub Əsədov

Alpinizmdə əsas peşələrdən biri təlimatçı peşəsidir (prinsipcə, bu təkcə alpinizmə yox, başqa sahələrə də aiddir). Axı yeni tələbənin alpinizmdə necə yer tutması məhz ondan asılıdır.

Azərbaycan alpinizminin inkişafında zəhmətini əsirgəməyən təlimatçılardan biri Yaqub Əsədovdur. Xatırladaq ki, o, Heydər zirvəsinə ənənəvi qalxmaların ayrılmaz hissəsinə çevrilən Ümummilli liderin barelyefi gətirən üç idmançıdan biri olub. Bundan savayı o, dostu ilə birlikdə bu zirvəyə doğru aparan yeni bir marşrut daha yaradıb, ozü də ki, dördüncü kateqoriyalı marşrut.

Başlanğıc isə belə olub: institutu təzəcə bitirmiş gənc Yaqub Səttərxan adına maşınqayırma zavodunda işə düzəlib və orada gənc idmançılarla birləşib 1983-cü ildə “Ulduz” idman kompleksində dağ turizmi seksiyasını yaradıb. Onun komandası dağ turizmi texnikası respublika üzrə  bütün yarışlarda uğurla iştirak edirdi. Xobbi yavaş-yavaş gənc adamın həyatında daha şox yer alırdı, sonra isə onun peşəsinə çevrildi. Dağ turizmi ilə məşğul olduğu illər ərzində Yaqub müəllim Azərbaycan yığma komandası tərkibində bir çox ümumittifaq yarışlarda iştirak edib.

Dağlarda turist marşrutlarında xeyli vaxt keçirən idmançı alpinizmlə ciddi maraqlanmağa başladı. “Dağ turistləti alpinistlər kimi vaxtlarını əsasən dağda keçirirlər. Biz, müxtəlif dərələr, aşırımlardan keçirdik, yüksəkliklərə qalxırdıq, təkcə zirvələri fəth etmirdik. Müəyyən vaxtdan sonra məndə idman marağı oyandı və mən özümü sınayıb zirvəyə qalxmaq arzusuna düşdüm. Az sonra isə alpinizmə keçdim”, - deyə, danışır.

Yaqub müəllimin dediyinə görə, ilk ən böyük təsirini o, elə ilk qalxdığı dağda alib. Bu, Mərkəzi Qafqazda Via-Tau dağı idi. Ən uğurlu qalxması isə Şahdağ massivində “Azəri” zirvəsinə marşrutu olub.

Bu gün Yaqub Əsədov dağ turizmində idman ustası namizədi və təlimatçıdır, qayayadırmanma üzrə idman ustasıdır, alpinizmdə isə birinci dərəcə sahibi və təlimatçıdır.

Özü özünə olduqca təvəsökarcasına yanaşan bu adam hesab edir ki, idmançı kimi heç bir nailiyyətə çatmayıb. Bunu deyəndə də, 1990-cı illərin sonunda kişilər arasında alpinizm üzrə respublika miqyaslı yarışlarda bir neçə il dalbadal birinci yeri tutduğunu tamamilə unudur.

“Alpinizmlə məşğul olmağa gec başladığımdan mən dərk edirdim ki, xüsusi bir nailiyyət əldə edə bilməyəcəyəm, - deyə, bildirir. – Bununla yanaşı “yüksək” alpinizmə yox, daha çox “texniki” apinizmə üstünlük verdiyimdən “kolleksiyamda” zirvə azdır. Mənə daha çox maraqlı olan zirvə fəth etmək yox, yeni marşrut yaratmaq idi”.

2002-ci ildən etibarən ilk milli təlimatçı məktəbinin məzunu Yaqub Əsədov Azərbaycan alpinizm federasiyasının təlimatçısı kimi fəaliyyətə başlayıb.

Təlimatçı və onun iş yoldaşları təlim-məşq toplantıları və qalxmaları təşkil etdikləri yerlər siyahısında Pamir, Tyan-Şan, Mərkəzi və Şərqi Qafqaz var idi. O, həmçinin Afrikanın ən yüksək zirvəsi olan Kilimancaroda olub. Vətənimizin bütün mühüm zirvələrinə qalxan idmançı başqa alpinistlərlə birlikdə müxtəlif kateqoriyalı bir çox yeni alpinist marşrutu yaradıb.

Son illər Yaqub Əsədov yarışlarda əsasən trass qurucusu və baş hakim vəzifəsində iştirak edir.

Söhbət Azərbaycan alpinizmin bugünkü vəziyyətinə gəlib çatanda Yaqub müəllim qaralır.

“Azərbaycan alpinizmin indiki vəziyyətini orta qiymətləndirirəm, - deyə, bildirir. - Perspektivli gənclərimiz var, ancaq onların idmançı kimi inkişafına şərait yoxdur. Buna bir neçə səbəb var – birincisi dövlət dəstəyinin olmaması, ikincisi federasiyanın öz imkanlarının məhdud olmasıdır, axı bütün tədbirləri öz hesabına keçirmək çətindir. Əsas məsələlərdən biri isə alpinizm baxımından maraqlı olan bütün zonaların milli parklara çevrilməsidir. Bu, özü-özünə əlbəttə pis deyil, milli parklar lazımdır, lakin bu parkların ərazisində yerləşən dağ zirvələrinə qalxmaq artıq böyük bürokratik problemə çevrilib. Zəruri icazələri həftələrlə gözləmək lazım olduğundan idmançılar, klublar və AAF müəyyən məşqlər, toplantı və ya yarışlar üçün xaricə getməli olurlar. Çox heyif ki, vəziyyət dəyişməzsə, bu cür gedişlə mən Azərbaycanda kütləvi və idman alpinizmin gələcəyində güclü inkişaf görmürəm, amma yanılsam, çox sevinərəm”.

Bu arada, Yaqub müəllim özü ölkədə alpinizm və qayayadırmanmanın inkişafına göstərdiyi dəstəyi davam edir. O, alpinist dostu ilə birlikdə mühüm bir işlə mэşğuldur – onlar Azərbaycan dağlarında yeni marşrutlar yaradırlar. Həmin marşrutlar istedadlı Azərbaycan gənclərinə nişan və üçüncü dərəcə normativlərini haradasa xaricdə yox, öz doğma ölkələrində yerinə yetirməyə imkan verəcəklər.